Trung Quốc thực sự nhìn thấy cuộc chiến thương mại như thế nào
Xi vẫn tin rằng ông ta có ưu thế
 |
| Xi và Trump sắp bắt tay sau khi đưa ra tuyên bố chung tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh, tháng 11 năm 2017 / Damir Sagolj / REUTERS |
Trần H Sa lược dịch
Khi Chủ tịch Tập Cận Bình và Donald Trump gặp nhau bên lề Hội nghị thượng đỉnh G-20 tại Osaka vào cuối tuần này để tìm kiếm một thỏa thuận thương mại, Xi có thể sẽ làm dịu đi đường lối ngoại giao của Trung Quốc theo lề thói thông thường bằng cách gọi tổng thống Mỹ là "bạn của tôi". Tuy nhiên, bên dưới bề mặt thân mật, Xi sẽ không mang lại kết quả gì. Trump sau đó phải quyết định có chấp nhận lời đề nghị của Trung Quốc mà đã ở trên bàn kể từ đầu năm 2017, và chấm dứt chiến tranh thương mại, hay cho phép các nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc trôi xa hơn về phía tách rời nhau.
Trump thích nói "Chúng tôi sẽ giành chiến thắng bằng cách nào đó" . Nhưng theo hai đồng nghiệp Trung Quốc đã đóng góp cho bài viết này nhưng không thể đính kèm tên của họ, các nhà hoạch định chính sách Bắc Kinh tin rằng ông ta hoặc đang hiểu sai hoặc bị lừa gạt.
ĐIỂM MẤU CHỐT của TRUNG QUỐC.
Quan điểm cơ bản của Trung Quốc về cuộc chiến thương mại đã không thay đổi kể từ năm 2017. Theo đề xuất của nó, Trung Quốc sẽ mua thêm các sản phẩm của Mỹ trong nỗ lực nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại, và nó sẽ tái khẳng định cam kết kéo dài của Trung Quốc đối với việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ . Nhưng nếu các công ty nước ngoài tự nguyện quyết định chia sẻ các bí mật thương mại với các công ty Trung Quốc để có thể tiếp cận thị trường Trung Quốc - một hành động mà Hoa Kỳ mô tả là cưỡng chế chuyển nhượng - Trung Quốc sẽ không làm gì để can thiệp. Trung Quốc sẽ tiếp tục con đường đã thiết lập của mình, là mở cửa thị trường cho các ngân hàng và doanh nghiệp nước ngoài, nhưng nó sẽ không đẩy nhanh tốc độ mở cửa. Tiền tệ của nước này sẽ vẫn được chốt vào một rổ ngoại tệ và Bắc Kinh sẽ không giảm giá một cách giả tạo, vì Trung Quốc thấy không có lợi đối với một cuộc chiến tiền tệ. Chính phủ Trung Quốc đã hạ thấp giọng lưỡi tuyên truyền về chương trình Made in China 2025, mà theo đó thúc đẩy sự thống trị của Trung Quốc đối với các công nghệ hiện đại như robot và trí tuệ nhân tạo. Nhưng nó không sẵn sàng ngưng hẳn các dự án nghiên cứu và phát triển, qua đó hình thành nên bản chất của chương trình đó. Nói tóm lại, Trung Quốc đã đề nghị không thay đổi cấu trúc trong mô hình phát triển của mình, nhưng họ sẵn sàng trao cho Trump một chiến thắng danh nghĩa mà ông ta có thể sử dụng trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020.
