Lực lượng dân quân Biển của Trung quốc
Nó là cái gì và làm sao để đối phó với nó
 |
| Các tàu đánh cá rời bến ở tỉnh Chiết Giang , Trung quốc. Tháng 9 năm 2012./ STRINGER / REUTERS |
Trần H Sa lược dịch
Tháng Mười năm ngoái, khi tàu khu trục Mỹ, USS Lassen, tiếp cận Subi Reef, một hòn đảo nhân tạo được xây dựng bởi Trung Quốc ở Biển Đông, một số tàu buôn và thuyền đánh cá Trung Quốc lượn lờ chung quanh nó, dường như đã biết trước sự tiếp cận của USS Lassen. Lassen lúc đó đang thực hiện một hoạt động tự do hàng hải , có nghĩa là chứng minh cam kết của Hoa Kỳ đối với việc duy trì tiếp cận mở với khu vực, trong đó có nhiều yêu sách chủ quyền của Trung Quốc. Trung Quốc đã xử dụng một nguồn lực khác thường để quãng bá sự phản đối của mình đối với chuyến đi: những con tàu mà đội hình có vẻ như dân sự, nhưng rất có khả năng đã thực sự dược kiểm soát bởi các lực lượng do nhà nước đở đầu, nhận lệnh từ quân đội Trung Quốc.
Để quảng cáo những yêu sách chủ quyền gây tranh cãi của mình ở Biển Đông, Trung Quốc đang ngày càng dựa vào những lực lượng bất thường như thế này, tạo thành cái mà Trung Quốc gọi là lực lượng dân quân biển của họ. Trong những năm gần đây, các đơn vị dân quân biển đã đóng vai trò quan trọng trong một số cuộc chạm trán và những cuộc đụng độ ở các vùng biển quốc tế: ví dụ, trong năm 2012, họ đã tham gia vào việc chiếm giữ bãi cạn Scarborough từ Philippines, và vào năm 2014, họ đã giúp Trung Quốc đẩy lùi tàu của Việt Nam ra khỏi một giàn khoan dầu mà Trung Quốc đã đưa vào vị trí gần quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp.
Các đơn vị dân quân giúp Trung Quốc nắm thế thượng phong trong các cuộc chạm trán với các lực lượng nước ngoài, lực lượng dân quân đại diện cho một công cụ hữu ích trong kế hoạch của Trung Quốc để siết chặt các yêu sách hàng hải của nó một cách không đổ máu, vì sự xuất hiện thường xuyên mang dáng vẻ dân sự của nó, cho phép Bắc Kinh từ chối sự tham gia của mình trong những cuộc chạm trán chẵng hạn như vụ hồi cuối tháng Mười và khai thác các quy định giao chiến của hải quân Mỹ, trong đó hạn chế các hành động của tàu chiến Mỹ có thể dùng, để chống lại các tàu dân sự. Không kể tiềm lực của nó, lực lượng dân quân biển là khó hiểu nhất trong các lực lượng trên biển của Trung Quốc, và cho đến nay, chính phủ Mỹ đã không thừa nhận sự tồn tại của nó trong các báo cáo công khai hoặc các tuyên bố chính thức, quan trọng. Điều đó cần thay đổi. Bằng cách chỉ rỏ cho các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng, trò chơi của họ là trò ma mảnh, Washington có thể ngăn cản Bắc Kinh từ bỏ việc xử dụng lực lượng dân quân, thậm chí còn quả quyết hơn so với Trung quốc đã làm từ trước đến nay - một bước quan trọng trong việc ngăn chặn Trung Quốc từ bỏ việc khẳng định quyền kiểm soát trên tuyến đường thủy quan trọng, mà nó vẫn nên mở cửa cho giao thông quốc tế.
