Việt Nam lơ lững giữa Trung Quốc và Mỹ.

Hợp tác chiến lược của Việt Nam với Hoa Kỳ thì tinh tế hơn, có lẽ do thiết kế, đến nổi nó có thể được xem như là hành động độc lập trong khi vẫn giữ các lựa chọn mở với Trung Quốc.

[caption id="attachment_3380" align="alignleft" width="300"] Tượng đài Trần Hưng Đạo tại Trường Sa.[/caption]By Hoàng Liên. May 12, 2012
Theo Asia Times Online

BHM Lược dịch.

Tháng trước, Hoa Kỳ và các lực lượng hải quân Việt Nam đã trải qua năm ngày luyện tập hàng hải, y tế và các kỹ năng lặn tại cảng Đà Nẵng ở miền trung Việt Nam, với một số buổi hòa nhạc và thể thao ở trong một chừng mực tốt đẹp.

Không đúng như mức độ của các trò chơi chiến tranh, Thuỷ quân lục chiến Hoa Kỳ đang tiến hành với Philippines cùng trong tuần đó. Nhưng giai điệu nhẹ nhàng hơn có lẻ là những gì duy nhất mà Việt Nam đang tìm kiếm trong cuộc đấu tranh để bảo đảm một phần của những vùng lãnh thổ tranh chấp ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông).

Mục đích của Việt Nam nhằm làm thăng bằng sự cân bằng tinh tế giữa hai đối tác quan trọng nhất, Trung Quốc và Mỹ, cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong trạng thái phức tạp đang tăng cao về hàng hải. Các tuyến đường vận chuyển và tài nguyên thiên nhiên thèm muốn, đáng chú ý nhất là dầu và khí đốt, làm cho vùng biển hay tranh cãi trong nhiều thập kỷ.

Tuy nhiên, giọng lưỡi của Việt Nam đã bị khóa một chút chặt chẽ hơn với Trung Quốc trong những năm gần đây, chiến lược của Mỹ được gọi là "trục" với châu Á có vẻ như đến ở một thời điểm tình cờ đối với Hà Nội.

Chính trị, kinh tế và quân sự đi lên nhanh chóng của Trung Quốc đang gây xáo trộn cho các nước Đông Nam Á trước việc tìm kiếm các liên minh thay thế. Trong trường hợp của Việt Nam, điều đó có nghĩa là sự chống đở hỗ trợ từ Nga, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và đặc biệt là Mỹ, một kẻ thù chiến tranh trước đây.

Những hoạt động hải quân chung của họ tại Đà Nẵng đã cung cấp bằng chứng mới nhất của một mối quan hệ Mỹ-Việt Nam đang thay đổi. Mặc dù không chiến đấu, các buổi diển tập huấn luyện hàng năm phát triển dần dần kể từ khi họ bắt đầu vào năm 2010.

Năm ngoái, Việt Nam đã đưa ra nhiều hơn các hoạt động trao đổi, và năm nay, Mỹ đã gửi các con tàu lớn hơn, trang bị vũ khí tốt hơn : một tàu chỉ huy, một tàu khu trục có tên lửa điều khiển, và một tàu cứu nạn cứu hộ.

Đối với Hoa Kỳ, chuyến thăm diển đạt rỏ một thông điệp rằng sự hiện diện quân sự của Mỹ ở châu Á được chào đón. Đó là phần nào tính hợp pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích công khai của nó trong tự do hàng hải ở biển Đông (biển Nam Trung Hoa) và mối quan tâm không nói ra của nó trong việc làm đối trọng với sự trổi dậy của Trung Quốc.

Với hơi hướm của Mỹ ở phía sau, Việt Nam có thể có một chút táo bạo hơn trước người hàng xóm to lớn hơn nhiều. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ không đi xa như Philippines, qua đó tổ chức mô hình giải thoát cứu nguy với các lực lượng Hoa Kỳ trước một hòn đảo và giàn khoan dầu bị chiếm trong quá trình tập trận chung vào tháng trước.

Hợp tác chiến lược của Việt Nam với Hoa Kỳ thì tinh tế hơn, có lẽ do thiết kế, đến nổi nó có thể được xem như là hành động độc lập trong khi vẫn giữ các lựa chọn mở với Trung Quốc.