Khi bắt đầu đàm phán, phía Trung Quốc tin rằng Trump có khả năng chấp nhận lời đề nghị của họ, theo lời khuyên của các nhân vật trong chính phủ như Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và những kẻ hay bỏ nhỏ với Trump như ông trùm cờ bạc Steve Wynn. Nhưng sau đó, Trung Quốc nhìn thấy những người cứng rắn như cố vấn thương mại Peter Navarro và Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer đã được tổng thống lắng nghe. Hai người này đã thuyết phục Trump rằng, chỉ có thay đổi cơ bản mô hình kinh tế của Trung Quốc mới cho phép Hoa Kỳ duy trì vị thế là nền kinh tế hàng đầu thế giới. Nền kinh tế và thị trường chứng khoán mạnh mẽ của Mỹ cũng thúc đẩy Trump có quan điểm cứng rắn hơn. Vào tháng Tư, các nhà đàm phán Mỹ đã đệ trình một dự thảo thỏa thuận yêu cầu Trung Quốc ngừng hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp nhà nước Trung quốc, cho phép các công ty Mỹ phục vụ thị trường Trung Quốc mà không chia sẻ công nghệ công nghiệp với các đối tác Trung Quốc, sửa đổi luật pháp Trung Quốc vốn không phù hợp với yêu cầu của Mỹ và cho phép Washington thành lập văn phòng tại Bắc Kinh để giám sát sự tuân thủ của Trung Quốc. Nhóm Trump đề nghị dỡ bỏ thuế quan của Mỹ từng bước dựa trên bằng chứng rằng Trung Quốc đã đáp ứng các điều khoản của thỏa thuận. Phía Trung Quốc chùn bước và xóa bỏ nhiều yêu cầu của Hoa Kỳ từ dự thảo hiệp định. Mỹ cáo buộc họ đi ngược lại thỏa thuận.
Trong một cuộc phỏng vấn ít được chú ý với truyền thông Trung Quốc vào ngày 10 tháng 5, ngày mà các cuộc đàm phán thương mại đổ vỡ, trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc, Phó Thủ tướng Liu He, thừa nhận rằng phía Trung Quốc đã bỏ qua nhiều điều khoản mà người Mỹ đã thêm vào. Thật là hợp lý để làm như vậy, ông nói. "Không có gì là chung cuộc trước khi một thỏa thuận được đóng lại. Vì vậy, chúng tôi không đồng ý với sự mô tả của Hoa Kỳ rằng chúng tôi đã thất hứa".
Liu cũng giải thích rỏ ràng ba vấn đề mà theo quan điểm của Trung Quốc, đã cản trở các cuộc đàm phán. Thứ nhất, Trung Quốc muốn tất cả các mức thuế trừng phạt được dỡ bỏ trước khi thỏa thuận được hoàn tất, không phải ở các giai đoạn trong quá trình thực hiện. Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp với một cây gậy dứ trên đầu. Thứ hai, người Mỹ đã cố gắng diễn giải lại - và đưa ra lời đề nghị rộng rãi hơn - về đề xuất tăng số lượng nhập khẩu mà Xi đã thực hiện vào năm 2018. Nhưng Liu nói, lời đề nghị "không thể thay đổi được một cách nhẹ nhàng". Cuối cùng, Trung Quốc muốn văn bản của thỏa thuận được cân bằng, vì "tất cả các quốc gia đều có phẩm giá của họ".
Trung Quốc sẽ không từ bỏ quyền kiểm soát nền kinh tế của mình. Tất cả các nhà lãnh đạo Trung Quốc đàm phán dưới cái bóng của "các hiệp ước bất bình đẳng", những thỏa thuận không cân bằng mà Trung Quốc đã bị ép buộc ký kết với các cường quốc phương Tây trong thế kỷ XIX. Hàng thập kỷ phát triển kinh tế nhanh chóng đã không chữa lành vết thương của những gì được biết đến ở Trung Quốc như là "thế kỷ sỉ nhục". Tập sẽ chỉ ký một thỏa thuận dựa trên các nguyên tắc bình đẳng và có đi có lại. Trong một bạch thư và sau đó với quan điểm chủ chiến hơn được xuất bản vào đầu tháng 6, Bắc Kinh đã nhắc lại rằng "Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp trên các vấn đề chính yếu của nguyên tắc" và đổ lỗi cho Hoa Kỳ về sự sụp đổ của các cuộc đàm phán, cáo buộc Mỹ đã thay đổi quan điểm của mình ba lần, kể từ đầu năm 2018.
