Thăng trầm quyền lực ở Trung Quốc - Phần I.

Bị bao vây bởi các phe phái, các nhà lãnh đạo của Trung Quốc đấu tranh với sự kế vị, cải cách ; và các nhà đầu tư nước ngoài lo lắng

[caption id="attachment_3153" align="alignleft" width="320" caption="Nước mạnh, Đảng yếu : Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc cho thấy cơ bắp của mình (hình trên )
Người biểu tình trong làng Wukan phía nam của Trung Quốc biểu tình chống đảng ( hình dưới )."][/caption]Cheng Li. YaleGlobal, ngày 16 tháng tư năm 2012.
Theo Yale Global Online

BHM Lược dịch.

Quá trình chuyển đổi lãnh đạo ở Trung Quốc là một quá trình tối tăm. Việc bổ nhìệm người mới trong ủy ban thường trực mạnh mẽ của Bộ Chính trị được dự đoán vào tháng Mười, khi Chủ tịch Hồ Cẩm Đào thôi giử chức vụ của mình như là tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc và chuyển giao cho Phó Chủ tịch Xi Jinping. Việc sa thải bí thư đảng ủy Trùng Khánh đầy tham vọng và điều tra người vợ của ông do một vụ giết người, một doanh nhân người Anh, nêu ra một sự chú ý cao độ trên quá trình kế vị của Trung Quốc. Ba phần này trong loạt bài của YaleGlobal phân tích chia rẽ nội bộ của Trung Quốc và ý nghĩa của chúng đối với chính sách đối ngoại. Các nhà lãnh đạo Trung Quốc đại khái chia thành hai phe, những người dân túy hỗ trợ các sáng kiến ​​xã hội công bằng và thành phần tinh túy ( có đặc quyền đặc lợi ) thì hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Trong bài viết đầu tiên, Cheng Li, giám đốc nghiên cứu tại Viện Brookings của Trung tâm Trung Quốc John L. Thornton , điểm ba xu hướng trong giới lãnh đạo Trung Quốc:
   _ Các nhà lãnh đạo không mạnh mẽ như các phe phái của họ.
   _ Lợi ích đặc biệt mạnh mẽ xói mòn sự quản trị.
   _ Và trong khi cả nước mạnh mẽ, đảng cầm quyền vẫn còn yếu.
Nếu không có tổ chức đối lập, đảng chính trị lớn nhất thế giới có thể đắm mình trong tham nhũng, đấu tranh để ban hành cải cách. - YaleGlobal

WASHINGTON: Sự sụp đổ ngoạn mục của Bạc Hy Lai, một thành viên Bộ Chính trị uy tín nhưng nổi tiếng là đầy tham vọng, chỉ là tập phim mới nhất trong lịch sử lâu dài của vương quốc Trung Hoa về vấn đề quyền lực chính trị. Tuy nhiên, các quan điểm hiện hành của nhà phân tích Trung Quốc ở nước ngoài đã thay đổi đáng kể trong phản ứng. Trước cuộc khủng hoảng Bo, nhiều người tin rằng thể chế chính trị Trung Quốc được phát triển đầy đủ để thực hiện sự kế vị lãnh đạo sắp tới êm thắm và có trật tự như trước đó vào năm 2002. Bây giờ, khi cuộc khủng hoảng mở ra, nhiều người đánh giá việc sa thải Bo là một cách khác của thanh trừng chính trị, 1 phục hồi các mô hình bình thường của đấu tranh quyền lực xấu xa.

Cả hai quan điểm có thể gây hiểu lầm cao, như là hoặc không đầy đủ các liên kết phân tích quan điểm chính trị của lãnh đạo hoặc không có sự thay đổi quyền lực rộng lớn hơn ở Trung Quốc ngày nay. Thách thức cho các nhà phân tích là cung cấp một cân bằng, đánh giá sâu sắc các xu hướng cơ bản của vở kịch gần đây. Ba xu hướng song song trong sức mạnh chuyển dịch đáng được quan tâm đặc biệt.

Sự thay đổi đầu tiên có thể được thể hiện là "nhà lãnh đạo yếu, phe phái mạnh." Trong hai thập kỷ qua , Trung Quốc đã dần dần để lại phía sau sự cai trị bởi một nhà lãnh đạo mạnh mẽ như Mao Trạch Đông hay Đặng Tiểu Bình và chấp nhận một hình thức lãnh đạo tập thể . Cả Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào đều không có gì nhiều hơn so với "người đầu tiên trong số những người bằng nhau" tương ứng thế hệ thứ ba và thứ tư của lãnh đạo Trung Quốc. Quyền lực giảm bớt của họ là một phần do thiếu thành tích cách mạng, nhưng chủ yếu là kết quả của việc thay đổi ý kiến ​​công chúng và sự miển cưỡng đánh bóng thể chế đang phát triển

