Đối phó ! Làm thế nào Israel có thể sống với Hiệp định hạt nhân củaIran.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tìm thông tin trong chuyến thăm của ông đến trụ sở cảnh sát ở Jerusalem ngày 22 tháng 11 năm 2012. Gali Tibbon / Reuters

Brent E. Sasley. Theo Deal With It, How Israel Can Live with the Iranian Nuclear Agreement. Ngày 17 tháng 7 năm 2015.

Trần Lê lược dịch.

Chỉ vài giờ sau khi P5 + 1 và Iran ký kết Kế hoạch hành động chung toàn diện ở Vienna, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã chỉ trích nó, nói rằng thỏa thuận này không chỉ là một mối đe dọa cho Israel , mà còn là cả với " toàn bộ thế giới".
Rốt cuộc, thỏa thuận này có thể tốt cho Israel ,vì lẻ nó đẩy Iran ra khỏi việc theo đuổi khả năng vũ khí hạt nhân, và thậm chí có thể dẫn đến một thay đổi trật tự ở khu vực Trung Đông thông qua một cách tiếp cận hợp tác hơn giửa Mỹ và Iran.

Chẳng có gì trong số những kịch bản lạc quan này có thể nhìn thấy được trong tương lai gần, tuy nhiên, và phần nhiều sẽ phụ thuộc vào những cuộc đấu tranh chính trị nội bộ của riêng Iran và việc nó theo đuổi các mục tiêu trong khu vực như thế nào. Trong khi chờ đợi, nhà hùng biện lắm lời Netanyahu một mực, Iran vẫn là mối đe dọa thực sự đối với an ninh của Israel. Trong bối cảnh này, sự phản đối của Israel đối với thỏa thuận là điều dễ hiểu vì nó góp phần cho việc bình thường hóa sự hiện diện của Iran trong khu vực và đặt Israel vào một vị trí phòng thủ.

Netanyahu từ lâu đã khẳng định rằng đàm phán với Tehran là "lót đường cho Iran có bom". Thu hút sự quan tâm về một thoả thuận với Iran là cần thiết, tuy nhiên, lại cung cấp sự tiến bộ mà không bị cản trở trong việc nghiên cứu hạt nhân của nó. Tính đến năm 2014, Iran dự kiến có thể tạo ra 20 gigawatt năng lượng từ các lò phản ứng hạt nhân của mình vào năm 2020 . Ước tính trong năm 2013, dự kiến những tiến bộ về điện hạt nhân đã cứu cho Iran 11 tỷ thùng dầu mà từ đó có thể mang lại 2 tỷ $ trên thị trường quốc tế. Chương trình hạt nhân của Iran đã tiến triển rõ ràng ngay cả dưới một cơ chế trừng phạt khắc nghiệt.

Mặc dù vậy, ông Netanyahu và những người khác cho rằng thỏa thuận này sẽ chỉ làm chậm việc Tehran cuối cùng cũng thủ đắc được vũ khí hạt nhân. Sau rốt, mặc dù, các đối tác P5 + 1 đã không bao giờ có được tất cả mọi thứ họ muốn từ cuộc đàm phán : mong đợi Iran tháo dỡ tất cả các phần của chương trình hạt nhân của nó hoặc từ bỏ quyền sản xuất nhiên liệu hạt nhân, sẽ không hợp lý. Các chi tiết cụ thể của thỏa thuận này sẽ hạn chế những nỗ lực trong ít nhất là vài năm, mặc dù nó có thể cho Iran ăn gian trong tạm thời và đặt nền móng cho một cuộc chạy đua mà cuối cùng thủ đắc bom một khi quy định của thỏa thuận hết hạn.

Đối với Israel, các vấn đề lớn hơn với thỏa thuận này là sự thiếu sót các hướng dẫn về hoạt động trong khu vực của Iran. Những thay đổi các lệnh cấm vận ở Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về những hợp đồng vũ khí và công nghệ tên lửa đạn đạo, ví dụ, thỏa thuận không có điều kiện về hành vi của Iran tránh xa những vi phạm trực tiếp. Điều này được mong đợi, vì nó không phải là một hiệp ước hòa bình để có thể có các quy định chi phối mọi hoạt động của quốc gia trong Trung Đông to lớn hơn. Tuy nhiên, Israel xem xét các hoạt động này là những phạm vi hợp pháp của cuộc thảo luận, vì chương trình hạt nhân là một phần của mối đe dọa chiến lược lớn hơn của Iran đối với Israel.

