Vai trò của Trung Quốc trong các vấn đề quốc tế.
Phỏng vấn Giáo sư Zhiqun Zhu
Sự kiện gần đây như Chen Guangcheng cho thấy quyền con người cơ bản của công dân bình thường vẫn chưa được bảo vệ tại Trung Quốc.
[caption id="attachment_3598" align="alignleft" width="300"]
Ảnh minh hoạ (Internet)[/caption]Kourosh Ziabari. 31 tháng 5, 2012.
BHM Lược dịch.
Ngày nay, hầu hết các nhà phân tích quan hệ quốc tế và các chuyên gia đều xem Trung Quốc như là quyền lực chính trị và kinh tế thứ nhì thế giới sau Hoa Kỳ. Trung Quốc đứng thứ hai trong bảng xếp hạng của Quỹ Tiền tệ quốc tế năm 2011 bởi GDP của nó (danh nghĩa) và Trung Quốc là một trong những nhà sản xuất chính các sản phẩm nông nghiệp và hàng hóa công nghiệp và số lượng xuất khẩu của thế giới. Trung Quốc cũng là đối tác thương mại đứng đầu của Hoa Kỳ, và đồng thời, nó là đối thủ cạnh tranh kinh tế và chính trị quan trọng.
Nền chính trị của Trung Quốc hoàn toàn phức tạp. Lợi ích quốc gia xác định các giới hạn chính sách đối ngoại của Trung Quốc trong khi một số dấu vết của sự chống lại với thế giới Tây phương nói chung, và Hoa Kỳ nói riêng, luôn luôn có thể được tìm thấy trong thái độ của Trung Quốc đối với các vấn đề quốc tế.
Để tìm hiểu thêm về những phức tạp của nền kinh tế đang phát triển chủ yếu của Trung Quốc, chính sách đối ngoại của nó, và quan hệ với Hoa Kỳ và các quốc gia Trung Đông, tôi đã phỏng vấn Zhiqun Zhu, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Bucknell, người chuyên về chính trị Trung Quốc và chính sách đối ngoại của Trung Quốc và quan hệ quốc tế Đông Á.
Giáo sư Zhu là tác giả của "Quan hệ Mỹ-Trung trong thế kỷ 21" và "ngoại giao mới của Trung Quốc".
Ông Zhu đã trả lời câu hỏi của tôi về hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc, mối quan hệ dao động của nó với Hoa Kỳ, quan điểm của nó về sự độc lập của Đài Loan, và mối quan hệ với EU và các nước Trung Đông.
Kourosh Ziabari : Thưa Giáo sư Zhu, với người dân bình thường, có vẻ như rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc liên tục ở trong một trạng thái cạnh tranh đôi khi chẵng khác gì là hận thù và thù địch. Lý do chính đằng sau sự kình địch và cạnh tranh liên tục này là gì ? Phải chăng Mỹ xem Trung Quốc là một mối đe dọa cho uy quyền tối cao về kinh tế và chính trị của nó ? Trung Quốc có tin rằng Mỹ muốn phá hoại tổ chức chính trị của nó hay không ?
Zhiqun Zhu: Cuộc xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc là thuộc về cấu trúc. Hoa Kỳ là sức mạnh chi phối toàn cầu, và Trung Quốc là một cường quốc đang lên. Quyền lực thống trị luôn luôn cảm thấy khó chịu nếu một quyền lực mới thách thức tình trạng của nó. Cuộc xung đột mang tính cấu trúc này đánh dấu sự năng động hiện nay trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc.
Tuy nhiên, tôi không nghĩ rằng chính phủ Mỹ coi Trung Quốc như một mối đe dọa. Trung Quốc là một thách thức, đặc biệt là kinh tế và quân sự. Mỹ hoan nghênh sự phát triển hòa bình của Trung Quốc, và đã thực sự góp phần vào sự gia tăng của Trung Quốc trong 30 năm qua. Trung Quốc cũng xem mối quan hệ với Hoa Kỳ là một vấn đề quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của nó. Tất nhiên, cả Mỹ lẫn Trung Quốc, có những học giả bảo thủ và dân tộc chủ nghĩa và các chính trị gia mà họ coi nhau như kẻ thù, nhưng đó không phải là chính sách chính thức của chính phủ hai nước. Ngay cả quân đội hai nước đang thân thiện và đang tiến hành trao đổi với nhau thường xuyên.
Vì vậy, trong tương lai, Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục hợp tác trên nhiều vấn đề quốc tế, khu vực và song phương. Đồng thời, họ cũng sẽ cạnh tranh đối với các nguồn tài nguyên và ảnh hưởng trên toàn thế giới như ở Trung Đông và châu Phi. Và ở châu Á, họ sẽ cạnh tranh về quyền lực và lãnh đạo. Cạnh tranh và hợp tác là điểm nổi bật của mối quan hệ này.
