Mỹ, Trung và con đường đi đến chiến tranh thương mại toàn diện
Vì những lý do chính trị, Trump và Xi sẽ cảm thấy khó thoát khỏi cuộc chiến này.
Gideon Rachman....10 tháng 9/ 2018 Theo Finalcial Times
Trần H Sa lược dịch
"Chiến tranh thương mại rất tốt và dễ dàng giành chiến thắng." Tweet sôi nổi của Donald Trump vào cuối tháng 3 có thể đi vào lịch sử kinh tế như một dự đoán tương đương ở Anh, vào tháng 8 năm 1914, rằng cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất sẽ kết thúc trong dịp giáng sinh”.
Các mức thuế ban đầu của tổng thống Mỹ, áp đặt 50 tỷ đô la trên trên hàng xuất khẩu của Trung Quốc vào tháng Sáu, đã không mang lại chiến thắng nhanh chóng. Thay vào đó, họ đã gặp phải sự trả đủa của Trung Quốc. Hiện tại, ông Trump đang chuẩn bị áp đặt thuế quan đối với hàng nhập khẩu trị giá 200 tỷ USD từ Trung Quốc, một lần nữa, điều đó có thể sẽ được đáp trả, bởi một phản ứng đã được chuẩn bị từ Bắc Kinh. Thế giới đang trên bờ vực của một cuộc chiến thương mại nghiêm trọng giữa Mỹ và Trung Quốc, và nó dường như không thể kết thúc nhanh chóng.
Cho đến nay, thị trường của cả hai bên vẫn bình thản một cách kỳ lạ. Có lẽ họ đã cho rằng một thỏa thuận vào phút chót sẽ đạt được giữa Mỹ và Trung Quốc ? Nhưng đó là quá tự mãn. Thay vào đó, có những lý do chính trị, kinh tế và chiến lược đang thúc đẩy hai bên đi đến đối đầu kéo dài.
Nếu cả hai bên tiến hành như những gì họ đe dọa, hơn một nửa thương mại song phương của họ nằm trong cuộc đối đầu - với ông Trump đe dọa sẽ còn áp thuế nhiều hơn nữa, mà về cơ bản sẽ bao gồm tất cả hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ.
Các công ty và những sản phẩm lớn nhất của Mỹ đã nằm trong tầm bắn. Tuần trước, Apple cảnh báo rằng chi phí sản phẩm của nó sẽ tăng lên nếu các mức thuế đề xuất được áp dụng ở vòng tiếp theo. Nó đã gặp phản ứng với một gợi ý của tổng thống, rằng họ nên di dời sản xuất sang Mỹ. Nông dân Mỹ, bị ảnh hưởng bởi thuế quan của Trung Quốc đối với đậu nành, đã được chính phủ cung cấp trợ cấp và kêu gọi lòng yêu nước của họ.
Vì những lý do chính trị, cả ông Trump lẩn Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc sẽ thấy rất khó thoát khỏi cuộc chiến này. Có khả năng ông Trump sẽ chấp nhận một chiến thắng tượng trưng. Nhưng ông Xi không thể đủ khả năng đánh bại một biểu tượng. Người dân Trung Quốc đã được dạy rằng “thế kỷ nhục nhã” của họ bắt đầu khi Anh quốc buộc triều đại nhà Thanh phải nhượng bộ thương mại vào thế kỷ 19. Ông Xi đã hứa hẹn một "sự hồi sinh vĩ đại của người dân Trung Quốc", qua đó bảo đảm rằng những sự sỉ nhục như vậy không bao giờ xảy ra nữa.
Cũng có lý do để nghi ngờ rằng, khi nói đến Trung Quốc, chính quyền Trump sẽ dịu dần trước các nhượng bộ nhỏ - chẳng hạn như Trung Quốc hứa hẹn sẽ mua thêm hàng hóa của Mỹ hoặc thay đổi các quy định về liên doanh. Những người ũng hộ chế độ bảo hộ công nghiệp trong nước, ở đầu nảo chính quyền - đặc biệt là Robert Lighthizer, đại diện thương mại Mỹ, và Peter Navarro, cố vấn chính sách về thương mại và sản xuất tại Nhà Trắng - từ lâu đã coi Trung Quốc là vấn đề cốt lõi của thương mại của Mỹ.