Ví dụ, các blogger Trung Quốc đã chỉ trích Hu, khá hay không, đối với "tính ù lỳ". Một số trí thức Trung Quốc nổi bật thậm chí còn mô tả hai nhiệm kỳ năm năm của ông ta là "Một thập kỷ thất lạc". Thủ tướng Ôn Gia Bảo cũng thường được coi là "yếu" và "không hiệu quả". Những lời chỉ trích có thể không nhất thiết phải đại diện cho toàn thể công chúng, nhưng chúng ngấm ngầm làm suy yếu uy thế của chính quyền Hồ Cẩm Đào - Ôn Gia Bảo. Các nhà lãnh đạo sắp đến, Tập Cận Bình và Lý Khắc Cường, do thiếu những thành tựu và sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các đồng nghiệp, có khả năng thậm chí còn yếu hơn so với những người tiền nhiệm của họ và buộc phải dựa nhiều hơn vào sự lãnh đạo tập thể.

Tập thể lãnh đạo tự nhiên làm cho chính trị giữa các phe phái năng động hơn. Các lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc được cấu trúc chung quanh những gì có thể được gọi là "một đảng, hai liên minh", trong đó hai bên cân bằng quyền lực lẩn nhau. Hai phe phái có thể được dán nhãn "liên minh dân tuý" dẫn đầu bởi Hu, và "liên minh tinh túy," nổi lên trong thời đại Giang Trạch Dân và hiện đang dẫn đầu bởi Ngô Bang Quốc, Chủ tịch cơ quan lập pháp quốc gia.

Liên minh tinh túy bao gồm các "vương hầu" -- nhà lãnh đạo đến từ hoàn cảnh gia đình quan chức cao cấp -- và cũng được gọi là băng đảng Thượng Hải, trong khi liên minh chủ nghĩa dân túy bao gồm các cựu quan chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc, được gọi là tuanpai, bao gồm thành phần cơ sở quyền lực của Hồ Cẩm Đào. Hai liên minh này đang tương phản ưu tiên chính sách. Liên minh tinh túy có xu hướng nhấn mạnh đến hiệu quả kinh tế và tăng trưởng GDP, trong khi liên minh dân tuý đại diện cho công bằng xã hội và gắn kết xã hội. Nhìn chung, nhóm tinh túy chi phối các thành phần kinh tế, đại diện cho lợi ích của khu vực ven biển, trong khi nhóm dân túy chiếm ưu thế trong các tổ chức đảng, khẳng định nói lên mối quan tâm của khu vực nội địa.

Các phe phái chính trị, bởi không có nghĩa là mới ở Trung Quốc, không còn là một người chiến thắng thì có tất cả, theo trò chơi tổng bằng không. Hai trường phái chính trị gần như bằng nhau trong quyền lực. Họ đã chia các ghế trong các tổ chức lãnh đạo hàng đầu để đạt được một sự cân bằng gần như hoàn hảo. Họ cũng bổ sung cho nhau về chuyên môn. Những sụp đổ rất nhanh của hai ngôi sao đang lên trong Bộ Chính trị trong những năm gần đây - Bí thư Thượng Hải Chen Lianyu trong năm 2006 và Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai vào năm 2012 - là những lời chứng cho hiện tượng "lãnh đạo yếu, phe phái mạnh". Các nhà lãnh đạo phe phái với những vụ bê bối có thể dễ dàng bị sa thải, nhưng các phe phái quá mạnh thì bị xóa bỏ. Các nhà lãnh đạo thay thế Chen và Bo đến từ các trường phái như người tiền nhiệm của họ.

Sự thay đổi quyền lực thứ hai có thể được mô tả như là "chính phủ yếu kém, các nhóm lợi ích mạnh mẽ". Trung Quốc có nguồn tài nguyên to lớn về tài chính và chính trị, và chính phủ phải đối mặt với vấn đề khó khăn như sự chênh lệch kinh tế, lạm phát, gia tăng các khoản nợ địa phương, tham nhũng tràn lan, môi trường suy thoái , nguồn tài nguyên khan hiếm, mất an ninh y tế công cộng, và căng thẳng sắc tộc ở Tân Cương và Tây Tạng.

Hội đồng Nhà nước đã trở nên ít hiệu quả trong việc kiểm soát các tỉnh và thậm chí các doanh nghiệp nhà nước quan trọng. Một lời nói chua cay gần đây lưu hành trực tuyến, rằng "Thủ tướng không thể kiểm soát nổi một Tổng giám đốc", tổng kết vấn đề này của sự yếu kém của chính quyền trung ương. Căng thẳng giữa hai liên minh có xu hướng làm cho quá trình ra quyết định dài hơn và phức tạp hơn, và có thể tại một số điểm thậm chí dẫn đến bế tắc.

Quan trọng hơn, không bao giờ trong lịch sử sáu thập kỷ của Trung Quốc các nhóm lợi ích lại mạnh mẽ như bây giờ. Ví dụ, các tay chơi khác nhau liên quan đến sự phát triển bất động sản đã nổi lên như một trong những nhóm lợi ích đặc biệt mạnh nhất, giải thích lý do tại sao phải mất 13 năm để cho Trung Quốc vượt qua các luật chống độc quyền, tại sao các chính sách kiểm soát kinh tế vĩ mô trong những thập kỷ qua không hiệu quả , và lý do tại sao các bong bóng tài sản nhìn thấy khắp nơi được phép mở rộng.

