Canh bạc Iran của Netanyahu để lại cơ hội tránh chiến tranh toàn diện.

Cuộc tấn công không buộc Tehran phải đáp trả, theo các cựu quan chức và các nhà phân tích, mặc dù họ lo ngại một ranh giới hiện đã bị vượt qua.

Các tác giả James Shotter ở Jerusalem, Neri Zilber ở Tel Aviv và Felicia Schwartz ở Capri...Ngày 20 / 04 / 2024...Theo  Financial Times.

Kể từ khi Iran phóng loạt tên lửa và máy bay không người lái vào Israel hồi tuần trước, Benjamin Netanyahu đã phải đối mặt với quyết định quan trọng nhất trong sự nghiệp của ông : làm thế nào để đáp trả cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên của Tehran nhắm vào Israel,  mà không gây ra một cuộc chiến toàn diện giữa hai quân đội hùng mạnh nhất Trung Đông.

Hôm thứ Sáu, kết quả của các cuộc thảo luận giữa thủ tướng Israel và nội các chiến tranh của ông đã trở nên rõ ràng. Vào đầu giờ, Israel đã phát động một cuộc tấn công của riêng họ nhắm vào Iran, theo các quan chức phương Tây và Israel.  Các vụ nổ vang vọng khi Iran kích hoạt hệ thống phòng không gần các thành phố  Isfahan ở miền trung và Tabriz ở phía tây bắc Iran.

Ngay sau đó, canh bạc của Netanyahu dường như đã được đền đáp.  Bất chấp những cảnh báo trong tuần này rằng ngay cả hành động "nhỏ nhất" của Israel ở Iran cũng sẽ gây ra phản ứng "nghiêm trọng",  các quan chức Iran đã cố gắng làm cho cuộc tấn công bớt quan trọng và giảm nhẹ khả năng trả đũa .

Amos Yadlin, cựu giám đốc cơ quan tình báo quân sự Israel, cho biết Israel đã cố gắng "thiết lập lại sự răn đe mà không leo thang", chỉ ra rằng phương trình là "Isfahan vì Nevatim", ám chỉ đến căn cứ không quân phía nam Israel bị Iran nhắm mục tiêu vào cuối tuần trước.

Ông nói "Đó là một điều khó khăn để hiệu chỉnh, và sẽ phụ thuộc vào việc người Iran có phân tích và hiểu chính xác những gì đã xảy ra hay không. Nhưng hy vọng, bây giờ sẽ dễ dàng hơn cho cả hai bên tụt xuống từ những cây cao của họ."

Để phù hợp với chính sách mơ hồ lâu nay của họ về các hoạt động chống lại Iran, các quan chức Israel trong cả chính phủ và quân đội từ chối bình luận về cuộc tấn công hoặc về cách nó được tiến hành.

Nhưng một người am hiểu với vấn đề này cho biết nó đã bắn trúng một mục tiêu quân sự mà đã được xử dụng trong cuộc tấn công của Iran chống lại Israel vào cuối tuần trước, khi Cộng hòa Hồi giáo phóng hơn 300 tên lửa và máy bay không người lái vào nhà nước Do Thái.

Cũng có các cuộc tấn công ở miền nam Syria vào sáng sớm thứ Sáu, người này nói thêm. Hãng thông tấn nhà nước Sana của Syria đưa tin, tên lửa của Israel đã nhắm vào các vị trí phòng không ở khu vực phía nam.

Một cựu quan chức quốc phòng cao cấp của Mỹ nói rằng cuộc tấn công vào Iran dường như là một cuộc tấn công tầm xa từ các máy bay phản lực chiến đấu của Israel hoạt động bên ngoài không phận Iran. Quan chức này nói "Có vẻ như họ đã dọn sạch hành lang hàng không ở Syria cho một cuộc tấn công có tác dụng làm cân bằng".

Họ muốn nói thêm rằng máy bay Israel có thể đến đủ gần để tấn công lãnh thổ Iran từ trên không, mà không cần phải xâm nhập không phận Iran hoặc kích hoạt hệ thống phòng không của đối phương.

Quan chức này nói "Rõ ràng là có hệ thống phòng không của Nga và của Syria ở Syria, nhưng nếu có một trạm radar ở đó cho Iran, thì đó là hệ thống cảnh báo sớm của họ".

Các cựu quan chức và các nhà phân tích an ninh nói rằng Israel đã chọn một phản ứng tương đối hẹp - không gây thương vong và chỉ tấn công các mục tiêu quân sự - bởi vì nó cho phép Israel báo hiệu cho Iran rằng họ đã vượt qua lằn ranh đỏ,  mà không gây thiệt hại buộc Tehran phải đáp trả.

Raz Zimmt, nhà cựu phân tích tình báo Israel về Iran cho biết "Đó là một phản ứng mà. . . cho phép Israel duy trì khả năng phủ nhận, và phản ứng khá hạn chế, và do đó không buộc Iran phải leo thang hơn nữa".

