Thủ tướng Campuchia, Hun Sen, tự vấy bẩn vào lưng của mình
 |
| Hàng chục ngàn người tham dự đám tang chở xác của Kem Ley, một nhân vật chống chính phủ và là người đứng đầu của một nhóm được ũng hộ tích cực ở nông thôn, "Khmer dành cho người Khmer", người đã bị bắn chết vào ngày 10 tháng 7, ở thành phố quê hương của ông, tại Phnom Penh, Campuchia ngày 24 tháng 7 năm 2016. REUTERS / Samrang Pring |
Trần H Sa lược dịch
Bằng việc hỗ trợ Bắc Kinh trên vấn đề Biển Đông tại hội nghị ASEAN vừa qua tại Lào, và bị cáo buộc ám sát ông Kem Ley, một nhà phê bình gay gắt chế độ, có vẻ như Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã vẽ mắt của một con bò trên lưng của mình. Nhưng nó sẽ mất một hoặc hai năm để khám phá nếu những đối thủ của ông có thể tìm ra chứng cớ.
Tại Hội nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Lào vào ngày 24 tháng 7, sự không khoan nhượng của Campuchia vì lợi ích của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông không phải là một vấn đề lớn lao vì nó thường như vậy.
Đoàn Philippines của chính quyền mới Duterte rõ ràng là không quá quan tâm đến việc khiêu khích Trung Quốc trước các cuộc thảo luận song phương sắp tới về biển Đông, vì vậy cuối cùng hội nghị đến với nhau chung quanh một thông cáo thiếu sót, qua đó không thể dẫn chứng phán quyết của tòa án trọng tài UNCLOS, do đó làm hài lòng Trung Quốc và những người ũng hộ sự đồng thuận của ASEAN, trong khi gợi lên sự khinh miệt của giới diều hâu chống Trung Quốc trong khu vực và trên thế giới.
John Kerry đã tránh những tranh cãi Biển Đông và tập trung vào việc trích dẫn một tuyên bố liên quan đến mối đe dọa của Bắc Triều Tiên khá xa xăm thay vào đó, có lẽ với hy vọng trích dẫn một di sản thành tựu của ông Obama từ tranh chấp không mấy có thật đó.
Tôi nghĩ rằng Mỹ khá hài lòng với tình trạng hiện nay trong trò chơi liên quan đến biển Đông và đang ở trong trạng thái chờ đợi cho đến khi bà Hillary Clinton và đội ngủ hiếu chiến với Trung Quốc của bà bước vào Nhà Trắng vào tháng Hai năm 2017.
Tuy nhiên, sự thiếu kiên nhẫn với Campuchia thì được nhận thấy khá rõ rệt, đặc biệt là trong thành trì xoay trục Australia và Nhật Bản.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã tấn công mạnh mẻ vào Campuchia để hỗ trợ phán quyết The Hague và báo chí Nhật Bản đã chơi xỏ hành động từ chối cáu tiết của Thủ tướng Campuchia Hun Sen là một phản kháng bất ngờ . Tôi nghi ngờ rằng không có ai dự kiến một cách nghiêm túc rằng Hun Sen sẽ vứt bỏ Trung Quốc vì Nhật Bản, và ý định của Abe đã chỉ cho Việt Nam thấy rằng Nhật Bản đã vững vàng ở tư thế mà qua đó nó đã sẵn sàng và công khai khiêu khích Campuchia.
Ở Úc, giới diều hâu chống Trung Quốc chỉ rỏ Campuchia là hình ảnh thu nhỏ của tình trạng rối loạn chức năng trong ASEAN, và là bằng chứng cho sự cần thiết phải chuyển sang một "liên minh tự nguyện" dẫn đầu là Mỹ, Nhật Bản và Úc nhằm định hướng việc đáp trả dành cho Trung Quốc ở biển Đông.