Cộng đồng quốc tế cần nghĩ rằng Iran vẫn là một tác nhân gây rắc rối trong các cuộc xung đột khu vực, bất kể có hay không việc nó hợp tác với nhóm đàm phán P5 + 1 về các vấn đề cụ thể. Tehran sẽ không từ bỏ tham vọng gây ảnh hưởng trong khu vực của mình, và nó sẽ tiếp tục phản đối sự hiện diện của Washington trong khu vực và cũng cố các nhóm Shia ở Iraq gây ảnh hưởng lên các mục tiêu chính sách của Mỹ. Tương tự như vậy, Iran sẽ không hỗ trợ tiến trình hòa bình Israel-Palestine, và sẽ tiếp tục là một kẻ thù không đội trời chung của Israel. Lãnh đạo của Iran sẽ duy trì hỗ trợ cho các chiến binh và những kẻ khủng bố trên khắp Trung Đông-- những nhóm tấn công dân thường và tìm cách sắp xếp lại chính trị quốc gia và tiểu vùng thông qua bạo lực.

BƯỚC TIẾP THEO CỦA ISRAEL.

. Nếu Israel muốn gây ảnh hưởng chính sách quốc tế đối với Iran, có một vài bước các nhà lãnh đạo của nó phải chấp nhận. Netanyahu đầu tiên phải thừa nhận rằng thỏa thuận này là đúng. Nó phải làm việc để đảm bảo Iran giử vững các cam kết của mình. Nhưng cùng lúc Israel cần nhấn mạnh rằng thỏa thuận này nên đi kèm với một trọng tâm đổi mới về hành vi khu vực của Iran, và thúc đẩy nó hướng tới một vai trò ít phá hoại trong khu vực. Cộng đồng quốc tế tham gia vào một nỗ lực cam kết tốt đẹp để làm việc với Iran; bấy giờ nên có một kỳ vọng rằng Iran sẽ đáp lại bằng cách hành xử mang tính xây dựng hơn.

Cụ thể, Israel cần nhấn mạnh sự hỗ trợ của Iran cho Hezbollah trong cuộc nội chiến tàn bạo ở Syria và những nơi khác, và những nhóm chống đối nó trong tiến trình hòa bình Israel-Palestine. Israel cũng cần nhấn mạnh rằng các bên chủ chốt phản đối thỏa thuận ở Iran, nên làm nổi bật sự cần thiết phải cẩn thận và chú ý lâu dài đối với sự thi hành của Iran.

Những lá cờ quốc gia của Iran và Israel trước năm 1979 trong một cuộc biểu tình ở Berlin 28 Tháng một 2007.Tobias Schwarz / Reuters.[/caption]. Tiếp theo, Israel nên di chuyển một cách nhanh chóng và nghiêm túc trong các cuộc đàm phán với chính quyền Palestine mà không cần điều kiện tiên quyết chẳng hạn như yêu cầu người Palestine công nhận một nhà nước Do Thái. Việc xây dựng khu định cư nên được đóng băng - ngay cả đối với các dự án xây dựng lở dở hay đã được phê duyệt. Binh lính tuần tra tại khu Bờ Tây cũng nên được thông báo ngăn chặn các hoạt động quá mức và không cần thiết về mặt quân sự của họ, chẳng hạn như tiến hành xét nhà vào ban đêm, trong khi giảm bớt hạn chế phong trào Palestine và hoạt động kinh tế trong khu Bờ Tây . Cộng đồng quốc tế đang kỳ vọng Iran thực hiện các cam kết của mình một cách nghiêm túc (nếu không thì, cuối cùng, biện pháp trừng phạt sẽ không được gỡ bỏ). Loại bỏ khả năng của Iran phá hoại cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine sẽ tiếp tục hạn chế khả năng của Tehran phá rối chính trị khu vực và sẽ được đánh giá cao bởi người Mỹ, tháo gở nhiều ác ý mà Netanyahu đã tạo ra như là kết quả của sự thù địch của ông ấy chống lại Obama.