Kourosh Ziabari: Hàng hóa và sản phẩm của Trung Quốc đã gần như thống trị toàn bộ thị trường toàn cầu. Tại Iran, ít nhất, chúng ta có thể tìm thấy một đối tác Trung Quốc cho mỗi mặt hàng mà mọi người cần, từ thực phẩm, thiết bị y tế, và thủ công mỹ nghệ đến công nghệ may mặc và ô tô. Nhưng người dân luôn luôn phàn nàn rằng chất lượng của hàng hóa Trung Quốc không đáng ca ngợi. Phải chăng có lý do chính trị đằng sau điều này ? Đây có phải là một chính sách quy mô lớn của chính phủ Trung Quốc nhằm xuất khẩu hàng chất lượng thấp cho các nước đang phát triển chẳng hạn như Iran và xuất khẩu các mặt hàng chất lượng cao cho các đối tác thương mại quan trọng của nó chẳng hạn như Canada và EU ?
Zhiqun Zhu: Trong thực tế, bạn có thể nghe thấy phàn nàn ở khắp mọi nơi, bao gồm cả các nước phát triển và trong chính bản thân Trung Quốc, về vấn đề chất lượng kém của hàng hóa Trung Quốc. Tôi không nghĩ rằng ở đây Trung Quốc có một chương trình xếp đặt trước để phân biệt việc xuất khẩu của nó. Thách thức thực sự đối với Trung Quốc là nâng cấp cấu trúc công nghiệp và nâng cao chất lượng các sản phẩm của nó. Trung Quốc đã leo lên các bậc thang công nghệ và thúc đẩy sự đổi mới và kiểm soát chất lượng. Có lẽ bằng cách học từ Nhật Bản và Hàn Quốc, Trung Quốc cuối cùng có thể sản xuất các sản phẩm chất lượng cao hơn cho xuất khẩu và tiêu thụ trong nước.
Kourosh Ziabari: Như những gì tôi đã lưu ý, các cuộc họp của các quan chức Mỹ và châu Âu với Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 đã thường thúc đẩy sự giận dữ và cáu gắt từ các quan chức Trung Quốc. Đã bao giờ có được bất kỳ nỗ lực nào để giải quyết tranh chấp giữa chính phủ Trung Quốc và những người ly khai Tây Tạng do Đức Đạt Lai Lạt Ma hướng dẫn?
Zhiqun Zhu: Nghi ngờ sâu sắc và mất lòng tin vẫn còn tồn tại giữa chính phủ Trung Quốc và Đức Đạt Lai Lạt Ma. Hai bên đã nói chuyện với nhau trong quá khứ, nhưng khoảng cách vẫn còn rất lớn giữa hai bên. Họ nhìn thấy lịch sử, văn hóa của Tây Tạng, và tình trạng chính trị và kinh tế hiện nay rất khác nhau. Chiến lược của Trung Quốc có vẻ như là chờ đợi cho Đức Đạt Lai Lạt Ma qua đời. Giống như những nơi khác bên trong Trung Quốc, ưu tiên hiện nay của Trung Quốc ở Tây Tạng là duy trì sự ổn định trong khi thúc đẩy tăng trưởng.
Chính phủ không xem xét nó là một ưu tiên hiện nay để đàm phán với Đức Đạt Lai Lạt Ma hoặc đại diện của Ngài để thu hẹp sự khác biệt giữa hai bên. Tất nhiên sự nguy hiểm của một chiến lược "chờ đợi và xem" là rằng người kế thừa của Đức Đạt Lai Lạt Ma có thể là bạo lực và cực đoan hơn và thậm chí thiếu sẵn sàng hợp tác với Đảng Cộng sản.
Kourosh Ziabari: Hôm nay, Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và nó có thể vượt qua Hoa Kỳ rất sớm, vì nó đã thực hiện trong một số lĩnh vực như sản xuất nông nghiệp, dự trữ ngoại hối hoặc xuất khẩu. Những yếu tố nào đã góp phần vào những thành tựu nổi bật và đáng chú ý này ? Trung Quốc đã đạt đến thời điểm này như thế nào ?
Zhiqun Zhu : Nền kinh tế của Trung Quốc bắt đầu cất cánh vào cuối những năm 1970 khi Đặng Tiểu Bình giới thiệu các cải cách kinh tế và chính trị. Đặng Tiểu Bình được coi là kiến trúc sư của cải cách và mở cửa của Trung Quốc. Đúng là một vài yếu tố góp phần vào phát triển ấn tượng của Trung Quốc, chẵng hạn như ổn định chính trị nội bộ, 1 môi trường khu vực chủ yếu là hòa bình , khả năng của Trung Quốc và sự sẵn sàng điều chỉnh chính sách của nó và học hỏi từ những người khác, FDI từ các cường quốc, làm việc mạnh mẽ và đúng nội quy của người Trung Quốc, ra quyết định có hiệu quả của các nhà lãnh đạo có thẩm quyền của Trung Quốc. Rất thú vị, các nhà lãnh đạo này không được bầu ra một cách dân chủ, nhưng hầu hết trong số họ tỏ ra là rất có thẩm quyền và tận tụy.