Để đối phó với vấn đề Campuchia, ý tưởng về việc loại bỏ công thức đồng thuận hoặc lược giản nó với công thức "ASEAN X" - theo đó các quốc gia ASEAN khác nhau có thể, với sự nhiệt tình cá nhân của họ, đáp trả một cách khéo léo trong khi vẫn giử, ít nhất là trên danh nghĩa, ở dưới sự bảo trợ của ASEAN - đã được đồn đại.
Có một giải pháp khác có thể giải quyết vấn đề hóc búa là đáp ứng thích đáng cho các lực lượng chống Trung Quốc : thay đổi chế độ ở Campuchia, qua đó thiết lập một chính quyền dân chủ, thân phương Tây, chống đối Trung Quốc nhiều hơn, tận tâm cho sự đoàn kết và vai trò "trung tâm" của ASEAN - từ ngữ thường dùng - để nói về nội lực của ASEAN.
Thay đổi chế độ là ý tưởng trong thâm tâm của mọi người, đặc biệt là thay đổi Hun Sen. Hun Sen là nhà lãnh đạo độc tài trị vì lâu nhất trên thế giới, người đã dùng lừa bịp và bạo lực để giữ cho mình luôn đứng đầu về chính trị và kinh tế ở Campuchia trong ba thập kỷ, và tuyên bố sẽ vẫn ở lại đó ít nhất một thập kỷ nửa.
Vỡ mộng với chế độ của ông đang dần trở thành - đảng của Hun có thể duy trì đa số ở quốc hội trong cơ quan lập pháp vào năm 2013 chỉ nhờ vào thói côn đồ lan tràn khắp đất nước - và ông ta dường như đã tự ném mình vào vòng tay của Trung Quốc để đổi lấy sự ủng hộ tài chính và chính trị vốn không màng phê phán mà một nhà độc tài đang héo dần khao khát được hỗ trợ.
Hãy suy nghĩ về Campuchia như một Myanmar khác : một vệ tinh thối nát của Trung Quốc vốn dể bị tấn công, làm cho nó trở thành một mục tiêu hấp dẫn trong việc giảm tác dụng của phương Tây chống lại Trung Quốc.
Vấn đề là, có một sự thiếu hụt rõ rệt về thành phần đối lập cạnh tranh, có khả năng thu hút để cho các chính phủ nước ngoài hậu thuẩn.
Đảng đối lập chính, CNRP, là một khuôn mặt được những người lưu vong ủng hộ sự phục hưng đã công khai cắm cờ vào chủ nghĩa Sô vanh chống Việt Nam. Được dẫn dắt bởi San Rainsy, CNRP được đở đầu bởi Viện Cộng hòa Quốc tế (tài trợ bởi NED) và được hỗ trợ bởi đảng Cộng hòa ở Hoa kỳ khi mà sự hoạch định chiến lược chống Việt Nam là tên của trò chơi tại Washington.
Ngày nay, nhân tố chủ chốt cho chương trình nghị sự của Mỹ và Nhật Bản trong khu vực Đông Nam Á là Việt Nam; và việc trao một quyền lực hợp pháp mới cho một chính phủ Campuchia mới, được thành lập trên tính quá khích chống Việt Nam là không được, tôi mong đợi, đó là ưu tiên trong thâm tâm của mọi người.
Do đó, việc ký gửi Hun Sen vào thùng rác lịch sử có thể không trở thành một ưu tiên của Mỹ, cho đến khi một lực lượng đối lập hấp dẫn hơn ra đời.
Tốt nhất là cái gì đó mang tính bản địa, ủng hộ dân chủ, ủng hộ nhân quyền và bớt đi các ông tướng tá lắm tiền - như phong trào mà Kem Ley đã được cổ vũ trước khi ông bị ám sát tại Phnom Penh vào ngày 10 Tháng Bảy.
Đối với người theo dõi ở Trung Quốc, Ley giống như Ilham Tothi, nhà hoạt động người Duy Ngô Nhĩ bị tù đày ở Tân Cương.
