Xi quay sang phản đối trò chơi sau khi thất bại với tòa án trọng tài
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh sự từ chối của Trung quốc đối với phán quyết của tòa án gần đây liên quan đến Biển Đông. (Hình ảnh lấy từ đoạn phim tin tức của truyền hình Trung ương Trung Quốc) |
Trần H Sa lược dịch
BẮC KINH / Ulaanbaatar / WASHINGTON - Bầu không khí ít thân mật khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Donald Tusk gặp nhau tại Điếu Ngư Đài ở Bắc Kinh vào tối ngày 12. Trước đó trong ngày, tòa án quốc tế ở The Hague đã phủ nhận nhiều tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở biển Đông.
Mặc bộ com-lê xanh đậm thường ngày với chiếc cà vạt màu đỏ và nói bằng giọng điệu rời rạc điển hình của mình, Xi phát biểu lập trường của Trung Quốc rõ ràng: "Các hòn đảo ở Biển Nam Trung Hoa ( biển Đông ) đã thuộc về Trung Quốc từ thời cổ đại."
Trung Quốc, ông nói thêm, "sẽ không bị ảnh hưởng bởi phán quyết hoặc chấp nhận bất kỳ hành động hoặc yêu sách chủ quyền nào dựa trên nó."
Ngồi đối diện với chủ tịch Trung Quốc, Tusk bày tỏ sự không hài lòng, ấn ngón tay trỏ vào thái dương mình vì Xi, đôi khi cao giọng, tiếp tục cự tuyệt quyết định nhục nhã của trọng tài .
Truyền hình Trung ương Trung Quốc do nhà nước quản lý tường trình nhận xét của Xi như một câu chuyện hàng đầu trong chương trình tin tức 7 giờ tối của ngày hôm đó nhưng bỏ qua tuyên bố của Tusk rằng EU tin tưởng kết quả của tòa án.
Dưới sự chỉ dẫn của Tập, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Wang Yi, người cũng tham dự cuộc họp, đứng trước ống kính máy quay và nhấn mạnh rằng phán quyết này là không thể chấp nhận.
Philippines, quốc gia đã đưa vụ kiện lên Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague, và các nước láng giềng ca ngợi phán quyết "lịch sử" và kêu gọi Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế.
Tại Hội nghị thượng đỉnh Á-Âu, hội nghị quốc tế quan trọng đầu tiên sau quyết định của tòa án, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe kêu gọi phán quyết sẽ được xử dụng làm cơ sở cho việc giải quyết căng thẳng ở Biển Đông. Nhật Bản có tranh chấp lãnh thổ riêng với Trung Quốc ở Biển Hoa Đông.
Bắc Kinh tiếp tục làm ngơ đối với những thúc giục này.
Công kích
Trong việc theo đuổi lợi ích quốc gia, Trung Quốc xử dụng khái niệm "ba cuộc chiến tranh" - quan hệ công chúng, tâm lý và pháp lý. Cuộc chiến tranh quan hệ công chúng bao gồm việc phổ biến thông tin để gây ảnh hưởng dư luận quốc tế ủng hộ Trung Quốc, trong khi cuộc chiến tranh tâm lý là nhằm mục đích ngăn chặn các nước khác xử dụng quân đội và các mối đe dọa khác. Cuộc chiến pháp lý được thiết kế để giành sự hỗ trợ cho Trung Quốc từ cộng đồng quốc tế thông qua các quyết định của tòa án và các biện pháp pháp lý khác.
Quyết định của tòa án là một thất bại nghiêm trọng trên mặt trận cuối cùng này. Kể từ mùa xuân, khi Trung Quốc bắt đầu dự đoán một phán quyết bất lợi, Bắc Kinh đã tiến hành tấn công vào các quan hệ công chúng và các mặt tâm lý. Tuy nhiên, những nỗ lực này chẵng thể hiện được bao nhiêu.
Khi bộ trưởng ngoại giao của các thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á tập hợp ăn tối trong cuộc họp ở tỉnh Vân Nam, phía tây nam Trung Quốc vào ngày 13 tháng 6, Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị đột nhiên phân phối một bản văn và yêu cầu họ ký tên. Bản văn liệt kê 10 mục, trong đó nói rằng tranh chấp ở Biển Đông không phải là vấn đề giữa Trung Quốc và ASEAN.