Một loại quân đội ngụy trang
Một số quốc gia có lực lượng dân quân biển, góp phần thực thi pháp luật, khắc phục thảm họa, an ninh địa phương, và các nhiệm vụ khác tương đương. Ví dụ, Hoa Kỳ, có lực lượng dân quân biển khiêm tốn giúp đối phó với tình trạng khẩn cấp trong vùng duyên hải không tranh chấp, và cung cấp lực lượng dự bị với các dịch vụ quân sự khác của đất nước. Nhưng lực lượng dân quân biển của Bắc Kinh thì khác : với hàng ngàn thành viên, nó lớn nhất thế giới, và nó là một trong chỉ có hai, cùng với dân quân biển Việt Nam, được biết để gửi các lực lượng ưu tú bất thường nhằm quấy rối về mặt pháp lý đối với các hoạt động của tàu thuyền nước ngoài.
Các đơn vị dân quân biển được quản lý bởi các chỉ huy quân đội PLA địa phương, và được tài trợ bởi chính quyền địa phương và chính quyền cấp tỉnh. Để khuyến khích người dân địa phương tham gia, chính quyền các thành phố tự trị thường hứa thanh toán cho thành viên dân quân một khoản trợ cấp bằng vài ngàn đô la mỗi năm nếu họ bị tàn phế trên đường làm nhiệm vụ - một số tiền có thể so sánh được với các khoản trợ cấp khác của chính phủ Trung quốc và là một sự lôi kéo hấp dẫn với một ngôi làng đánh cá ở nông thôn . Hải Nam, tỉnh hải đảo của Trung Quốc được tuyên bố là chính quyền cho hầu hết Biển Đông, là cái nôi của rất nhiều đơn vị tiên tiến nhất, một số quan chức Trung Quốc, trong đó có Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình , đã đến thăm.
 |
| Các tàu khu trục trang bị tên lửa dẫn đường USS Lassen và USS Chung-Hoon tiến về phía đông của bán đảo Triều Tiên, tháng 7 năm 2010. HẢI QUÂN HOA KỲ / JOHN J. MIKE / TÀI LIỆU / REUTERS |
Thật vậy, trong một số cuộc chạm trán quốc tế trong vài thập kỷ qua, các thành viên của lực lượng dân quân biển đã phối hợp chặt chẽ hành động của họ với hải quân và bảo vệ bờ biển Trung Quốc. Có lẽ sự kiện nổi tiếng nhất là vào năm 2009, khi một thuyền viên trên một tàu đánh cá bằng lưới rà - được điều khiển bởi một thành viên của lực lượng dân quân và có đăng ký với tổ chức lực lượng dân quân - cố gắng xử dụng một chiếc móc sắt để làm rách mạng định vị bằng siêu âm của tàu do thám Mỹ, tàu USNS Impeccable , sau đó tàu đánh cá bằng lưới rà, hai tàu bảo vệ bờ biển của Trung Quốc, và một thuyền dường như dân sự buộc Impeccable phải dừng lại bằng cách chạy cắt ngang mũi tàu của nó - mọi chuyện được quan sát bởi một tàu chiến của Hải quân PLA gần đó.
Mặc dù thực tế là sự cố tàu Impeccable và các cuộc chạm trán khác như vậy đã được công bố rộng rãi, dân quân gây ấn tượng lừa bịp với các hoạt động của họ. Hồi đầu tháng này, một phóng viên Al Jazeera đã tới thăm thị trấn Tanmen trên đảo Hải Nam, nơi cô nhìn thấy một nhóm dân quân mặc quần áo dã chiến đang luyện tập ở bến tàu của làng. Khi phóng viên hỏi họ đang làm gì , một quan chức địa phương cho biết rằng những người đó là thành viên của một đoàn làm phim. Một người nói rằng ông là một ngư dân địa phương nhưng sau đó được xác định là Phó chỉ huy lực lượng dân quân của Tanmen, đi xa hơn: ông không biết gì về những người đang tập luyện ở bến tàu, ông tuyên bố, ngoài thực tế rằng họ là ngư dân mặc đồng phục quân sự với mục đích vô hại là bảo vệ bản thân họ khỏi ánh mặt trời.