BÍ MẬT CỦA XI
Mặc dù các quan chức Hoa Kỳ tuyên bố rằng Trung Quốc cần một thỏa thuận nhiều hơn so với Hoa Kỳ cần, nhưng Tập tin rằng Trung Quốc có vị thế đàm phán mạnh mẽ hơn. Thuế quan của Mỹ đã làm tổn thương nền kinh tế Trung Quốc ít hơn nhiều, so với chính quyền Trump dường như tin tưởng. Mặc dù thuế quan đang buộc các nhà bán lẻ tính giá hàng hóa Trung Quốc nhiều hơn đối với người tiêu dùng Mỹ, các nhà nhập khẩu không thể tìm thấy các nguồn nhập khẩu khác cho nhiều sản phẩm mà người Mỹ muốn mua. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ chỉ giảm 4,8% trong năm tháng đầu năm 2019. So với cùng kỳ, xuất khẩu của Trung Quốc sang Liên minh Châu Âu đã tăng 14,2% và nhập khẩu từ EU tăng 8,3% phần trăm, trong khi Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đã thay thế Hoa Kỳ, là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Trung Quốc. Hiệp định đầu tư song phương EU-Trung Quốc, bắt đầu có hiệu lực vào năm 2020, sẽ tăng cường hơn nữa mối quan hệ thương mại của Trung Quốc với châu Âu. Tại châu Á, Trung Quốc và 15 quốc gia Thái Bình Dương khác chuẩn bị ký một thỏa thuận thương mại mới, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực ( RCEP) , vào cuối năm 2019 hoặc đầu năm 2020. Sáng kiến Vành đai và Con đường nghìn tỷ của Trung Quốc đang mở ra thị trường cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc trên khắp châu Á, châu Phi và Trung Đông.
Đồng thời, cuộc chiến thương mại đang gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ nhiều hơn chính quyền Trump dường như nhận ra. Trong khi tăng thuế đối với hàng hóa của Mỹ, Trung Quốc đã giảm chúng đối với hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại khác. Xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Trung Quốc giảm hơn 26% trong năm tháng đầu năm 2019. Trong nhiều lĩnh vực, như nông nghiệp, thiệt hại có thể là vĩnh viễn, vì Trung Quốc đã nhanh chóng tìm được các nhà cung cấp mới, như Argentina và Brazil. Thị trường Trung Quốc đã trở nên quan trọng đối với nhiều công ty lớn của Mỹ. Ví dụ, General Motors, hiện bán nhiều xe hơi ở Trung Quốc hơn ở Hoa Kỳ. Bởi vì một số trong những chiếc xe này được sản xuất tại Trung Quốc, doanh số bán hàng của họ không được tính như hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, nhưng lợi nhuận của họ quay trở lại Detroit. Năm 2017, theo thống kê của Trung Quốc, Các công ty Mỹ đã tạo ra khoảng 700 tỷ đô la doanh thu tại Trung Quốc, với lợi nhuận ròng hơn 50 tỷ đô la. Nhiều công ty Mỹ đã báo cáo hoặc dự báo thu nhập thấp hơn do chiến tranh thương mại.
Bên cạnh thuế quan, Trung Quốc có nhiều cách để gây đau đớn cho nền kinh tế Mỹ. Chúng bao gồm thắt chặt các yêu cầu kiểm toán đối với các công ty Hoa Kỳ tại Trung Quốc, tăng cường kiểm tra kiểm dịch và an toàn đối với hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ và tăng cường quy định nhắm vào các tổ chức tài chính Hoa Kỳ hoạt động tại Trung Quốc. Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm sang Hoa Kỳ, mặt hàng thiết yếu trong sản xuất điện tử công nghệ cao. Và nó đã lập ra một danh sách sơ bộ các công ty lớn của Hoa Kỳ được coi là "không đáng tin cậy", mặc dù những hình phạt dành cho các công ty trong danh sách sẽ phải đối mặt, vẫn chưa rõ ràng. Đồng thời, Trung Quốc đã làm nới lỏng hơn đối với các công ty Anh, Pháp, Đức và Nhật Bản. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã giảm dần việc nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ, do đó dần dần hạn chế khả năng của Washington trên vấn đề thâm hụt tài chính với lãi suất thấp. Ngay cả Triều Tiên cũng đi vào bức tranh: Chuyến thăm của ông Tập tới Bình Nhưỡng vào tuần trước đã được chọn thời điểm để nhắc nhở phía Mỹ rằng Trung Quốc có thể giúp đỡ hoặc làm tổn thương Hoa Kỳ không chỉ về mặt kinh tế mà cả về mặt chiến lược.