Tất nhiên, bất chấp những thành tựu ấn tượng, Trung Quốc phần lớn vẫn là một quốc gia đang phát triển, với những thách thức to lớn trong nước như một môi trường đang xấu đi, khoảng cách thu nhập đang lớn lên, tham nhũng tràn lan, và gia tăng những sự việc phản đối xã hội.
Kourosh Ziabari: Hoa Kỳ và Trung Quốc từ lâu đã đấu tranh nhau qua vấn đề độc lập của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) và cuối cùng giải quyết tranh chấp với việc tuyên bố Thông cáo chung về việc thiết lập quan hệ ngoại giao đã được ký kết vào tháng Giêng, 1979. Quan điểm hiện tại của Hoa Kỳ về vấn đề Đài Loan là gì ? Lập trường của chính phủ Trung Quốc là gì ? Phải chăng Bắc Kinh vẫn phản đối các nước duy trì quan hệ ngoại giao, kinh tế với Đài Loan ?
Zhiqun Zhu : Hoa Kỳ không có quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng nó vẫn duy trì mạnh mẽ mối quan hệ "không chính thức" với Đài Loan theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan được thông qua bởi Quốc hội Hoa Kỳ vào năm 1979. Mỹ đối xử với Đài Loan như một thực thể chính trị có chủ quyền và tiếp tục bán vũ khí cho Đài Loan với các mục đích phòng thủ. Tất nhiên Trung Quốc coi đây là một sự can thiệp vào công việc nội bộ của nó.
Trung Quốc không phản đối các nước khác duy trì quan hệ kinh tế và văn hóa với Đài Loan, nhưng mối quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan không được khoan dung bởi Bắc Kinh. Mục tiêu lâu dài của chính phủ Trung Quốc là thống nhất với Đài Loan, nhưng trong ngắn hạn, nó có thể sống với hiện trạng. Trong những năm gần đây, mối quan hệ qua eo biển Đài Loan đã được cải thiện đáng kể, với hai nền kinh tế trở nên rất phụ thuộc lẫn nhau.
Kourosh Ziabari: Kể từ những cuộc biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, Hoa Kỳ và các đồng minh châu Âu thường chỉ trích nhân quyền của Trung Quốc. Đánh cuộc của ông vào đó là những gì ? Trái ngược với các chỉ số kinh tế và chính trị, Trung Quốc không có thứ hạng tốt trong các quyền tự do báo chí và nhân quyền. Ông có đồng ý không ?
Zhiqun Zhu: Có, Trung Quốc vẫn còn rất nhiều vấn đề về nhân quyền bất chấp những tiến bộ trong 30 năm qua. Chính phủ Trung Quốc không giống như các nước ngoài chỉ trích Trung Quốc, đặc biệt là thành tích nhân quyền của nó, nhưng nhiều người cả trong và bên ngoài Trung Quốc đều biết rằng có rất nhiều điều để mong muốn trong điều kiện nhân quyền ở Trung Quốc. Sự kiện gần đây như Chen Guangcheng cho thấy quyền con người cơ bản của công dân bình thường vẫn chưa được bảo vệ tại Trung Quốc.
Kourosh Ziabari: Đánh giá của ông về mối quan hệ hiện tại của Trung Quốc với Liên minh châu Âu là gì ? Nó có bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế gần đây trong khu vực châu Âu hay không ? Những quốc gia nào là đối tác quan trọng nhất của Trung Quốc tại EU ?
Zhiqun Zhu: Quan hệ chính trị và kinh tế giữa Trung Quốc và EU đã được ổn định và chặt chẽ. Các nước khu vực đồng euro đang tìm kiếm Trung Quốc để được giúp đỡ vượt qua cuộc khủng hoảng nợ. Trung Quốc có mối quan hệ tốt đẹp với hầu như tất cả các nước châu Âu. Về kinh tế, Đức và Pháp là các đối tác quan trọng.
Tất nhiên, các nước châu Âu, cũng như Mỹ, chỉ trích chính sách nhân quyền của Trung Quốc. Và Trung Quốc đã phàn nàn về sự không sẵn lòng của EU để dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí với Trung Quốc. Lệnh cấm vận đã được áp đặt với Trung Quốc sau sự cố năm 1989 trên quảng trường Thiên An Môn. Trung Quốc đã phàn nàn về nó, nhưng các nước EU đã không đạt được một sự đồng thuận về điều này, và Mỹ cũng phản đối tiềm năng dở bỏ của EU đối với các biện pháp trừng phạt chống lại Trung Quốc.