Netanyahu cũng phải tính đến các cân nhắc của quốc tế.  Sau khi Mỹ và các đồng minh phương Tây khác tập hợp lại để hỗ trợ Israel khi nước này bị Iran tấn công, họ đã dành tuần sau đó để gây áp lực mạnh mẽ lên thủ tướng để thể hiện sự kềm chế, cảnh báo về hậu quả tai hại nếu một cuộc trả đũa thô bạo sẽ gây ra chiến tranh toàn diện.

Đồng thời, những người khác nói rằng cuộc tấn công đã chỉ ra rằng Israel có khả năng cho phép họ thực hiện các cuộc tấn công gây thiệt hại lớn hơn nhiều nếu cần thiết trong tương lai.

Jonathan Panikoff, giám đốc Sáng kiến An ninh Trung Đông Scowcroft của Hội đồng Đại Tây Dương và là cựu quan chức tình báo cao cấp,  nói rằng mặc dù Israel không nhắm mục tiêu vào chương trình hạt nhân của Iran, nhưng địa điểm tấn công của họ nhằm chứng minh rằng họ có khả năng làm như vậy.

Ông nói "Những gì có thể leo thang,  chính xác là những gì mà Israel đã không tấn công. Cách nơi xảy ra các cuộc tấn công không xa là một cơ sở chuyển đổi uranium và Trung tâm Công nghệ Hạt nhân Isfahan - một phần của một trong những cơ sở nổi bật và quan trọng nhất của Iran,  nơi diễn ra những nỗ lực liên tục của nước này để phát triển vũ khí hạt nhân".

Trong tuần lễ kể từ khi Iran phát động cuộc tấn công - để trả đũa cuộc tấn công vào lãnh sự quán Iran ở Damascus giết chết một số chỉ huy cao cấp của Iran - Netanyahu đã chịu áp lực từ những người theo đường lối cứng rắn trong chính phủ của ông, để đưa ra điều mà Bộ trưởng An ninh Quốc gia cực đoan Itamar Ben-Gvir gọi là một phản ứng "nghiền nát".

Nhưng Jeremy Issacharoff, một cựu quan chức cao cấp của Bộ Ngoại giao Israel,  nói rằng Netanyahu khó có thể bị đối mặt với áp lực phải hành động thêm. Ông nói "Đa số người Israel sẽ coi đây là một phản ứng rất thận trọng và có chừng mực, và là một minh chứng quan trọng cho quyết tâm của Israel trong việc duy trì sự răn đe và bảo đảm an ninh quốc gia của chúng tôi". 

Trong một dấu hiệu cho thấy Mỹ cũng quyết tâm làm cho cuộc tấn công mới nhất bớt quan trọng, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken liên tục né tránh các câu hỏi về vụ tấn công trong một cuộc họp báo hôm thứ Sáu,  và các quan chức Mỹ cẩn thận về những chi tiết gì mà họ sẽ thảo luận, ngay cả ở nơi riêng tư.

Nhưng bất chấp những dấu hiệu ban đầu cho thấy cuộc tấn công của Israel sẽ không kích hoạt phản ứng ngay lập tức của Iran, các nhà ngoại giao và cựu quan chức an ninh cho biết tình hình ở Trung Đông - nơi đã bị nhấn chìm bởi sự thù địch kể từ khi cuộc chiến của Israel với Hamas nổ ra vào tháng Mười - vẫn rất bất ổn.

Israel không chỉ tiếp tục tham gia vào các cuộc đấu súng ngang qua biên giới phía bắc gần như hàng ngày với nhóm chiến binh Hezbollah ở Lebanon được Iran hậu thuẫn, và cuộc chiến với Hamas ở Gaza, mà cuộc trao đổi trực tiếp giữa Israel và Iran đã tạo ra bước đột phá mới, một nhà ngoại giao phương Tây cho biết.

Nhà ngoại giao này nói "Điều này đã vượt quá giới hạn trước đây. . . Một tiền lệ mới đã được thiết lập. Nếu có một vòng xung đột khác giữa Israel và Iran, nó có nguy cơ quay trở lại gần như ở mức này".

Zimmt bày tỏ mối quan tâm tương tự, lập luận rằng cuộc chiến tranh bóng tối kéo dài ba thập kỷ giữa Israel và Iran đã bước vào một giai đoạn mới, trong đó hai nước đã cho thấy họ sẵn sàng nhắm mục tiêu trực tiếp vào nhau, có nghĩa là nguy cơ thảm khốc do tính toán sai lầm cao hơn nhiều.

Ông nói "Thực tế là chúng tôi đã chuyển đến. . . Đối đầu không chỉ với các lực lượng ủy nhiệm, và không chỉ trên lãnh thổ Syria, chắc chắn phản ảnh một giai đoạn mới. Đây là sự vượt qua làn ranh. Và... Một khi nó xảy ra một lần, chúng ta chắc chắn có thể thấy nó xảy ra một lần nữa."

_ Các tác giả James Shotter ở Jerusalem, Neri Zilber ở Tel Aviv và Felicia Schwartz ở Capri.

_ Trần H Sa lược dịch từ Financial Times. ... 20 / 04 / 2024.