Bộ trưởng quốc phòng Mỹ có mặt tại vùng tranh chấp Biển Đông
 |
| Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter phát biểu tại một cuộc họp báo tại hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Asean hội họp tại Kuala Lumpur, Malaysia, 04 Tháng Mười Một 2015. |
Chuyến viếng thăm của ông Carter đến tàu USS Theodore Roosevelt với Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein chỉ hơn một tuần sau khi USS Lassen, một tàu khu trục gắn tên lửa dẫn đường, thách thức giới hạn lãnh thổ chung quanh một trong những hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa với một cái gọi là tuần tra tự do hải hành. Trung Quốc tuyên bố yêu sách hầu hết Biển Đông, qua đó có nhiều hơn 5 nghìn tỷ USD trong thương mại toàn cầu đi qua mỗi năm. Việt Nam, Malaysia, Brunei, Philippines và Đài Loan có những tuyên bố chủ quyền đối địch.
"Ngay ở đây trên con tàu Theodore Roosevelt ở Biển Đông là một biểu tượng và biểu thị cho sự hiện diện ổn định mà Hoa Kỳ đã có trong phần này của thế giới trong nhiều thập kỷ," Carter nói với các phóng viên khi tàu sân bay chạy cách chừng 150 đến 200 hải lý tính từ mũi phía nam của quần đảo Trường Sa và cách khoảng 70 hải lý về phía bắc của Malaysia. Khi được hỏi về ý nghĩa chuyến thăm của ông tại một thời điểm như vậy, ông nói: "Nếu ngày hôm nay được ghi nhận một cách đặc biệt, đó là vì sự căng thẳng trong phần này của thế giới, chủ yếu phát sinh từ các tranh chấp về các tính năng đất ở Biển Đông, và hầu hết các hoạt động trong năm qua được gây ra bởi Trung Quốc.
"Các tàu chiến đã "tiến hành các hoạt động thường xuyên trong khi quá cảnh qua biển Đông", Carter nói hôm thứ Tư sau một cuộc họp với các bộ trưởng quốc phòng từ Đông Nam Á tại Malaysia, một diễn đàn bị thất bại bởi những bất đồng Mỹ-Trung qua tuyến đường biển. Bắc Kinh đã quở trách Washington qua việc tuần tra trong khi chỉ huy lực lượng hải quân của Trung Quốc đã cảnh báo rằng một sự cố nhỏ có thể châm ngòi chiến tranh ở Biển Đông nếu Hoa Kỳ không dừng lại "những hành động khiêu khích" của nó.
"Trung Quốc đã luôn tôn trọng và giữ gìn tự do hải hàng và tự do phi hành của mọi quốc gia được hưởng theo luật pháp quốc tế ", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết hôm thứ Năm khi được hỏi về chuyến thăm của ông Carter trước khi nó diễn ra.
"... Những gì chúng tôi phản đối là việc vẫy các biểu ngữ tự do hải hành để đẩy nhanh việc quân sự hóa Biển Đông và thậm chí kích động và gây nguy hiểm cho chủ quyền và an ninh lợi ích của các nước khác. Trong khía cạnh này, chúng tôi hy vọng những hành động liên quan và những ý định của Mỹ có thể được thực hiện "mở" và ngay ở trên tàu." Hải quân Mỹ có kế hoạch tiến hành các cuộc tuần tra bên trong 12 hải lý của các đảo nhân tạo ở Biển Đông khoảng hai lần trong một quý để nhắc nhở Trung Quốc và các quốc gia khác về quyền của Mỹ theo luật pháp quốc tế, một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết hôm thứ Hai.
Các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết Carter sẽ không có mặt trên bất kỳ tàu chiến nào thực hiện các cuộc tuần tra như vậy. "Sự hiện diện trên tàu Teddy Roosevelt ở đó và chuyến thăm của chúng tôi là một biểu tượng của sự cam kết của chúng tôi để tái cân bằng (đến châu Á) và tầm quan trọng của khu vực châu Á-Thái Bình Dương đối với Hoa Kỳ," Carter cho biết hôm thứ Tư.
Trong tháng Bảy, Đô đốc Scott Swift, tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, ở trên một máy bay giám sát Boeing P-8 khi nó thực hiện một chuyến bay bảy giờ trên vùng biển Đông. Swift cho biết chuyến bay của mình là thường lệ, nhưng nó đã thu hút một lời khiển trách từ Trung Quốc. Trong tháng Năm, Bắc Kinh gọi chuyến bay giám sát P-8 của Mỹ mang theo một đội CNN trên biển Đông là "vô trách nhiệm và nguy hiểm".
Không đồng thuận
10 nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã loại bỏ một tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc họp của họ vào hôm thứ Tư vì họ đã không thể đồng ý về việc liệu có nên nhắc đến các tranh chấp Biển Đông hay không. Hoa Kỳ đã vận động để bao gồm việc nói đến sự tranh chấp, trong khi Trung Quốc lập luận không có chỗ cho nó trong bản tuyên bố. Carter và người đồng cấp Trung Quốc đã tham dự cuộc họp.
Phó Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Ben Rhodes cho biết Washington tin rằng Mỹ cam kết tự do hải hành đã được chào đón bởi ASEAN. "Mọi người muốn Hoa Kỳ có mặt, mọi người muốn biết rằng Hoa Kỳ đang là một lực lượng ổn định ... nhưng họ cũng muốn chúng ta có mối quan hệ tốt với Trung Quốc," Rhodes phát biểu tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế ở Washington. Hoa Kỳ nói rằng nó sẽ không có quan điểm trên những tuyên bố yêu sách ở Biển Đông. Trung Quốc phủ nhận nó cản trở tự do hải hành hoặc phi hành ở tuyến đường biển.
Euan Graham, Giám đốc Chương trình An ninh quốc tế tại Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc tế Lowy ở Sydney, cho biết thực tế là Hishammuddin với Carter nói đến sự đoàn kết của Đông Nam Á với Washington điều mà Hoa Kỳ muốn đặt kế hoạch. "Nhưng trong các biểu hiện thực tế của tự do hải hành, tôi nghĩ rằng câu hỏi ngược lại đang được áp dụng: Mỹ có làm đủ hay không ?" Graham hỏi.
"Chẵng phải rất nhiều tuyên bố khiêu khích từ các cơ hội hình ảnh để 'cây gậy lớn" hạ trên boong... Nếu bạn xoáy sâu vào điều này một cách đủ cẩn thận , bạn sẽ tìm thấy, tôi nghĩ, Mỹ hết sức thận trọng trong cách đi đến quyết đoán về tự do hải hành."
Tuần tra tuần qua của USS Lassen, mà từ đó đã gia nhập nhóm tác chiến của tàu sân bay Theodore Roosevelt, là nhiệm vụ đầu tiên như vậy đến gần những vùng đất của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa kể từ năm 2012.
Sĩ quan chỉ huy của Lassen, Robert C Francis Jr, cho biết con tàu đã đến bên trong khoảng sáu đến bảy hải lý tính từ đảo nhân tạo của Trung Quốc trong chuyến tuần tra.
(Báo cáo của Yeganeh Torbati; báo cáo bổ sung của David Brunnstrom ở Washington, Matt Siegel ở Sydney và Ben Blanchard tại Bắc Kinh; Editing by Dean Yates và Nick Macfie)
Theo Reuters.