Kourosh Ziabari: Trung Quốc là một nước nhập khẩu dầu mỏ chính thức của Iran. Hơn nữa, nó xuất khẩu một lượng lớn hàng hóa đến Iran và thực tế đã thống trị thị trường của Iran. Tuy nhiên, nó đã bật đèn xanh cho bốn lãnh vực trừng phạt do Mỹ chỉ đạo chống lại Iran tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Nhiều người Iran đã thất vọng tại một thực tế rằng Trung Quốc đã nhập chung với Mỹ, Anh và Pháp trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế với Tehran về chương trình hạt nhân của nó, khi họ mong đợi rằng Trung Quốc nên phủ quyết các nghị quyết. Tại sao ông cho rằng Trung Quốc đã thực hiện một quyết định tạo đường cho các biện pháp trừng phạt chống Iran ? Tổng quát, ông nhìn thấy những gì trong quan điểm của Trung Quốc về chương trình hạt nhân của Iran ?
Zhiqun Zhu: Trung Quốc ở dưới áp lực nặng nề để hành xử có trách nhiệm như là một quyền lực lớn hiện nay. Tôi nghĩ rằng Trung Quốc không phản đối Iran phát triển chương trình hạt nhân vì mục đích hoà bình. Nhưng nhận xét của một số nhà lãnh đạo Iran rằng Iran nên huỷ diệt Israel ra khỏi bản đồ [lưu ý của biên tập viên: tuyên bố mà Tổng thống Iran, Mahmoud Ahmadinejad đe dọa xóa Israel khỏi bản đồ là một bịa đặt của tuyên truyền] và Iran có quyền để phát triển vũ khí hạt nhân để tự vệ [Biên tập viên lưu ý: Chính phủ Iran đã luôn luôn phủ nhận rằng nó đang theo đuổi vũ khí hạt nhân và trong thực tế, lãnh đạo tối cao Ayatollah Khamenei đã ban hành một sắc dụ Hồi giáo cấm người Iran thủ đắc như vậy, không có bằng chứng rằng Iran có 1 chương trình vũ khí hạt nhân ]...(hảy khách quan và tự tìm lấy câu trả lời...BHM) làm cho Trung Quốc và cộng đồng quốc tế rất khó chịu và lo lắng.
Trung Quốc ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan. Trung Quốc phản đối việc phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Phát triển vũ khí hạt nhân đã trở nên quá gây bất ổn đối với khu vực vốn đã phức tạp. Mặc dù Trung Quốc có quan hệ tốt với cả Iran và Bắc Triều Tiên, nó muốn tham gia với cộng đồng quốc tế và đặt một số áp lực lên họ. Đây là một hành vi trách nhiệm của một quyền lực tuyệt vời.
Mặt khác, Trung Quốc có lợi ích kinh tế mạnh mẽ ở Iran và nó sẽ không cắt đứt quan hệ kinh tế với Iran. Trung Quốc coi Iran là một đối tác kinh tế lớn và đã khuyến khích đầu tư ở Iran. Vì vậy, chính sách Iran của Trung Quốc là minh họa chính xác về những mâu thuẫn và tình huống khó xử trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc.
Kourosh Ziabari: Và cuối cùng, phải chăng Trung Quốc đi cùng với Hoa Kỳ trong nỗ lực gây áp lực lên Syria qua cuộc xung đột kéo dài một năm và tình trạng bất ổn trong nước ? Nga đã thẳng thừng bác bỏ lệnh trừng phạt và can thiệp quân sự ở Syria. Quan điểm của Trung Quốc là gì ? Có vẻ như rằng Trung Quốc đã ưa thích giữ một hình ảnh khiêm nhường liên quan đến các cuộc cách mạng ở Trung Đông do quan hệ kinh tế chặt chẽ với các nước trong khu vực. Ý tưởng của ông là gì?
Zhiqun Zhu: Về nguyên tắc, Trung Quốc muốn giữ một hình ảnh khiêm tốn trong các vấn đề quốc tế và phản đối sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Vì vậy, tôi nghĩ rằng Trung Quốc sẽ tham gia với Nga trong trường hợp Syria.
Trung Quốc là một trong số rất ít những quyền lực duy trì quan hệ tốt với tất cả các nước ở Trung Đông, vì vậy dường như những kỳ vọng đối với Trung Quốc đang ở vào mức cao, và Trung Quốc có thể và có lẽ nên đóng góp nhiều hơn nữa đến việc giải quyết một cách hòa bình đối với các vấn đề ở Trung Đông.
_ Kourosh Ziabari là phóng viên và là một nhà báo của Iran. Ông thường xuyên viết bài cho báo chí truyền hình, Tehran Times, Media Monitors, Salem News, Opinion Maker, Intifada Palestine, Ramallah Online, và Quỹ Văn hóa chiến lược. Ông đã nhận được Huân chương Quốc gia về thanh niên Iran ưu đẳng từ Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad.
_ Zhiqun Zhu là Phó Giáo sư Khoa Chính trị và Quan hệ quốc tế tại Đại học Bucknell, Hoa Kỳ. Trước đây từng là Trợ lý Lãnh sự về các vấn đề báo chí và văn hóa tại Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Thượng Hải, Trung Quốc
BHM Lược dịch. © 2012 BOHEMIENVN
Trang Chủ
Chia xẻ bài này :
Sự kiện gần đây như Chen Guangcheng cho thấy quyền con người cơ bản của công dân bình thường vẫn chưa được bảo vệ tại Trung Quốc.