Bắc Kinh tin rằng nền dân chủ làm cho Hoa Kỳ dễ bị tổn thương hơn nhiều do các tác động chính trị của cuộc chiến thương mại, so với Trung Quốc độc tài. Người lao động sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi thuế quan ở Hoa Kỳ, nơi mà mạng lưới an toàn xã hội sẽ làm rất ít để giảm bớt cú choáng váng, so với ở Trung Quốc, nơi mà nền kinh tế do nhà nước thống trị có thể tạo ra việc làm mới cho những người lao động bị sa thải. Các tiểu bang nông thôn và có nhà máy sản xuất rất quan trọng đối với cơ hội giành được nhiệm kỳ thứ hai của Trump trong cuộc bầu cử năm tới, trong khi Xi không lo lắng như vậy. Như Trung Quốc chỉ ra, hai năm áp lực của Mỹ và 11 vòng đàm phán đã không thể thay đổi điểm mấu chốt của Trung Quốc. Xi có thể sẽ đưa ra lời đề nghị với Trump ở Osaka mà thực sự nó sẽ ít hào phóng hơn lời đề nghị của ông hai năm trước đây.
BẮT ĐẦU TÁCH RỜI.
Mặc dù đánh giá về sự yếu kém của Mỹ, Trung Quốc không nhất thiết mong đợi Trump chấp nhận đề nghị của họ. Ông ta chắc chắn có thể làm như vậy và tuyên bố chiến thắng. Nhưng ông ta có thể cảm thấy bị dồn vào góc tường bởi quan điểm đàm phán cứng rắn mà ông ta đã cam kết. Bắc Kinh cũng biết rằng Trump phải đối mặt với những áp lực mâu thuẫn từ các cố vấn của mình, và người mà ông có thể lắng nghe bất cứ lúc nào, là khó dự đoán. Trung Quốc tin rằng Navarro và có lẽ cả Lighthizer coi việc tách rời kinh tế không phải là rủi ro của cuộc chiến thương mại mà là mục tiêu của nó.
Về phần mình, Trung Quốc không thấy lợi ích gì - và một số tiêu cực - trong việc tách rời. Huawei và những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc khác phụ thuộc vào các nhà sản xuất Mỹ đối với các chip cao cấp và các thành phần khác cung cấp năng lượng cho thiết bị mạng 5G của họ; Hoa Kỳ đang đề xuất cắt đứt quyền tiếp cận của Trung Quốc. Đáp lại, Xi đã ra lệnh cho Huawei và các hãng khác tăng tốc nghiên cứu và phát triển các công nghệ quan trọng như chip lõi, hệ điều hành, điện toán hiệu năng cao, thiết bị liên lạc di động, thiết bị truyền thông lượng tử và cảm biến AI.
Giống như những người chủ trương cứng rắn trong thương mại ở chính quyền Trump, Xi có một cái nhìn lâu dài về cuộc chiến thương mại. Các nguồn tin ở Trung Quốc dẫn lời ông nói rằng khi Trung Quốc trỗi dậy, họ phải chờ đợi 30 năm "ngăn chặn và khiêu khích", từ Hoa Kỳ, kéo dài đến năm 2049 - kỷ niệm một trăm năm thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa - khi ông ta mong đợi Trung quốc vượt qua Hoa Kỳ về sức mạnh kinh tế và quân sự. Để phục vụ mục tiêu đó, Trung Quốc từ lâu đã cố gắng đa dạng hóa thị trường, nguồn năng lượng và nguyên liệu thô, và các mục tiêu đầu tư, vì nó hoạt động theo hướng tự cung tự cấp trong công nghệ và sản xuất tiên tiến. Chiến tranh thương mại hoặc không có chiến tranh thương mại, tách rời hoặc không tách rời, Trung Quốc đang trên con đường độc lập kinh tế từ Hoa Kỳ.