"Tốt hơn là có cả Mỹ và Trung Quốc giữ nhau ở nhịp cầu, chứ không phải là 1 chi phối", ông Carl Thayer, một chuyên gia về Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc ở Canberra nói. "Việt Nam không muốn các mối quan hệ với Mỹ và Trung Quốc là rất xấu, nhưng họ cũng không muốn chúng là rất tốt".

Các hành động cân bằng đại diện cho những khác biệt mà qua đó vươn tới cấp cao nhất của Đảng Cộng sản cầm quyền Việt Nam, giữa những thành viên tìm kiếm phía tây chống lại những người giữ chặt quan hệ với các đồng chí ý thức hệ của họ ở phía bắc.

Từ năm 2005, Trung Quốc và Việt Nam đã từng thực hiện các nhắc nhở lâu năm rằng họ có thể cùng ở trong hình thức các buổi tuần tra chung trên Vịnh Bắc Bộ. Điều đó theo sau một thỏa hiệp đánh dấu sự thay đổi quan trọng phân chia vịnh năm 2000.

Nhưng việc phân định vịnh Bắc Bộ bao gồm chỉ một phần nhỏ của biển Nam Trung Hoa, được biết đến tại Việt Nam là Biển Đông. Ở những nơi khác trong vùng biển tranh cải này, thỏa thuận được chứng minh khó nắm bắt hơn. Việt Nam và Trung Quốc cũng tiếp tục tranh giành chủ quyền quần đảo Hoàng Sa, trong khi xa hơn về phía nam, quần đảo Trường Sa bao gồm thêm bốn bên tuyên bố yêu sách nhiều căng thẳng hơn, cụ thể là Philippines, Đài Loan, Brunei và Malaysia.

Quyền sở hữu các hòn đảo có nghĩa là kiểm soát một số tuyến đường biển bận rộn nhất của thế giới và thủy sản lớn nhất. Khu vực này cũng được tin tưởng nắm giữ nguồn cung cấp năng lượng khổng lồ. Reuters báo cáo vào tháng Tư rằng những phát hiện của một công ty Philippines đề xuất một trong những khu vực biển tại Reed Bank có thể chứa nhiều hơn năm lần lượng khí đốt tự nhiên so với ước tính ban đầu.

Trung Quốc có ý định sở hữu phần lớn vùng biển, qua đó nó che chở suốt từ đầu đến cuối các vụ ẩu đả thường xuyên với các đối thủ nhỏ hơn của nó. Trong tháng tư, Trung Quốc phóng thích 21 ngư dân Việt Nam sau khi họ bị giam giữ bảy tuần do bị cáo buộc xâm phạm. Chưa đầy một năm trước đó, Trung Quốc sử dụng nhiệm vụ tương tự để bảo vệ hai lần cắt dây cáp của tàu Việt Nam có nhiệm vụ thăm dò biển.

Gần đây hơn, Việt Nam đã cố gắng khẳng định chủ quyền bằng cách gửi các nhà sư để xây dựng những ngôi chùa trên quần đảo Trường Sa. Nó cũng tiến hành các cuộc tập trận hải quân ở đó và tuần này đã dựng một bức tượng của vị anh hùng dân tộc, Trần Hưng Đạo. Đồng thời, Trung Quốc đang đẩy về phía trước với việc phát triển du lịch trên các đảo.

Ngoại giao đu dây.

Những lúc như thế này một chổ tựa của Mỹ có thể trông đặc biệt hấp dẫn đối với Hà Nội. Nhưng Việt Nam có thể và sẽ chỉ đi quá xa là sự thu hút người Mỹ. Mặc dù đất nước có một số ít các quan hệ đối tác chiến lược, bao gồm cả với Trung Quốc, một đề nghị như vậy với Hoa Kỳ đã bị đình trệ qua các vấn đề liên quan đến quyền con người.

Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ John McCain và Joe Lieberman trích dẫn các quan ngại như vậy hồi tháng Giêng, trong khi từ chối một yêu cầu của Việt Nam về các thiết bị quốc phòng. Không giúp đỡ điều đó, kể từ chuyến thăm của các thượng nghị sĩ, Việt Nam đã bắt giữ một nhà hoạt động dân chủ người Mỹ và mở rộng các vụ bắt giữ các blogger, những ngưòi có những lời chỉ trích bao gồm các bài viết chống Trung Quốc trên các vụ tranh chấp biển.