[caption id="attachment_3598" align="alignleft" width="300"]
Ảnh minh hoạ (Internet)[/caption]Kourosh Ziabari. 31 tháng 5, 2012.BHM Lược dịch.
Ngày nay, hầu hết các nhà phân tích quan hệ quốc tế và các chuyên gia đều xem Trung Quốc như là quyền lực chính trị và kinh tế thứ nhì thế giới sau Hoa Kỳ. Trung Quốc đứng thứ hai trong bảng xếp hạng của Quỹ Tiền tệ quốc tế năm 2011 bởi GDP của nó (danh nghĩa) và Trung Quốc là một trong những nhà sản xuất chính các sản phẩm nông nghiệp và hàng hóa công nghiệp và số lượng xuất khẩu của thế giới. Trung Quốc cũng là đối tác thương mại đứng đầu của Hoa Kỳ, và đồng thời, nó là đối thủ cạnh tranh kinh tế và chính trị quan trọng.
Nền chính trị của Trung Quốc hoàn toàn phức tạp. Lợi ích quốc gia xác định các giới hạn chính sách đối ngoại của Trung Quốc trong khi một số dấu vết của sự chống lại với thế giới Tây phương nói chung, và Hoa Kỳ nói riêng, luôn luôn có thể được tìm thấy trong thái độ của Trung Quốc đối với các vấn đề quốc tế.
Để tìm hiểu thêm về những phức tạp của nền kinh tế đang phát triển chủ yếu của Trung Quốc, chính sách đối ngoại của nó, và quan hệ với Hoa Kỳ và các quốc gia Trung Đông, tôi đã phỏng vấn Zhiqun Zhu, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Bucknell, người chuyên về chính trị Trung Quốc và chính sách đối ngoại của Trung Quốc và quan hệ quốc tế Đông Á.
Giáo sư Zhu là tác giả của "Quan hệ Mỹ-Trung trong thế kỷ 21" và "ngoại giao mới của Trung Quốc".
Ông Zhu đã trả lời câu hỏi của tôi về hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc, mối quan hệ dao động của nó với Hoa Kỳ, quan điểm của nó về sự độc lập của Đài Loan, và mối quan hệ với EU và các nước Trung Đông.
Kourosh Ziabari : Thưa Giáo sư Zhu, với người dân bình thường, có vẻ như rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc liên tục ở trong một trạng thái cạnh tranh đôi khi chẵng khác gì là hận thù và thù địch. Lý do chính đằng sau sự kình địch và cạnh tranh liên tục này là gì ? Phải chăng Mỹ xem Trung Quốc là một mối đe dọa cho uy quyền tối cao về kinh tế và chính trị của nó ? Trung Quốc có tin rằng Mỹ muốn phá hoại tổ chức chính trị của nó hay không ?
Zhiqun Zhu: Cuộc xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc là thuộc về cấu trúc. Hoa Kỳ là sức mạnh chi phối toàn cầu, và Trung Quốc là một cường quốc đang lên. Quyền lực thống trị luôn luôn cảm thấy khó chịu nếu một quyền lực mới thách thức tình trạng của nó. Cuộc xung đột mang tính cấu trúc này đánh dấu sự năng động hiện nay trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc.
Tuy nhiên, tôi không nghĩ rằng chính phủ Mỹ coi Trung Quốc như một mối đe dọa. Trung Quốc là một thách thức, đặc biệt là kinh tế và quân sự. Mỹ hoan nghênh sự phát triển hòa bình của Trung Quốc, và đã thực sự góp phần vào sự gia tăng của Trung Quốc trong 30 năm qua. Trung Quốc cũng xem mối quan hệ với Hoa Kỳ là một vấn đề quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của nó. Tất nhiên, cả Mỹ lẫn Trung Quốc, có những học giả bảo thủ và dân tộc chủ nghĩa và các chính trị gia mà họ coi nhau như kẻ thù, nhưng đó không phải là chính sách chính thức của chính phủ hai nước. Ngay cả quân đội hai nước đang thân thiện và đang tiến hành trao đổi với nhau thường xuyên.
Vì vậy, trong tương lai, Mỹ và Trung Quốc sẽ tiếp tục hợp tác trên nhiều vấn đề quốc tế, khu vực và song phương. Đồng thời, họ cũng sẽ cạnh tranh đối với các nguồn tài nguyên và ảnh hưởng trên toàn thế giới như ở Trung Đông và châu Phi. Và ở châu Á, họ sẽ cạnh tranh về quyền lực và lãnh đạo. Cạnh tranh và hợp tác là điểm nổi bật của mối quan hệ này.