Tothi thực hiện cuộc cách mạng màu giữa những quy tắc, hoạt động trong không gian hạn chế được cho phép bởi nhà chức trách Trung Quốc, nhằm thúc đẩy sự gắn kết, tính đồng nhất, và các hoạt động của người Uyghur trong khi không đâm va vào pháp luật Trung Quốc. Thành công của ông đã cảnh báo Trung Quốc đến mức ông bị giam giữ với tội danh ngụy tạo và mạng lưới những người theo ông ta bị sách nhiễu và đàn áp.
 |
| Điệu bộ của Thủ tướng Campuchia, Hun Sen, như là ông ta đang chụp một bức ảnh gia đình với các nhà lãnh đạo khác trong Hội nghị thượng đỉnh Á-Âu (ASEM) vừa qua, bên ngoài Ulaanbaatar, Mông Cổ, ngày 16 tháng 7 năm 2016. REUTERS / Damir Sagolj |
Bất kể những cân nhắc của mình, ông đã bị bắn chết vì những gì được khẳng định là một tranh chấp về một món nợ không thu được, nhưng phần lớn mọi người xem đó là một vụ ám sát. Associates đã tường trình , ông nói với họ rằng ông đã bị theo dõi, và ông chỉ ra những con người với máy bộ đàm đã theo dõi các cuộc họp của ông ta.
Thế thì tại sao Ley bị giết chết, mọi hồ sơ đều có chứa một ám chỉ đến án tử hình chứ không phải là việc phát hành một báo cáo ba ngày trước đó của Global Witness, "Nắm quyền kiểm soát của kẻ thù: chế độ gia đình trị ở Cambodia ".
Quy tắc cấm tiết lộ với báo chí dường như ức chế những dấu chấm lững được mong chờ trong câu chuyện này.
Báo cáo của Global Witness rõ ràng được dự định nhằm gây rắc rối cho Hun Sen trước nhân dân Campuchia, làm suy yếu ông ta về chính trị, và cũng cung cấp một cơ sở cho việc hạn chế các viện trợ nước ngoài và đầu tư thuộc chính phủ cho chính phủ Campuchia. Nó xử dụng "dữ liệu báo chí ", lùng sục các hồ sơ công vụ về các liên kết kết tội, tương tự như việc áp dụng sự bóc trần tài chính của Tập Cận Bình mà đã xóay vào tính ngoan cố của Trung Quốc, gây ra một cuộc khủng hoảng lớn tại Bloomberg.
Nhiệm vụ của tổ chức Global Witness là bảo vệ các công dân là nạn nhân của các quốc gia giàu tài nguyên, từ việc khai thác tài sản quốc gia của họ bởi các chính phủ tham nhũng hoặc hoạt động trực tiếp hoặc thông đồng với các tập đoàn đa quốc gia.
Nhắm mục tiêu một cách cụ thể vào giới chính trị tham nhũng ăn trên ngồi trước, đại diện cho một cái gì đó thuộc về sự mở rộng việc tố tụng, mặc dù Global Witness đã cung cấp một bản cáo trạng tương tự như với chính quyền quân sự Miến Điện; và trước đây Campuchia đã từng là một trong những tiêu điểm trong công việc của nó.
Global Witness được thành lập bởi George Soros, do đó bằng việc tường thuật các cuộc cách mạng màu, nó đã tự thân tham gia vào câu chuyện của Kem Ley, cùng với suy luận rằng các tác giả của bản báo cáo đã thật sự đánh giá thấp về phản ứng dữ dội trước một thay đổi chế độ vốn phù hợp với bài báo mà nó có thể kích động từ các mục tiêu của nó.
Ley đã được phỏng vấn trên VOA Khmer bằng Anh ngữ và đã cẩn thận tách mình khỏi Global Witness, trong khi ủng hộ báo cáo và giá trị của nó như là một công cụ cho sự minh bạch và cải cách (như trong, "Tôi không chắc về những gì là mục tiêu và định hướng của các tác giả tường trình từ Global Witness ... ").