Thứ Sáu đánh dấu Ngày Nhân Quyền Việt Nam ở Mỹ, trong đó tập hợp các nhà hoạt động và các nhà lập pháp thảo luận về ở đâu tiến trình có thể được thực hiện.

Về phần mình, Washington có riêng dây ngoại giao để đi với Bắc Kinh. Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton bọc trong chuyến thăm Trung Quốc tháng này, bị che khuất không chỉ bởi việc Mỹ chứa chấp một người bất đồng chính kiến ​​Trung Quốc mà còn bởi mối quan tâm Biển Đông (biển Nam Trung Hoa). Mỹ kêu gọi tự do hàng hải trong vùng biển, Trung Quốc cằn nhằn Mỹ đối với việc ũng hộ các đối thủ Đông Nam Á của nó.

Đối thoại với Trung Quốc và Mỹ hình thành nên hai chổ dựa trong cách tiếp cận của Việt Nam với Trung Quốc ở Biển Đông, như mô tả của Ian Storey, một thành viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore.

Mặc dù Trung Quốc và Việt Nam cả hai đều "khá quan tâm không để cho cuộc tranh chấp này rời khỏi tầm tay", Storey nói 3 chiến lược khác của Việt Nam là nâng cấp quân đội, quốc tế hóa tranh chấp và chuyển hướng đến 10 nước thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) .

Học giả Trung quốc, Andrew Nathan, một giáo sư tại Đại học Columbia ở Mỹ, đồng ý rằng một cuộc tấn công quân sự là không có khả năng. Ngoài các giá phải trả của ngoại giao, sử dụng vũ lực sẽ là một cơn ác mộng liên quan đến hậu cần trên hàng trăm hòn đảo, đá, và các rạn san hô, và sẽ làm gì để loại bỏ các quốc gia khác, ông nói. Mặc dù vậy, Trung Quốc đang tăng cường hải quân của họ và nhờ đó thò tay trên bàn thương lượng.

Đồng minh ASEAN của Việt Nam mang hành lý riêng của họ để tranh cãi. Có khi, Việt Nam có thể chạy theo Philippines, trong đó có sự ủng hộ quân sự mạnh mẻ của Mỹ và hiện đang bế tắc trong vùng biển bải cạn qua một tháng nay chống lại Trung Quốc.

Những căng thẳng ở Scarborough Shoal tiếp tục mà không có giải quyết nhưng cũng không có bạo lực, qua đó có thể được thử nghiệm vào thứ Sáu khi các cuộc biểu tình chống Trung Quốc được lên kế hoạch xảy ra ở Manila. Đồng thời, các công ty năng lượng ở Trung Quốc và Philippines đang thảo luận thăm dò chung ở vùng Reed Bank tranh cải.

Philippines đã là người đề xướng to nhất cho một lập trường thống nhất chống lại Trung Quốc, nhưng các nước thành viên ASEAN khác thì miễn cưỡng bởi lo ngại trả giá qua việc Trung Quốc cung cấp viện trợ và đầu tư, đặc biệt là với những ràng buộc ít gắn bó hơn với sự giúp đở của Hoa Kỳ.

Lập trường thống nhất mà Việt Nam và Philippines muốn đòi hỏi là một Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Nam Trung Hoa (Biển Đông). Trung Quốc đã ký một phiên bản mờ nhạt về tuyên bố trong năm 2002 với các nước ASEAN, bốn trong số các quốc gia tuyên bố yêu sách ở Biển Đông ( Biển Nam Trung Hoa ).

Khi kỷ niệm 10 năm các phương pháp tiếp cận tài liệu ban đầu, ASEAN đang thực hiện một bản có sửa đổi để trình bày với Trung Quốc. Câu hỏi đặt ra là liệu Hiệp hội sẽ thêm bất kỳ sức mạnh có hiệu quả nào không vào lúc này, hoặc chỉ đơn giản là bao lâu nữa mới có thể tiếp tục nổi lơ lững trên biển.


BHM Lược dịch. © 2012 BOHEMIENVN

Trang Chủ

Bài đăng phổ biến từ blog này

Trung Quốc đang đụng đầu với khủng hoảng ?

Nỗi sợ ngân hàng gây thêm đau đầu cho nền kinh tế Trung Quốc.

Xung đột vũ trang ở Biển Đông.