Mỹ hách dịch một cách hèn nhát

Thế giới học được gì từ cuộc chiến thương mại của Trump.

Sự hiếu chiến thương mại của Tổng thống Trump đã gây thiệt hại lâu dài cho danh tiếng của nước Mỹ. Credit Pete Marovich / Thời báo New York

Paul Krugman.....Ngày 4 tháng 3 năm 2019  Theo New York Times

Trần H Sa lược dịch

Đây là cách chiến tranh thương mại kết thúc. Không phải với một tiếng nổ mà là với lời nói khoa trương trống rỗng.

Theo nhiều cơ quan báo chí (1), Mỹ và Trung Quốc đã tiến gần đến một thỏa thuận có thể chấm dứt hoàn toàn sự thù địch thương mại. Theo thỏa thuận được báo cáo, Mỹ sẽ loại bỏ hầu hết các mức thuế mà nước này đã áp đặt vào năm ngoái. Về phần mình, Trung Quốc sẽ chấm dứt các thuế quan trả đũa, thực hiện một số thay đổi trong chính sách đầu tư và cạnh tranh, và chỉ đạo các doanh nghiệp nhà nước mua số lượng cụ thể các sản phẩm nông nghiệp và năng lượng của Mỹ.

Tất nhiên, chính quyền Trump, sẽ thổi kèn thỏa thuận này như là một chiến thắng. Tuy nhiên, trong thực tế, đó là một công việc "dã tràng xe cát".

Theo mô tả, thỏa thuận này sẽ làm rất ít để giải quyết các khiếu nại thực sự về chính sách của Trung Quốc, trong đó chủ yếu liên quan đến việc Trung Quốc chiếm đoạt hệ thống sở hữu trí tuệ. Cũng sẽ không làm gì nhiều để giải quyết điều yêu thích nhất của Donald Trump - mặc dù quan điểm đó sai lầm - là sự mất cân bằng trong thương mại Mỹ-Trung. Về cơ bản, Trump sẽ hủy lời đã nói.

Nếu câu chuyện này đúng vậy, nó sẽ lặp lại những gì chúng ta đã thấy trong Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ, ở đó Trump đã tố cáo là "thỏa thuận thương mại tồi tệ nhất từng được thực hiện" . Cuối cùng, những gì mà Trump đàm phán - Thỏa thuận Canada Mexico, hay USMCA - rất giống với hiện trạng trước đó. Các chuyên gia thương mại mà tôi biết, đã nói, khi không coi đó là thỏa thuận của Dân làng, thì hãy gọi nó là "Nafta 0.8" : Về cơ bản giống như Nafta, nhưng tệ hơn một chút.

Tại sao vị tổng thống nổi tiếng tuyên bố rằng "các cuộc chiến tranh thương mại là tốt, và dễ dàng giành chiến thắng", lại đang thực sự vẫy cờ trắng ? Chủ yếu là vì chiến thắng hóa ra không dễ dàng chút nào.

Thị trường chứng khoán yêu quý của Trump ghét nói về chiến tranh thương mại. Không có cử tri ở các khu vực bầu cử rộng rãi hoan nghênh chủ nghĩa bảo hộ - trên thực tế, dư luận công chúng đã trở nên ũng hộ thương mại tự do nhiều hơn dưới thời Trump. Và sự trả đũa của Trung Quốc đã tác động mạnh mẽ vào các khối bỏ phiếu mà Trump phụ thuộc, đặc biệt là ở các tiểu bang nông nghiệp.

Bây giờ, thỏa thuận với Trung Quốc không phải là một cái gì đó đã được quyết định hoặc hoàn thành. Trump cũng có thể chưa mở một mặt trận khác trong chiến tranh thương mại, chống lại ô tô châu Âu . Và "thỏa thuận Dân làng" đang chờ sự chấp thuận của quốc hội, và không rõ Trump sẽ làm gì nếu điều đó không xảy ra.

Tuy nhiên, có vẻ như có thể, thậm chí có khả năng, nhiều nhất trong vòng một vài tháng, không phải tất cả vấn đề của cuộc chiến thương mại sẽ được tháo dở. Vì vậy, khi nhìn lại, tất cả sẽ như một cơn bão vừa đi qua, với một vài hậu quả lâu dài ?

Không, nó sẽ không qua đi. Ngay cả khi hầu hết các mức thuế biến mất, sự hiếu chiến thương mại của Trump đã gây thiệt hại lâu dài cho danh tiếng của nước Mỹ, và do đó gây thiệt hại cho một nền kinh tế toàn cầu phụ thuộc vào sự lãnh đạo của Mỹ.