Kourosh Ziabari: Hàng hóa và sản phẩm của Trung Quốc đã gần như thống trị toàn bộ thị trường toàn cầu. Tại Iran, ít nhất, chúng ta có thể tìm thấy một đối tác Trung Quốc cho mỗi mặt hàng mà mọi người cần, từ thực phẩm, thiết bị y tế, và thủ công mỹ nghệ đến công nghệ may mặc và ô tô. Nhưng người dân luôn luôn phàn nàn rằng chất lượng của hàng hóa Trung Quốc không đáng ca ngợi. Phải chăng có lý do chính trị đằng sau điều này ? Đây có phải là một chính sách quy mô lớn của chính phủ Trung Quốc nhằm xuất khẩu hàng chất lượng thấp cho các nước đang phát triển chẳng hạn như Iran và xuất khẩu các mặt hàng chất lượng cao cho các đối tác thương mại quan trọng của nó chẳng hạn như Canada và EU ?
Zhiqun Zhu: Trong thực tế, bạn có thể nghe thấy phàn nàn ở khắp mọi nơi, bao gồm cả các nước phát triển và trong chính bản thân Trung Quốc, về vấn đề chất lượng kém của hàng hóa Trung Quốc. Tôi không nghĩ rằng ở đây Trung Quốc có một chương trình xếp đặt trước để phân biệt việc xuất khẩu của nó. Thách thức thực sự đối với Trung Quốc là nâng cấp cấu trúc công nghiệp và nâng cao chất lượng các sản phẩm của nó. Trung Quốc đã leo lên các bậc thang công nghệ và thúc đẩy sự đổi mới và kiểm soát chất lượng. Có lẽ bằng cách học từ Nhật Bản và Hàn Quốc, Trung Quốc cuối cùng có thể sản xuất các sản phẩm chất lượng cao hơn cho xuất khẩu và tiêu thụ trong nước.
Kourosh Ziabari: Như những gì tôi đã lưu ý, các cuộc họp của các quan chức Mỹ và châu Âu với Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 đã thường thúc đẩy sự giận dữ và cáu gắt từ các quan chức Trung Quốc. Đã bao giờ có được bất kỳ nỗ lực nào để giải quyết tranh chấp giữa chính phủ Trung Quốc và những người ly khai Tây Tạng do Đức Đạt Lai Lạt Ma hướng dẫn?
Zhiqun Zhu: Nghi ngờ sâu sắc và mất lòng tin vẫn còn tồn tại giữa chính phủ Trung Quốc và Đức Đạt Lai Lạt Ma. Hai bên đã nói chuyện với nhau trong quá khứ, nhưng khoảng cách vẫn còn rất lớn giữa hai bên. Họ nhìn thấy lịch sử, văn hóa của Tây Tạng, và tình trạng chính trị và kinh tế hiện nay rất khác nhau. Chiến lược của Trung Quốc có vẻ như là chờ đợi cho Đức Đạt Lai Lạt Ma qua đời. Giống như những nơi khác bên trong Trung Quốc, ưu tiên hiện nay của Trung Quốc ở Tây Tạng là duy trì sự ổn định trong khi thúc đẩy tăng trưởng.
Chính phủ không xem xét nó là một ưu tiên hiện nay để đàm phán với Đức Đạt Lai Lạt Ma hoặc đại diện của Ngài để thu hẹp sự khác biệt giữa hai bên. Tất nhiên sự nguy hiểm của một chiến lược "chờ đợi và xem" là rằng người kế thừa của Đức Đạt Lai Lạt Ma có thể là bạo lực và cực đoan hơn và thậm chí thiếu sẵn sàng hợp tác với Đảng Cộng sản.
Kourosh Ziabari: Hôm nay, Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và nó có thể vượt qua Hoa Kỳ rất sớm, vì nó đã thực hiện trong một số lĩnh vực như sản xuất nông nghiệp, dự trữ ngoại hối hoặc xuất khẩu. Những yếu tố nào đã góp phần vào những thành tựu nổi bật và đáng chú ý này ? Trung Quốc đã đạt đến thời điểm này như thế nào ?
Zhiqun Zhu : Nền kinh tế của Trung Quốc bắt đầu cất cánh vào cuối những năm 1970 khi Đặng Tiểu Bình giới thiệu các cải cách kinh tế và chính trị. Đặng Tiểu Bình được coi là kiến trúc sư của cải cách và mở cửa của Trung Quốc. Đúng là một vài yếu tố góp phần vào phát triển ấn tượng của Trung Quốc, chẵng hạn như ổn định chính trị nội bộ, 1 môi trường khu vực chủ yếu là hòa bình , khả năng của Trung Quốc và sự sẵn sàng điều chỉnh chính sách của nó và học hỏi từ những người khác, FDI từ các cường quốc, làm việc mạnh mẽ và đúng nội quy của người Trung Quốc, ra quyết định có hiệu quả của các nhà lãnh đạo có thẩm quyền của Trung Quốc. Rất thú vị, các nhà lãnh đạo này không được bầu ra một cách dân chủ, nhưng hầu hết trong số họ tỏ ra là rất có thẩm quyền và tận tụy.