--------------------------|||------------------------
Khi Chủ tịch Tập Cận Bình và Donald Trump gặp nhau bên lề Hội nghị thượng đỉnh G-20 tại Osaka vào cuối tuần này để tìm kiếm một thỏa thuận thương mại, Xi có thể sẽ làm dịu đi đường lối ngoại giao của Trung Quốc theo lề thói thông thường bằng cách gọi tổng thống Mỹ là "bạn của tôi". Tuy nhiên, bên dưới bề mặt thân mật, Xi sẽ không mang lại kết quả gì. Trump sau đó phải quyết định có chấp nhận lời đề nghị của Trung Quốc mà đã ở trên bàn kể từ đầu năm 2017, và chấm dứt chiến tranh thương mại, hay cho phép các nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc trôi xa hơn về phía tách rời nhau.
Trump thích nói "Chúng tôi sẽ giành chiến thắng bằng cách nào đó" . Nhưng theo hai đồng nghiệp Trung Quốc đã đóng góp cho bài viết này nhưng không thể đính kèm tên của họ, các nhà hoạch định chính sách Bắc Kinh tin rằng ông ta hoặc đang hiểu sai hoặc bị lừa gạt.
ĐIỂM MẤU CHỐT của TRUNG QUỐC.
Quan điểm cơ bản của Trung Quốc về cuộc chiến thương mại đã không thay đổi kể từ năm 2017. Theo đề xuất của nó, Trung Quốc sẽ mua thêm các sản phẩm của Mỹ trong nỗ lực nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại, và nó sẽ tái khẳng định cam kết kéo dài của Trung Quốc đối với việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ . Nhưng nếu các công ty nước ngoài tự nguyện quyết định chia sẻ các bí mật thương mại với các công ty Trung Quốc để có thể tiếp cận thị trường Trung Quốc - một hành động mà Hoa Kỳ mô tả là cưỡng chế chuyển nhượng - Trung Quốc sẽ không làm gì để can thiệp. Trung Quốc sẽ tiếp tục con đường đã thiết lập của mình, là mở cửa thị trường cho các ngân hàng và doanh nghiệp nước ngoài, nhưng nó sẽ không đẩy nhanh tốc độ mở cửa. Tiền tệ của nước này sẽ vẫn được chốt vào một rổ ngoại tệ và Bắc Kinh sẽ không giảm giá một cách giả tạo, vì Trung Quốc thấy không có lợi đối với một cuộc chiến tiền tệ. Chính phủ Trung Quốc đã hạ thấp giọng lưỡi tuyên truyền về chương trình Made in China 2025, mà theo đó thúc đẩy sự thống trị của Trung Quốc đối với các công nghệ hiện đại như robot và trí tuệ nhân tạo. Nhưng nó không sẵn sàng ngưng hẳn các dự án nghiên cứu và phát triển, qua đó hình thành nên bản chất của chương trình đó. Nói tóm lại, Trung Quốc đã đề nghị không thay đổi cấu trúc trong mô hình phát triển của mình, nhưng họ sẵn sàng trao cho Trump một chiến thắng danh nghĩa mà ông ta có thể sử dụng trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020.