Cả thế giới bây giờ biết hai điều về chúng ta. Thứ nhất, chúng ta không đáng tin cậy - một thỏa thuận với Mỹ thực sự chỉ là một gợi ý, bởi vì bạn không bao giờ biết khi nào tổng thống sẽ phát minh ra một lý do nào đó để phá vỡ nó. Thứ hai, chúng ta dễ dàng tháo chạy : tổng thống có thể nói chuyện khó khăn về thương mại, nhưng theo kiểu bắt nạt cổ điển, rồi ông ta bỏ chạy nếu phải đối mặt với vấn đề.

Về sự không đáng tin cậy của Hoa Kỳ, hãy xem xét cách chính quyền hiện tại đối xử với Canada, có lẽ đó là người hàng xóm thân thiện nhất và đồng minh vững chắc nhất mà bất kỳ quốc gia nào từng có. Bất chấp việc đã có nhiều thế hệ quan hệ tốt và một hiệp định thương mại tự do, Trump vẫn áp đặt thuế quan lớn đối với nhôm và thép của Canada, viện dẫn an ninh quốc gia như là một lý lẻ để biện minh. Điều này rõ ràng là đặc biệt - trên thực tế, về cơ bản, chính Trump đã thừa nhận điểm này, biện minh gọi là thuế quan thay vì nó là sự trả đũa chính sách sữa của Canada (sự biện minh chỉ có lý ở vẻ bề ngoài).

Bài học cho thế giới là nước Mỹ không thể tin tưởng được. Tại sao phải thực hiện các thỏa thuận với một quốc gia sẵn sàng đưa ra các biện pháp trừng phạt đối với các đồng minh tốt nhất, và nói dối rõ ràng về lý do, bất cứ khi nào nó cảm thấy như vậy?

Trong khi đó, sự rút lui đột ngột trong cuộc đối đầu với Trung Quốc cho thấy chúng ta nói to nhưng mang theo một cây gậy nhỏ. Sẽ là một điều gì đó nếu Hoa Kỳ thay đổi cách cư xử về những giá trị. Nhưng lùi lại quá dễ dàng, sau mọi cư xử vờ vịt, nói với thế giới rằng cách đối phó của đối phương với Mỹ không phải là mặc cả bằng tất cả thiện ý, mà chỉ đơn giản là sự đe dọa nền tảng chính trị của tổng thống, và rồi có thể đưa ra một số thưởng phạt nào đó, chính trị và những mặt khác. (Tôi vẫn đang tự hỏi về những sàn cho thuê ngân hàng lớn nhất của Trung Quốc tại Trump Tower .)

Và khi nói đến những thưởng phạt, các chế độ chuyên quyền có lợi thế hơn các quốc gia tuân thủ pháp quyền. Trung Quốc dường như đang được loại bỏ hầu hết thuế quan của Trump; Canada vẫn phải đối mặt với những mức thuế thép.

Cuối cùng, bằng cách làm suy yếu hệ thống quốc tế, Mỹ đang làm cho thế giới trở nên tồi tệ hơn đối với chính mình cũng như cho mọi nước khác. Trong thực tế, sự trả đủa đang đến ngay lập tức.

Tổ chức Thương mại Thế giới vừa giành cho Mỹ một chiến thắng lớn trong tranh chấp về trợ cấp nông nghiệp của Trung Quốc - nhưng phán quyết của nó có lẽ là một tranh chấp pháp lý, bởi vì chính quyền Trump đã dành hai năm qua để chê bai tổ chức này và đã làm tê liệt cơ quan phúc thẩm; là cơ quan hổ trợ thi hành các phán quyết của WTO, ngăn chặn những sự bổ nhiệm mà qua đó sẽ cung cấp cho tòa án thương mại này số đại biểu cần thiết để hành động.

Hãy rõ ràng: Không có một cuộc chiến thương mại nào là tốt hơn so với một giải pháp thay thế. Nhưng con đường mà chính quyền Trump đã thực hiện đối với các thỏa thuận thương mại của nó, đã khiến chúng ta trở nên kém được tin cậy, ít được tôn trọng và yếu hơn so với chúng ta trước đây. Chiến thắng nhiều lắm sao !

*****

Paul Krugman.

Paul Krugman là giáo sư xuất sắc tại Đại học Thành phố thuộc Trung tâm Nghiên cứu sinh New York. Ông đã giành giải thưởng  Nobel năm 2008 về khoa kinh tế nhờ công trình về thương mại quốc tế và địa lý kinh tế.

Nguồn trích dẫn :

(1) Hoa Kỳ và Trung Quốc tiến gần thỏa thuận có thể chấm dứt hầu hết thuế quan của Hoa Kỳ ( https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-03/u-s-and-china-in-final-stages-of-completing-trade-deal-wsj)