Những người lạc quan tự tin từ thực tế là ông Trump đã lùi lại, có thể tạm thời, từ những đe dọa thương mại nghiêm trọng mà ông nhắm tới Mexico và EU. Người Mexico đã hứa sẽ tái cơ cấu chuỗi cung ứng ô tô, và EU đã cam kết mua thêm đậu nành và khí đốt của Mỹ, và mở các cuộc thảo luận về một hiệp ước thương mại tự do.
Nhưng những lời than phiền của Hoa Kỳ về Trung Quốc thì sâu sắc hơn nhiều so với những lo ngại của Mỹ về EU hay Mexico. Chúng không chỉ liên quan đến các ngành công nghiệp phải được bảo vệ một cách cụ thể, mà còn liên quan đến toàn bộ cấu trúc nền kinh tế của Trung Quốc.
Đặc biệt, Mỹ phản đối cách Trung Quốc có kế hoạch sử dụng chính sách công nghiệp để tạo ra quốc gia vô địch ở các ngành công nghiệp trong tương lai, chẳng hạn như xe tự lái hoặc trí thông minh nhân tạo. Nhưng các loại thay đổi mà Hoa Kỳ muốn thấy trong chương trình “Made in China 2025” của Bắc Kinh, là đòi hỏi những thay đổi sâu sắc có ý nghĩa chính trị, cũng như kinh tế, cùng những dính líu, trong mối quan hệ giữa nhà nước Trung Quốc và ngành công nghiệp của nó.
Nhìn từ Bắc Kinh, có vẻ như Mỹ đang cố gắng ngăn chặn Trung Quốc tiến vào các ngành công nghiệp trong tương lai, để bảo đảm sự thống trị của Mỹ được tiếp tục trong các lĩnh vực có lợi nhất của nền kinh tế toàn cầu, và các công nghệ có ý nghĩa chiến lược nhất. Không có chính phủ Trung Quốc nào có khả năng chấp nhận sự hạn chế tham vọng của đất nước theo cách đó.
Tranh luận về các công nghệ tương lai cũng nhấn mạnh thực tế rằng, có một khía cạnh chiến lược trong sự cạnh tranh thương mại này - cái gì đó hoàn toàn thiếu trong cuộc đối đầu giữa chính quyền Trump với Mexico, Canada hoặc thậm chí EU.
Trung Quốc là đối thủ chính đáng duy nhất đối với Hoa Kỳ; như là cường quốc thống trị của thế kỷ 21. Vì vậy, trong khi thuế quan thương mại của ông Trump phản ánh những thất thường của riêng ông - đặc biệt, chủ nghĩa bảo hộ lâu đời của ông - chúng cũng là một phần của sự thay đổi tâm trạng rộng lớn hơn ở Mỹ.
Thành phần lớn lao trong giới có quyền uy ở Mỹ, bên ngoài chính quyền của Trump, đã từ bỏ ý tưởng rằng hội nhập kinh tế là cách tốt nhất để đối phó với một Trung Quốc đang gia tăng. Thay vào đó, là sự khao khát đối đầu đang tăng lên. Các đảng viên Dân chủ nổi tiếng giờ đây đã lên tiếng kêu gọi thuế quan và trừng phạt thương mại đối với Trung Quốc như ông Trump.
 |
| Ảnh minh họa |
Trần H Sa lược dịch
"Chiến tranh thương mại rất tốt và dễ dàng giành chiến thắng." Tweet sôi nổi của Donald Trump vào cuối tháng 3 có thể đi vào lịch sử kinh tế như một dự đoán tương đương ở Anh, vào tháng 8 năm 1914, rằng cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất sẽ kết thúc trong dịp giáng sinh”.