Yêu cầu đột xuất này gây phản đối mạnh mẽ từ các ngoại trưởng ASEAN, những người nhìn thấy nó như là nỗ lực của Trung Quốc để phá hoại sự đoàn kết của khối trước phán quyết của tòa án. Trong đáp trả, họ bắt đầu chuẩn bị một tuyên bố chỉ trích Trung Quốc, để mặc Wang vật lộn vuốt ve cơn giận của họ.
 |
| Hải quân Trung Quốc tiến hành một cuộc diễn tập ở Biển Đông. (Xinhua News Agency / Kyodo News) |
Một tí này của chiến tranh tâm lý là nhằm thể hiện với thế giới rằng Trung Quốc sẽ không ngần ngại xử dụng vũ lực nếu các nước khác xâm phạm lợi ích của nó dựa trên phán quyết của tòa án trọng tài.
Nhưng việc thực hiện gây ra một phản ứng khó chịu từ Việt Nam, nước tuyên bố chủ quyền đối với khu vực mà cuộc diễn tập được tiến hành. Ngoài ra, Indonesia và Singapore, những quốc gia vốn phần lớn là trung lập trong tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, hiện đang có khuynh hướng chỉ trích Trung Quốc nhiều hơn .
Giữ bình tĩnh
Trong khi Xi đang ngày càng lo lắng về sự cô lập của Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Barack Obama không có tuyên bố công khai nào về vấn đề này. Theo các nguồn tin ngoại giao, ông Obama đã yêu cầu các quốc gia châu Á tránh chọc tức Trung Quốc vì lợi ích của sự ổn định trong khu vực.
Lập trường thận trọng của Mỹ là điều dễ hiểu. Có một quan điểm diều hâu mạnh mẽ hiện đang điều hành thông qua quân đội Trung Quốc, với một số tiếng nói thậm chí còn kêu gọi xử dụng vũ lực để lấy Bãi Cỏ Mây, một đảo san hô ở quần đảo Trường Sa được kiểm soát hiệu quả bởi Philippines. E rằng quân đội Trung Quốc hoặc các phe phái khác có thể phản ứng thái quá nếu Bắc Kinh bị thúc đẩy đi quá xa mà lại không thể làm ngơ.
Mỹ cũng quan ngại về tình hình trong nước ở Trung Quốc. Ngày chủ nhật, một người đàn ông ở tỉnh Hà Bắc đứng trước một nhà hàng thức ăn nhanh của Mỹ và xua đuổi khách hàng, hét lên, "Bạn đang phản bội nếu bạn ăn ở đây vì Mỹ đang xâm lược biển Đông !"
Các cuộc kêu gọi tẩy chay sản phẩm của Mỹ cũng được cất lên. Nếu chủ nghĩa yêu nước - dấy lên trong công chúng Trung Quốc bởi quyết định của tòa án - quay sang chỉ trích giới lãnh đạo, nó có thể có một tác động gây mất ổn định trên cả nước.
Đô đốc Wu Shengli, tư lệnh hải quân Trung Quốc, cho biết vào hôm thứ Hai rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục công trình xây dựng trên các đảo tranh chấp và các đảo san hô ở biển Đông để tạo ra một thế mạnh quân sự, bất chấp phán quyết của tòa án trọng tài. Không quân Trung Quốc đã cho máy bay ném bom bay trên bãi cạn Scarborough, một vị trí chiến lược ở biển Đông, trong cùng ngày.
Cũng trong ngày thứ Hai, Xi thăm khu tự trị Ningxia Hui trong một cuộc hành hương đến một trong những "thánh địa" của cách mạng cộng sản. Trong lần xuất hiện công khai đầu tiên của mình trong khoảng một tuần, ông nhấn mạnh rằng tinh thần cách mạng của Trung Quốc, không sợ hy sinh, có thể vượt qua mọi khó khăn. "Bằng mọi giá, chúng ta sẽ đạt được sự phục hưng vĩ đại cho dân tộc Trung Quốc," ông nói.
Bây giờ tòa án đã ra phán quyết, đẩy cộng đồng quốc tế phải tìm cách khéo léo để kềm chế Trung Quốc.