Khi bắt đầu đàm phán, phía Trung Quốc tin rằng Trump có khả năng chấp nhận lời đề nghị của họ, theo lời khuyên của các nhân vật trong chính phủ như Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và những kẻ hay bỏ nhỏ với Trump như ông trùm cờ bạc Steve Wynn. Nhưng sau đó, Trung Quốc nhìn thấy những người cứng rắn như cố vấn thương mại Peter Navarro và Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer đã được tổng thống lắng nghe. Hai người này đã thuyết phục Trump rằng, chỉ có thay đổi cơ bản mô hình kinh tế của Trung Quốc mới cho phép Hoa Kỳ duy trì vị thế là nền kinh tế hàng đầu thế giới. Nền kinh tế và thị trường chứng khoán mạnh mẽ của Mỹ cũng thúc đẩy Trump có quan điểm cứng rắn hơn. Vào tháng Tư, các nhà đàm phán Mỹ đã đệ trình một dự thảo thỏa thuận yêu cầu Trung Quốc ngừng hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp nhà nước Trung quốc, cho phép các công ty Mỹ phục vụ thị trường Trung Quốc mà không chia sẻ công nghệ công nghiệp với các đối tác Trung Quốc, sửa đổi luật pháp Trung Quốc vốn không phù hợp với yêu cầu của Mỹ và cho phép Washington thành lập văn phòng tại Bắc Kinh để giám sát sự tuân thủ của Trung Quốc. Nhóm Trump đề nghị dỡ bỏ thuế quan của Mỹ từng bước dựa trên bằng chứng rằng Trung Quốc đã đáp ứng các điều khoản của thỏa thuận. Phía Trung Quốc chùn bước và xóa bỏ nhiều yêu cầu của Hoa Kỳ từ dự thảo hiệp định. Mỹ cáo buộc họ đi ngược lại thỏa thuận.
Trong một cuộc phỏng vấn ít được chú ý với truyền thông Trung Quốc vào ngày 10 tháng 5, ngày mà các cuộc đàm phán thương mại đổ vỡ, trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc, Phó Thủ tướng Liu He, thừa nhận rằng phía Trung Quốc đã bỏ qua nhiều điều khoản mà người Mỹ đã thêm vào. Thật là hợp lý để làm như vậy, ông nói. "Không có gì là chung cuộc trước khi một thỏa thuận được đóng lại. Vì vậy, chúng tôi không đồng ý với sự mô tả của Hoa Kỳ rằng chúng tôi đã thất hứa".
Liu cũng giải thích rỏ ràng ba vấn đề mà theo quan điểm của Trung Quốc, đã cản trở các cuộc đàm phán. Thứ nhất, Trung Quốc muốn tất cả các mức thuế trừng phạt được dỡ bỏ trước khi thỏa thuận được hoàn tất, không phải ở các giai đoạn trong quá trình thực hiện. Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp với một cây gậy dứ trên đầu. Thứ hai, người Mỹ đã cố gắng diễn giải lại - và đưa ra lời đề nghị rộng rãi hơn - về đề xuất tăng số lượng nhập khẩu mà Xi đã thực hiện vào năm 2018. Nhưng Liu nói, lời đề nghị "không thể thay đổi được một cách nhẹ nhàng". Cuối cùng, Trung Quốc muốn văn bản của thỏa thuận được cân bằng, vì "tất cả các quốc gia đều có phẩm giá của họ".
Trung Quốc sẽ không từ bỏ quyền kiểm soát nền kinh tế của mình. Tất cả các nhà lãnh đạo Trung Quốc đàm phán dưới cái bóng của "các hiệp ước bất bình đẳng", những thỏa thuận không cân bằng mà Trung Quốc đã bị ép buộc ký kết với các cường quốc phương Tây trong thế kỷ XIX. Hàng thập kỷ phát triển kinh tế nhanh chóng đã không chữa lành vết thương của những gì được biết đến ở Trung Quốc như là "thế kỷ sỉ nhục". Tập sẽ chỉ ký một thỏa thuận dựa trên các nguyên tắc bình đẳng và có đi có lại. Trong một bạch thư và sau đó với quan điểm chủ chiến hơn được xuất bản vào đầu tháng 6, Bắc Kinh đã nhắc lại rằng "Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp trên các vấn đề chính yếu của nguyên tắc" và đổ lỗi cho Hoa Kỳ về sự sụp đổ của các cuộc đàm phán, cáo buộc Mỹ đã thay đổi quan điểm của mình ba lần, kể từ đầu năm 2018.