Các mức thuế ban đầu của tổng thống Mỹ, áp đặt 50 tỷ đô la trên trên hàng xuất khẩu của Trung Quốc vào tháng Sáu, đã không mang lại chiến thắng nhanh chóng. Thay vào đó, họ đã gặp phải sự trả đủa của Trung Quốc. Hiện tại, ông Trump đang chuẩn bị áp đặt thuế quan đối với hàng nhập khẩu trị giá 200 tỷ USD từ Trung Quốc, một lần nữa, điều đó có thể sẽ được đáp trả, bởi một phản ứng đã được chuẩn bị từ Bắc Kinh. Thế giới đang trên bờ vực của một cuộc chiến thương mại nghiêm trọng giữa Mỹ và Trung Quốc, và nó dường như không thể kết thúc nhanh chóng.
Cho đến nay, thị trường của cả hai bên vẫn bình thản một cách kỳ lạ. Có lẽ họ đã cho rằng một thỏa thuận vào phút chót sẽ đạt được giữa Mỹ và Trung Quốc ? Nhưng đó là quá tự mãn. Thay vào đó, có những lý do chính trị, kinh tế và chiến lược đang thúc đẩy hai bên đi đến đối đầu kéo dài.
Nếu cả hai bên tiến hành như những gì họ đe dọa, hơn một nửa thương mại song phương của họ nằm trong cuộc đối đầu - với ông Trump đe dọa sẽ còn áp thuế nhiều hơn nữa, mà về cơ bản sẽ bao gồm tất cả hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ.
Các công ty và những sản phẩm lớn nhất của Mỹ đã nằm trong tầm bắn. Tuần trước, Apple cảnh báo rằng chi phí sản phẩm của nó sẽ tăng lên nếu các mức thuế đề xuất được áp dụng ở vòng tiếp theo. Nó đã gặp phản ứng với một gợi ý của tổng thống, rằng họ nên di dời sản xuất sang Mỹ. Nông dân Mỹ, bị ảnh hưởng bởi thuế quan của Trung Quốc đối với đậu nành, đã được chính phủ cung cấp trợ cấp và kêu gọi lòng yêu nước của họ.
Vì những lý do chính trị, cả ông Trump lẩn Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc sẽ thấy rất khó thoát khỏi cuộc chiến này. Có khả năng ông Trump sẽ chấp nhận một chiến thắng tượng trưng. Nhưng ông Xi không thể đủ khả năng đánh bại một biểu tượng. Người dân Trung Quốc đã được dạy rằng “thế kỷ nhục nhã” của họ bắt đầu khi Anh quốc buộc triều đại nhà Thanh phải nhượng bộ thương mại vào thế kỷ 19. Ông Xi đã hứa hẹn một "sự hồi sinh vĩ đại của người dân Trung Quốc", qua đó bảo đảm rằng những sự sỉ nhục như vậy không bao giờ xảy ra nữa.
Cũng có lý do để nghi ngờ rằng, khi nói đến Trung Quốc, chính quyền Trump sẽ dịu dần trước các nhượng bộ nhỏ - chẳng hạn như Trung Quốc hứa hẹn sẽ mua thêm hàng hóa của Mỹ hoặc thay đổi các quy định về liên doanh. Những người ũng hộ chế độ bảo hộ công nghiệp trong nước, ở đầu nảo chính quyền - đặc biệt là Robert Lighthizer, đại diện thương mại Mỹ, và Peter Navarro, cố vấn chính sách về thương mại và sản xuất tại Nhà Trắng - từ lâu đã coi Trung Quốc là vấn đề cốt lõi của thương mại của Mỹ.
Những người lạc quan tự tin từ thực tế là ông Trump đã lùi lại, có thể tạm thời, từ những đe dọa thương mại nghiêm trọng mà ông nhắm tới Mexico và EU. Người Mexico đã hứa sẽ tái cơ cấu chuỗi cung ứng ô tô, và EU đã cam kết mua thêm đậu nành và khí đốt của Mỹ, và mở các cuộc thảo luận về một hiệp ước thương mại tự do.