Biện pháp phủ nhận dành cho ngụy trang dân sự của nó không phải là lợi thế duy nhất của dân quân biển. Các đơn vị dân quân cũng cung cấp cho Trung Quốc một lợi thế bất đối xứng và giúp nó chủ động trong các cuộc chạm trán với các lực lượng nước ngoài: như là tàu nước ngoài phải vật lộn với cách thức đối phó, các đơn vị dân quân có thể can thiệp vào các hoạt động của họ trong khi báo cáo vị trí và hoạt động của họ cho các lực lượng khác của Trung Quốc. Và sau đó có giá trị tuyên truyền: trong trường hợp có một cuộc chạm trán giữa lực lượng dân quân và tàu nước ngoài, các đài phát thanh Trung Quốc có thể làm ngập Internet với một cảnh phim được biên tập chọn lọc rằng dường như ngư dân dân sự bị bắt nạt một cách bất công. Tất nhiên, các thành viên của lực lượng dân quân biển không chỉ là những thường dân, và những kết nối trực tiếp của họ với chuỗi chỉ huy quân sự của Trung Quốc, từ đó họ nhận được sự huy động và lệnh hành động, cần phải tuyên bố họ không đủ tư cách để khỏi bị đối xử như vậy.
Nhận diện vấn đề trước mắt
Các nhà quan sát không nên mong đợi các lực lượng dân quân biển giảm bớt hoạt động của họ ngay bất cứ khi nào. Định hướng của Trung Quốc cưỡng chế các nước láng giềng ở Biển Đông đang phát triển, và sự phát triển liên tục của nó, bồi đắp các đảo nhân tạo trong khu vực, sẽ cung cấp cho lực lượng dân quân nhiều sự hỗ trợ. Đồng thời, những nỗ lực của Bắc Kinh sắp xếp lại Quân đội Giải phóng nhân dân do việc cắt giảm 300.000 binh sĩ, sẽ cung cấp nhiều thiết bị mới và nhân lực mới cho các lực lượng dân quân: các cựu chiến binh là những tân binh rất hấp dẫn. Đáp ứng với các tín hiệu từ Bắc Kinh, các quan chức địa phương dọc theo bờ biển của Trung Quốc đang mở rộng các đơn vị dân quân hiện có và đang xây dựng lực lượng dân quân mới. Hãy xem xét Bắc Hải, một thành phố ở phía nam tỉnh Quảng Tây của Trung Quốc. Trong năm 2013, thành phố này là quê hương của hai chi đội dân quân biển với khoảng 200 nhân viên. Trong năm 2015, nó tự hào với ít nhất mười chi đội và hơn 2.000 nhân viên .
 |
| Thành viên của Hải quân quân đội giải phóng nhân dân tuần tra tại Fiery Cross Reef trong quần đảo Trường Sa, tháng hai 2016. STRINGER / FILE PHOTO / REUTERS |
Hải quân Trung Quốc, về phần mình, không nên được cho phép trình bày bản thân nó như là cảnh sát tốt của Trung Quốc bằng cách hợp tác với các lực lượng Mỹ trong khu vực, trong khi đó cùng lúc, bảo vệ bờ biển và lực lượng dân quân biển của Trung Quốc (một số trong đó là các tàu Hải quân PLA) làm những công việc dơ bẩn. Thay vào đó, Washington cần phải kêu gọi bảo vệ bờ biển và lực lượng dân quân biển của Trung Quốc phải tuân theo cùng một quy tắc ứng xử như của Hải quân PLA. Và để cho các quy tắc thích hợp quản lý tất cả các lực lượng bất thường trong khu vực, Hoa Kỳ cũng nên yêu cầu Việt Nam làm cho lực lượng dân quân biển riêng của mình tuân thủ các tiêu chuẩn tương tự.
Nếu Trung Quốc không hợp tác, Mỹ nên xem xét thu hồi một số đặc quyền mà Hải quân Trung Quốc hiện đang được hưởng với sự hỗ trợ của Mỹ, chẳng hạn như tham gia vào các buổi tập trận hải quân Thái Bình Dương - RIM - do Mỹ chủ trì . Bằng cách thách thức các hoạt động của lực lượng dân quân biển, áp đặt cái giá phải trả cho việc làm của họ, và chuẩn bị những dự phòng khác nhau mà nó có thể kích động, Washington có thể vượt khỏi các thách thức nghiêm trọng gây ra bởi các lực lượng biển bất thường của Bắc Kinh ở một trong những khu vực bất ổn nhất trên thế giới.