Hiện chưa rõ có hay không việc Israel sẽ tiến hành một số trong những nỗ lực này, vì số người ngoại giao bảo thủ trong chính phủ Netanyahu nhìn thế giới như là một nơi thù địch với Israel. Ngay cả các đảng đối lập của người Do Thái ở Israel cũng đã miễn cưỡng ngừng chống Netanyahu trên vấn đề Iran, điều đó cho phép ông ta tránh những câu hỏi về chính sách của Israel đối với Iran. Netanyahu đã không từ bỏ thói hùng biện siêu nhiên chống lại các thỏa thuận - cái mà ông gọi là "một sai lầm lịch sử cực kỳ !" - và có thể đã tô vẻ bản thân đi vào một khúc quanh như là một kết quả. Vì sự thực hiện các thỏa thuận là có khả năng, cung cấp những ý định chắc chắn cho Tổng thống Mỹ Barack Obama, Netanyahu sẽ phải giải thích tại đất nước ông không chỉ lý do tại sao ông đã không có được sự ủng hộ của Washington trong việc cản trở các cuộc đàm phán, mà còn làm thế nào ông có thể tiến về phía trước sau khi thỏa thuận bắt đầu thực hiện .

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đọc diển văn tại phiên họp thứ 68 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York ngày 01 tháng 10 2013. Adrees Latif / Reuters

WASHINGTON CÓ THỂ LÀM GÌ.

Ở đây là Washington có thể tạo điều kiện cho một phương pháp tiếp cận của Israel xây dựng hơn. Một đặc tính quan trọng ở viện trợ quân sự cho Israel sẽ là bước đầu tiên, nếu mô hình lịch sử phục vụ như hướng dẫn: bất cứ khi nào một sự phát triển lớn trong khu vực hoặc sự xếp đặt lại xảy ra có ảnh hưởng đến an ninh của Israel, Hoa Kỳ cung ứng tăng cường hỗ trợ phòng thủ cho nó. Hoa Kỳ cũng có thể chỉ ra những hành vi xấu của Iran như là một cách để thể hiện với Israel rằng nó là nghiêm trọng trước các mối quan tâm của Israel. Cuối cùng, Washington có thể sử dụng cơ hội này để tạo nên các mối quan hệ làm việc chặt chẽ hơn giữa Jerusalem và Riyadh. Cả Israel và Saudi Arabia sợ rằng Hoa Kỳ đang tìm cách hòa dịu với Iran mà không có lợi cho họ; trấn an cả hai nước này rằng đó không phải là tình huống cung cấp một cơ hội cho họ làm việc cùng nhau - thậm chí ở mức tối thiểu - điều đó sẽ giảm bớt mối ưu tư của họ và cũng giúp xây dựng một khung sườn chính trị trong khu vực để bao hàm Iran.

Hy vọng cuối cùng của Israel đối với các thỏa thuận hạt nhân rơi qua những người khác, với Quốc hội Mỹ. Không rõ liệu có đủ sự hỗ trợ để gạt ra một bên quyền phủ quyết của tổng thống với các biện pháp chống thỏa thuận, như là hai phần ba đa số cần thiết để làm được điều như có vẻ khó xảy ra. Thật vậy, những nỗ lực trước đó của ông Netanyahu xử dụng Quốc hội và đảng Cộng hòa như là phương tiện để hình thành kết quả của cuộc đàm phán phần lớn đã thất bại. Netanyahu không thể tiếp tục con đường cứng nhắc chống lại thỏa thuận này như là một thay thế cho chính sách hành động chống lại các mối đe dọa của Iran - điều này sẽ tạo ra cho chính phủ của ông nhiều thất vọng hơn so với chính phủ của ông Obama và các cường quốc châu Âu, đã rỏ ràng. Điều đó, đến lượt nó, sẽ làm suy yếu khả năng của Israel trong việc thúc đẩy lợi ích riêng của mình. Thỏa thuận là đúng, và thời gian cho một sự lựa chọn toàn diện là vào lúc này.

Trần Lê lược dịch.