Nhưng những lời than phiền của Hoa Kỳ về Trung Quốc thì sâu sắc hơn nhiều so với những lo ngại của Mỹ về EU hay Mexico. Chúng không chỉ liên quan đến các ngành công nghiệp phải được bảo vệ một cách cụ thể, mà còn liên quan đến toàn bộ cấu trúc nền kinh tế của Trung Quốc.
Đặc biệt, Mỹ phản đối cách Trung Quốc có kế hoạch sử dụng chính sách công nghiệp để tạo ra quốc gia vô địch ở các ngành công nghiệp trong tương lai, chẳng hạn như xe tự lái hoặc trí thông minh nhân tạo. Nhưng các loại thay đổi mà Hoa Kỳ muốn thấy trong chương trình “Made in China 2025” của Bắc Kinh, là đòi hỏi những thay đổi sâu sắc có ý nghĩa chính trị, cũng như kinh tế, cùng những dính líu, trong mối quan hệ giữa nhà nước Trung Quốc và ngành công nghiệp của nó.
Nhìn từ Bắc Kinh, có vẻ như Mỹ đang cố gắng ngăn chặn Trung Quốc tiến vào các ngành công nghiệp trong tương lai, để bảo đảm sự thống trị của Mỹ được tiếp tục trong các lĩnh vực có lợi nhất của nền kinh tế toàn cầu, và các công nghệ có ý nghĩa chiến lược nhất. Không có chính phủ Trung Quốc nào có khả năng chấp nhận sự hạn chế tham vọng của đất nước theo cách đó.
Tranh luận về các công nghệ tương lai cũng nhấn mạnh thực tế rằng, có một khía cạnh chiến lược trong sự cạnh tranh thương mại này - cái gì đó hoàn toàn thiếu trong cuộc đối đầu giữa chính quyền Trump với Mexico, Canada hoặc thậm chí EU.
Trung Quốc là đối thủ chính đáng duy nhất đối với Hoa Kỳ; như là cường quốc thống trị của thế kỷ 21. Vì vậy, trong khi thuế quan thương mại của ông Trump phản ánh những thất thường của riêng ông - đặc biệt, chủ nghĩa bảo hộ lâu đời của ông - chúng cũng là một phần của sự thay đổi tâm trạng rộng lớn hơn ở Mỹ.
Thành phần lớn lao trong giới có quyền uy ở Mỹ, bên ngoài chính quyền của Trump, đã từ bỏ ý tưởng rằng hội nhập kinh tế là cách tốt nhất để đối phó với một Trung Quốc đang gia tăng. Thay vào đó, là sự khao khát đối đầu đang tăng lên. Các đảng viên Dân chủ nổi tiếng giờ đây đã lên tiếng kêu gọi thuế quan và trừng phạt thương mại đối với Trung Quốc như ông Trump.
 |
| Gideon Rachman |
Sự nguy hiểm của cuộc đối đầu thương mại Mỹ - Trung được khuếch đại bởi thực tế là cả hai bên dường như tin rằng cuối cùng họ sẽ thắng thế. Người Mỹ nghĩ rằng bởi vì Trung Quốc thích thặng dư thương mại lớn với Mỹ, nó nhất định phải chịu đựng thua thiệt nhiều nhất và lẩn trốn trước. Người Trung Quốc có ý thức về tình trạng hỗn loạn chính trị ở Washington và sự nhạy cảm của các cử tri Mỹ đối với việc giá cả tăng cao.
Cả hai bên đang chuẩn bị cho một thử nghiệm sức mạnh. Nó không thể kết thúc vào dịp Giáng sinh.
---------------------------|||-----------------------------
Cả hai bên đang chuẩn bị cho một thử nghiệm sức mạnh. Nó không thể kết thúc vào dịp Giáng sinh.