Tất nhiên, bất chấp những thành tựu ấn tượng, Trung Quốc phần lớn vẫn là một quốc gia đang phát triển, với những thách thức to lớn trong nước như một môi trường đang xấu đi, khoảng cách thu nhập đang lớn lên, tham nhũng tràn lan, và gia tăng những sự việc phản đối xã hội.
Kourosh Ziabari: Hoa Kỳ và Trung Quốc từ lâu đã đấu tranh nhau qua vấn đề độc lập của Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) và cuối cùng giải quyết tranh chấp với việc tuyên bố Thông cáo chung về việc thiết lập quan hệ ngoại giao đã được ký kết vào tháng Giêng, 1979. Quan điểm hiện tại của Hoa Kỳ về vấn đề Đài Loan là gì ? Lập trường của chính phủ Trung Quốc là gì ? Phải chăng Bắc Kinh vẫn phản đối các nước duy trì quan hệ ngoại giao, kinh tế với Đài Loan ?
Zhiqun Zhu : Hoa Kỳ không có quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng nó vẫn duy trì mạnh mẽ mối quan hệ "không chính thức" với Đài Loan theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan được thông qua bởi Quốc hội Hoa Kỳ vào năm 1979. Mỹ đối xử với Đài Loan như một thực thể chính trị có chủ quyền và tiếp tục bán vũ khí cho Đài Loan với các mục đích phòng thủ. Tất nhiên Trung Quốc coi đây là một sự can thiệp vào công việc nội bộ của nó.
Trung Quốc không phản đối các nước khác duy trì quan hệ kinh tế và văn hóa với Đài Loan, nhưng mối quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan không được khoan dung bởi Bắc Kinh. Mục tiêu lâu dài của chính phủ Trung Quốc là thống nhất với Đài Loan, nhưng trong ngắn hạn, nó có thể sống với hiện trạng. Trong những năm gần đây, mối quan hệ qua eo biển Đài Loan đã được cải thiện đáng kể, với hai nền kinh tế trở nên rất phụ thuộc lẫn nhau.
Kourosh Ziabari: Kể từ những cuộc biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, Hoa Kỳ và các đồng minh châu Âu thường chỉ trích nhân quyền của Trung Quốc. Đánh cuộc của ông vào đó là những gì ? Trái ngược với các chỉ số kinh tế và chính trị, Trung Quốc không có thứ hạng tốt trong các quyền tự do báo chí và nhân quyền. Ông có đồng ý không ?
Zhiqun Zhu: Có, Trung Quốc vẫn còn rất nhiều vấn đề về nhân quyền bất chấp những tiến bộ trong 30 năm qua. Chính phủ Trung Quốc không giống như các nước ngoài chỉ trích Trung Quốc, đặc biệt là thành tích nhân quyền của nó, nhưng nhiều người cả trong và bên ngoài Trung Quốc đều biết rằng có rất nhiều điều để mong muốn trong điều kiện nhân quyền ở Trung Quốc. Sự kiện gần đây như Chen Guangcheng cho thấy quyền con người cơ bản của công dân bình thường vẫn chưa được bảo vệ tại Trung Quốc.
Kourosh Ziabari: Đánh giá của ông về mối quan hệ hiện tại của Trung Quốc với Liên minh châu Âu là gì ? Nó có bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế gần đây trong khu vực châu Âu hay không ? Những quốc gia nào là đối tác quan trọng nhất của Trung Quốc tại EU ?
Zhiqun Zhu: Quan hệ chính trị và kinh tế giữa Trung Quốc và EU đã được ổn định và chặt chẽ. Các nước khu vực đồng euro đang tìm kiếm Trung Quốc để được giúp đỡ vượt qua cuộc khủng hoảng nợ. Trung Quốc có mối quan hệ tốt đẹp với hầu như tất cả các nước châu Âu. Về kinh tế, Đức và Pháp là các đối tác quan trọng.
Tất nhiên, các nước châu Âu, cũng như Mỹ, chỉ trích chính sách nhân quyền của Trung Quốc. Và Trung Quốc đã phàn nàn về sự không sẵn lòng của EU để dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí với Trung Quốc. Lệnh cấm vận đã được áp đặt với Trung Quốc sau sự cố năm 1989 trên quảng trường Thiên An Môn. Trung Quốc đã phàn nàn về nó, nhưng các nước EU đã không đạt được một sự đồng thuận về điều này, và Mỹ cũng phản đối tiềm năng dở bỏ của EU đối với các biện pháp trừng phạt chống lại Trung Quốc.