BÍ MẬT CỦA XI
Mặc dù các quan chức Hoa Kỳ tuyên bố rằng Trung Quốc cần một thỏa thuận nhiều hơn so với Hoa Kỳ cần, nhưng Tập tin rằng Trung Quốc có vị thế đàm phán mạnh mẽ hơn. Thuế quan của Mỹ đã làm tổn thương nền kinh tế Trung Quốc ít hơn nhiều, so với chính quyền Trump dường như tin tưởng. Mặc dù thuế quan đang buộc các nhà bán lẻ tính giá hàng hóa Trung Quốc nhiều hơn đối với người tiêu dùng Mỹ, các nhà nhập khẩu không thể tìm thấy các nguồn nhập khẩu khác cho nhiều sản phẩm mà người Mỹ muốn mua. Xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ chỉ giảm 4,8% trong năm tháng đầu năm 2019. So với cùng kỳ, xuất khẩu của Trung Quốc sang Liên minh Châu Âu đã tăng 14,2% và nhập khẩu từ EU tăng 8,3% phần trăm, trong khi Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á đã thay thế Hoa Kỳ, là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Trung Quốc. Hiệp định đầu tư song phương EU-Trung Quốc, bắt đầu có hiệu lực vào năm 2020, sẽ tăng cường hơn nữa mối quan hệ thương mại của Trung Quốc với châu Âu. Tại châu Á, Trung Quốc và 15 quốc gia Thái Bình Dương khác chuẩn bị ký một thỏa thuận thương mại mới, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực ( RCEP) , vào cuối năm 2019 hoặc đầu năm 2020. Sáng kiến Vành đai và Con đường nghìn tỷ của Trung Quốc đang mở ra thị trường cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc trên khắp châu Á, châu Phi và Trung Đông.
Đồng thời, cuộc chiến thương mại đang gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ nhiều hơn chính quyền Trump dường như nhận ra. Trong khi tăng thuế đối với hàng hóa của Mỹ, Trung Quốc đã giảm chúng đối với hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại khác. Xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Trung Quốc giảm hơn 26% trong năm tháng đầu năm 2019. Trong nhiều lĩnh vực, như nông nghiệp, thiệt hại có thể là vĩnh viễn, vì Trung Quốc đã nhanh chóng tìm được các nhà cung cấp mới, như Argentina và Brazil. Thị trường Trung Quốc đã trở nên quan trọng đối với nhiều công ty lớn của Mỹ. Ví dụ, General Motors, hiện bán nhiều xe hơi ở Trung Quốc hơn ở Hoa Kỳ. Bởi vì một số trong những chiếc xe này được sản xuất tại Trung Quốc, doanh số bán hàng của họ không được tính như hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, nhưng lợi nhuận của họ quay trở lại Detroit. Năm 2017, theo thống kê của Trung Quốc, Các công ty Mỹ đã tạo ra khoảng 700 tỷ đô la doanh thu tại Trung Quốc, với lợi nhuận ròng hơn 50 tỷ đô la. Nhiều công ty Mỹ đã báo cáo hoặc dự báo thu nhập thấp hơn do chiến tranh thương mại.
Bên cạnh thuế quan, Trung Quốc có nhiều cách để gây đau đớn cho nền kinh tế Mỹ. Chúng bao gồm thắt chặt các yêu cầu kiểm toán đối với các công ty Hoa Kỳ tại Trung Quốc, tăng cường kiểm tra kiểm dịch và an toàn đối với hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ và tăng cường quy định nhắm vào các tổ chức tài chính Hoa Kỳ hoạt động tại Trung Quốc. Trung Quốc đã hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm sang Hoa Kỳ, mặt hàng thiết yếu trong sản xuất điện tử công nghệ cao. Và nó đã lập ra một danh sách sơ bộ các công ty lớn của Hoa Kỳ được coi là "không đáng tin cậy", mặc dù những hình phạt dành cho các công ty trong danh sách sẽ phải đối mặt, vẫn chưa rõ ràng. Đồng thời, Trung Quốc đã làm nới lỏng hơn đối với các công ty Anh, Pháp, Đức và Nhật Bản. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã giảm dần việc nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ, do đó dần dần hạn chế khả năng của Washington trên vấn đề thâm hụt tài chính với lãi suất thấp. Ngay cả Triều Tiên cũng đi vào bức tranh: Chuyến thăm của ông Tập tới Bình Nhưỡng vào tuần trước đã được chọn thời điểm để nhắc nhở phía Mỹ rằng Trung Quốc có thể giúp đỡ hoặc làm tổn thương Hoa Kỳ không chỉ về mặt kinh tế mà cả về mặt chiến lược.