Nếu điều này có nghĩa là đặt một khoảng cách an toàn giữa Ley và các tác giả của bản báo cáo từ London - trong khi cho phép ông ca ngợi và xử dụng dữ liệu và kết luận của nó - có lẽ nó đã không có tác động và Hun Sen đã bất ngờ tấn công vào mục tiêu gần nhất và dễ bị tổn thương nhất trước sự phẩn nộ của ông ta.
Nó cũng có thể, bằng cách, sự giận dữ từ một số chi nhánh khác của gia đình Hun đã giết Ley mà không có sự nhận biết và sự chấp thuận trước của ông Hun Sen.
Global Witness nhúng mũi vào những cáo buộc về tội phạm, nêu rỏ trong báo cáo nó đã thu được thông tin từ các "nguồn tin mật" (chú thích 247) liên quan đến cổ phần của Hun To, cháu Hun Sen, người có liên quan đến cáo buộc buôn bán ma túy hạng nhất ở các phương tiện truyền thông Úc. Nhìn lại quá khứ, việc quảng cáo rằng Global Witness đã thu thập các câu chuyện ngồi lê đôi mách từ nguồn cung cấp thông tin về một kẻ buôn ma túy kết nối với gia đình cầm quyền, có thể không phải là công việc tốt nhất của nó.
Trong bất kỳ trường hợp nào , nếu Hun Sen đã ra lệnh ám sát Kem Ley, nó cũng không phải là công việc tốt nhất của ông ta. Hàng trăm ngàn nếu không phải là hàng triệu người Campuchia đau buồn và phẫn nộ đã xuống đường để chứng kiến tang lễ rước Ley dài 70 km , và là nguyên nhân của một phong trào chính trị tại bản địa, đã địa phương hóa việc chống Hun Sen và có lẽ đã tiến xa hơn cái chết của Kem Ley so với báo cáo của Global Witness .
Tom Malinowski, Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ về Dân chủ, Nhân quyền, và Lao động, đã đến Campuchia và chia buồn với vợ của Ley (người hiện đang tìm cách xin tị nạn tại Úc).
Tại một cuộc họp báo, ông được hỏi về việc Trung quốc cấp 600 triệu $ để hỗ trợ các cuộc bầu cử sắp tới nằm trong số những thứ khác, chẵng có gì ngạc nhiên khi được xem như là một khoản trợ cấp tiền mặt để hỗ trợ Hun Sen trong việc mua chuộc cuộc bầu cử.
Malinowski trả lời :
Ngày càng có nhiều người dân Campuchia đang nhận được thông tin của họ từ phương tiện truyền thông mà không ai có thể kiểm soát - từ phương tiện truyền thông mà chính họ kiểm soát ...
... Tôi hy vọng rằng đó là ý định của chính phủ để có một cuộc bầu cử tự do và công bằng trong năm 2017 và năm 2018. Tôi nghĩ rằng nếu có ai có ý định ngược lại, chắc chắn có những điều mà họ có thể làm, điều đó sẽ là không may mắn nhưng tôi nghĩ rằng họ sẽ thấy điều đó , như chúng ta đã thấy ở Miến Điện và như chúng ta đã thấy ở Sri Lanka và nhiều quốc gia trong vài năm qua, rất khó để từ chối tiếng nói và sự lựa chọn của người dân.
Bằng cách đứng về phía Trung Quốc và bị cáo buộc ám sát Kem Ley, trông giống như Hun Sen đã vẽ mắt của một con bò trên lưng của mình. Nhưng nó sẽ mất một hoặc hai năm để khám phá nếu đối thủ của ông có thể tìm ra bằng chứng.
Peter Lee quản lý blog Vấn đề của Trung Quốc. Ông viết trên quan điểm giao nhau giửa chính sách của Mỹ với các vấn đề châu Á và thế giới.