Kourosh Ziabari: Trung Quốc là một nước nhập khẩu dầu mỏ chính thức của Iran. Hơn nữa, nó xuất khẩu một lượng lớn hàng hóa đến Iran và thực tế đã thống trị thị trường của Iran. Tuy nhiên, nó đã bật đèn xanh cho bốn lãnh vực trừng phạt do Mỹ chỉ đạo chống lại Iran tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Nhiều người Iran đã thất vọng tại một thực tế rằng Trung Quốc đã nhập chung với Mỹ, Anh và Pháp trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế với Tehran về chương trình hạt nhân của nó, khi họ mong đợi rằng Trung Quốc nên phủ quyết các nghị quyết. Tại sao ông cho rằng Trung Quốc đã thực hiện một quyết định tạo đường cho các biện pháp trừng phạt chống Iran ? Tổng quát, ông nhìn thấy những gì trong quan điểm của Trung Quốc về chương trình hạt nhân của Iran ?
Zhiqun Zhu: Trung Quốc ở dưới áp lực nặng nề để hành xử có trách nhiệm như là một quyền lực lớn hiện nay. Tôi nghĩ rằng Trung Quốc không phản đối Iran phát triển chương trình hạt nhân vì mục đích hoà bình. Nhưng nhận xét của một số nhà lãnh đạo Iran rằng Iran nên huỷ diệt Israel ra khỏi bản đồ [lưu ý của biên tập viên: tuyên bố mà Tổng thống Iran, Mahmoud Ahmadinejad đe dọa xóa Israel khỏi bản đồ là một bịa đặt của tuyên truyền] và Iran có quyền để phát triển vũ khí hạt nhân để tự vệ [Biên tập viên lưu ý: Chính phủ Iran đã luôn luôn phủ nhận rằng nó đang theo đuổi vũ khí hạt nhân và trong thực tế, lãnh đạo tối cao Ayatollah Khamenei đã ban hành một sắc dụ Hồi giáo cấm người Iran thủ đắc như vậy, không có bằng chứng rằng Iran có 1 chương trình vũ khí hạt nhân ]...(hảy khách quan và tự tìm lấy câu trả lời...BHM) làm cho Trung Quốc và cộng đồng quốc tế rất khó chịu và lo lắng.
Trung Quốc ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan. Trung Quốc phản đối việc phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Phát triển vũ khí hạt nhân đã trở nên quá gây bất ổn đối với khu vực vốn đã phức tạp. Mặc dù Trung Quốc có quan hệ tốt với cả Iran và Bắc Triều Tiên, nó muốn tham gia với cộng đồng quốc tế và đặt một số áp lực lên họ. Đây là một hành vi trách nhiệm của một quyền lực tuyệt vời.
Mặt khác, Trung Quốc có lợi ích kinh tế mạnh mẽ ở Iran và nó sẽ không cắt đứt quan hệ kinh tế với Iran. Trung Quốc coi Iran là một đối tác kinh tế lớn và đã khuyến khích đầu tư ở Iran. Vì vậy, chính sách Iran của Trung Quốc là minh họa chính xác về những mâu thuẫn và tình huống khó xử trong chính sách đối ngoại của Trung Quốc.
Kourosh Ziabari: Và cuối cùng, phải chăng Trung Quốc đi cùng với Hoa Kỳ trong nỗ lực gây áp lực lên Syria qua cuộc xung đột kéo dài một năm và tình trạng bất ổn trong nước ? Nga đã thẳng thừng bác bỏ lệnh trừng phạt và can thiệp quân sự ở Syria. Quan điểm của Trung Quốc là gì ? Có vẻ như rằng Trung Quốc đã ưa thích giữ một hình ảnh khiêm nhường liên quan đến các cuộc cách mạng ở Trung Đông do quan hệ kinh tế chặt chẽ với các nước trong khu vực. Ý tưởng của ông là gì?
Zhiqun Zhu: Về nguyên tắc, Trung Quốc muốn giữ một hình ảnh khiêm tốn trong các vấn đề quốc tế và phản đối sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Vì vậy, tôi nghĩ rằng Trung Quốc sẽ tham gia với Nga trong trường hợp Syria.
Trung Quốc là một trong số rất ít những quyền lực duy trì quan hệ tốt với tất cả các nước ở Trung Đông, vì vậy dường như những kỳ vọng đối với Trung Quốc đang ở vào mức cao, và Trung Quốc có thể và có lẽ nên đóng góp nhiều hơn nữa đến việc giải quyết một cách hòa bình đối với các vấn đề ở Trung Đông.
_ Kourosh Ziabari là phóng viên và là một nhà báo của Iran. Ông thường xuyên viết bài cho báo chí truyền hình, Tehran Times, Media Monitors, Salem News, Opinion Maker, Intifada Palestine, Ramallah Online, và Quỹ Văn hóa chiến lược. Ông đã nhận được Huân chương Quốc gia về thanh niên Iran ưu đẳng từ Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad.
_ Zhiqun Zhu là Phó Giáo sư Khoa Chính trị và Quan hệ quốc tế tại Đại học Bucknell, Hoa Kỳ. Trước đây từng là Trợ lý Lãnh sự về các vấn đề báo chí và văn hóa tại Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Thượng Hải, Trung Quốc
BHM Lược dịch. © 2012 BOHEMIENVN
Trang Chủ
Chia xẻ bài này :