Bắc Kinh tin rằng nền dân chủ làm cho Hoa Kỳ dễ bị tổn thương hơn nhiều do các tác động chính trị của cuộc chiến thương mại, so với Trung Quốc độc tài. Người lao động sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi thuế quan ở Hoa Kỳ, nơi mà mạng lưới an toàn xã hội sẽ làm rất ít để giảm bớt cú choáng váng, so với ở Trung Quốc, nơi mà nền kinh tế do nhà nước thống trị có thể tạo ra việc làm mới cho những người lao động bị sa thải. Các tiểu bang nông thôn và có nhà máy sản xuất rất quan trọng đối với cơ hội giành được nhiệm kỳ thứ hai của Trump trong cuộc bầu cử năm tới, trong khi Xi không lo lắng như vậy. Như Trung Quốc chỉ ra, hai năm áp lực của Mỹ và 11 vòng đàm phán đã không thể thay đổi điểm mấu chốt của Trung Quốc. Xi có thể sẽ đưa ra lời đề nghị với Trump ở Osaka mà thực sự nó sẽ ít hào phóng hơn lời đề nghị của ông hai năm trước đây.
BẮT ĐẦU TÁCH RỜI.
Mặc dù đánh giá về sự yếu kém của Mỹ, Trung Quốc không nhất thiết mong đợi Trump chấp nhận đề nghị của họ. Ông ta chắc chắn có thể làm như vậy và tuyên bố chiến thắng. Nhưng ông ta có thể cảm thấy bị dồn vào góc tường bởi quan điểm đàm phán cứng rắn mà ông ta đã cam kết. Bắc Kinh cũng biết rằng Trump phải đối mặt với những áp lực mâu thuẫn từ các cố vấn của mình, và người mà ông có thể lắng nghe bất cứ lúc nào, là khó dự đoán. Trung Quốc tin rằng Navarro và có lẽ cả Lighthizer coi việc tách rời kinh tế không phải là rủi ro của cuộc chiến thương mại mà là mục tiêu của nó.
Về phần mình, Trung Quốc không thấy lợi ích gì - và một số tiêu cực - trong việc tách rời. Huawei và những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc khác phụ thuộc vào các nhà sản xuất Mỹ đối với các chip cao cấp và các thành phần khác cung cấp năng lượng cho thiết bị mạng 5G của họ; Hoa Kỳ đang đề xuất cắt đứt quyền tiếp cận của Trung Quốc. Đáp lại, Xi đã ra lệnh cho Huawei và các hãng khác tăng tốc nghiên cứu và phát triển các công nghệ quan trọng như chip lõi, hệ điều hành, điện toán hiệu năng cao, thiết bị liên lạc di động, thiết bị truyền thông lượng tử và cảm biến AI.
Giống như những người chủ trương cứng rắn trong thương mại ở chính quyền Trump, Xi có một cái nhìn lâu dài về cuộc chiến thương mại. Các nguồn tin ở Trung Quốc dẫn lời ông nói rằng khi Trung Quốc trỗi dậy, họ phải chờ đợi 30 năm "ngăn chặn và khiêu khích", từ Hoa Kỳ, kéo dài đến năm 2049 - kỷ niệm một trăm năm thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa - khi ông ta mong đợi Trung quốc vượt qua Hoa Kỳ về sức mạnh kinh tế và quân sự. Để phục vụ mục tiêu đó, Trung Quốc từ lâu đã cố gắng đa dạng hóa thị trường, nguồn năng lượng và nguyên liệu thô, và các mục tiêu đầu tư, vì nó hoạt động theo hướng tự cung tự cấp trong công nghệ và sản xuất tiên tiến. Chiến tranh thương mại hoặc không có chiến tranh thương mại, tách rời hoặc không tách rời, Trung Quốc đang trên con đường độc lập kinh tế từ Hoa Kỳ.