Có lẽ sự thay đổi gây tranh cãi nhất trong quyền lực là điều thứ ba, "đảng yếu, nước mạnh". Đảng Cọng sản Trung quốc là đảng cầm quyền lớn nhất thế giới, bao gồm 3,9 triệu cơ sở chi nhánh và 80 triệu đảng viên. Trong trường hợp không có tổ chức đối lập, đảng dường như không thể bị bắt bẻ. Tuy nhiên, một sự hiểu biết chặt chẻ về bài diển văn chính thức của ĐCSTQ cho thấy một cảm giác cuộc khủng hoảng về tính hợp pháp sắp xảy ra . Các chỉ thị được thông qua tại các phiên họp toàn thể lần thứ tư của Ủy ban Trung ương 17 năm 2009 thừa nhận một cách rõ ràng rằng nhiều vấn đề nội bộ đảng đang làm trầm trọng thêm các tình huống mới trong nước và quốc tế, "nghiêm trọng làm suy yếu tính sáng tạo, đoàn kết và hiệu quả của Đảng". Những chỉ thị mô tả dân chủ bên trong đảng là "huyết mạch của Đảng".

Cải cách chính trị của Trung Quốc, bao gồm dân chủ trong nội bộ đảng, đã thực hiện gần như không có tiến bộ trong ba năm qua. Điều này có thể là do hai yếu tố: Thứ nhất, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 làm hoen ố thương hiệu phương Tây, một số trí thức cánh tả hàng đầu Trung Quốc tuyên bố tín nhiệm tính ưu việt của chế độ độc đảng ở Trung Quốc. Thứ hai, mùa xuân Ả Rập gây lo sợ cho ban lãnh đạo đảng, những người lo lắng về các cuộc biểu tình tương tự có thể xảy ra ở Trung quốc.

Chi tiêu của Trung Quốc để "duy trì ổn định xã hội" trong năm 2009 là gần như giống hệt với tổng ngân sách quốc phòng của đất nước, đó là một dấu hiệu của sự yếu đuối. Cùng với tập phim Bo, uy tín của đảng bị hư hỏng. Dòng chảy của vốn tuôn ra khỏi nước ở quy mô lớn, có lẽ từ quan chức tham nhũng, trong những năm gần đây tiếp tục cho thấy sự thiếu tin tưởng trong các tầng lớp ưu tú của đảng. Đứng đầu các điều đó, nhu cầu gần đây đối với chủ nghĩa hợp hiến trong giới trí thức tự do, cũng như kêu gọi của một số sĩ quan quân đội đối với việc quân đội của nhà nước chứ không phải là một quân đội của đảng, tạo thành những thách thức mới đối với sự cai trị của ĐCSTQ.

Khó khăn trong sự lãnh đạo của ĐCSTQ không chỉ ra rằng Trung Quốc yếu kém toàn thể. Trong số các khác biệt sâu sắc giữa các sự kiện Thiên An Môn năm 1989 và cuộc khủng hoảng Bo là trường hợp thứ hai, ít nhất là cho đến nay, nền kinh tế và xã hội của Trung Quốc đã hầu như không bị gián đoạn. Điều này phản ánh sự trưởng thành của xã hội Trung Quốc và sức mạnh của đất nước.

Mặc dù những thay đổi trong quyền lực này đã gây ra căng thẳng mới trong sự quản trị của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và ý nghĩa của sự không chắc chắn, nhìn từ góc độ rộng hơn, họ nên được coi là phát triển đáng khích lệ. Kiểm tra và cân đối giữa các phe phái trong lãnh đạo, các nhóm lợi ích năng động, và nhận thức được chia sẻ rộng rãi về Trung Quốc như một cường quốc đang lên, tất cả có thể trở thành yếu tố trong một quá trình chuyển đổi dân chủ. Trong tương lai gần, trọng tâm của các nhà phân tích Trung Quốc không chỉ là lãnh đạo ĐCSTQ sử dụng các thủ tục pháp lý có hiệu quả như thế nào để đối phó với trường hợp của Bo, mà còn xem liệu lãnh đạo có thể mạnh dạn thông qua cơ chế bầu cử có nhiều lựa chọn hơn đối với các nhà lãnh đạo cao cấp và tìm kiếm những nguồn hợp pháp mới.

Cheng Li là giám đốc nghiên cứu và thành viên cao cấp tại Viện Brookings của Trung tâm Trung Quốc John L. Thornton.

BHM Lược dịch. © 2012 BOHEMIENVN

Trang Chủ

Bài đăng phổ biến từ blog này

Trung Quốc đang đụng đầu với khủng hoảng ?

Nỗi sợ ngân hàng gây thêm đau đầu cho nền kinh tế Trung Quốc.

Xung đột vũ trang ở Biển Đông.