Xâm lược trắng trợn của Trung quốc
Bên trong khu công nghiệp quốc doanh của Trung Quốc tại Việt Nam, hình ảnh của Bắc Kinh lấn át con chủ bài lợi nhuận của chiến tranh thương mại.
Chu Cissy , ngày 3 tháng 6 năm 2019 Theo Sout china morning post
Trần H Sa lược dịch
Khu hợp tác kinh tế và thương mại Trung Quốc-Việt Nam (Thâm Quyến-Hải Phòng) là khu công nghiệp nhà nước Trung Quốc duy nhất tại Việt Nam. Liên doanh này đã thu hút sự quan tâm ngày càng tăng kể từ khi bắt đầu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, nhưng các nhà khai thác nói rằng nhiệm vụ đầu tiên của họ là hỗ trợ sáng kiến thương mại của Tập Cận Bình.
Cho đến giữa năm 2018, khu công nghiệp nhà nước Trung Quốc duy nhất tại Việt Nam - nằm ở trung tâm sản xuất phía đông bắc của Hải Phòng và thuộc sở hữu hoàn toàn của chính quyền thành phố Thâm Quyến - vẫn hoạt động kinh doanh chậm chạp .
Thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hàng hóa Trung Quốc ban hành năm ngoái đã thay đổi điều đó, với 16 trong số 21 công ty Trung Quốc đã thật sự chuyển đến Khu hợp tác kinh tế và thương mại Trung Quốc-Việt Nam (Thâm Quyến-Hải Phòng) - nhiều công ty trong số họ là các nhà sản xuất thiết bị điện tử - kể từ khi bắt đầu cuộc chiến thương mại.
Tuy nhiên, việc kiếm lợi nhuận chưa bao giờ là ưu tiên hàng đầu đối với các nhà điều hành của khu công nghiệp này, những ông chủ công ty đó đã tiếp quản dây chuyền sản xuất từ các nhà đầu tư tư nhân sau một loạt các cuộc bạo loạn chống Trung Quốc hoành hành ở miền Nam và miền Trung Việt Nam vào tháng 5 năm 2014, điều đó đã buộc các chủ sở hữu phải từ bỏ dự án. Hồi đó, người biểu tình đã đốt cháy các khu công nghiệp và nhà máy khác, và tấn công công nhân Trung Quốc, giết chết hơn 20 người và làm bị thương hơn 100 người.
Trong khi bất kỳ tổ chức thương mại nào cũng sẽ vui mừng trước sự vội vã của các công ty sản xuất đi vào Việt Nam, đối với các nhà điều hành của khu công nghiệp, nhiệm vụ đầu tiên là giới thiệu dự án hợp tác kinh tế quốc tế hàng đầu của chính phủ Trung Quốc, Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Chi nhánh Thâm Quyến của Ủy ban kiểm soát và giám sát tài sản nhà nước (SASAC), giám sát tất cả các công ty thuộc sở hữu của thành phố, đã yêu cầu chúng tôi biến khu công nghiệp này thành nơi trưng bày Sáng kiến Vành đai và Con đường, để khi các nhà lãnh đạo hàng đầu của chúng tôi đến thăm Việt Nam, họ có thể đến khu công nghiệp của chúng tôi, Chen Xu, phó tổng giám đốc của Khu công nghiệp Hợp tác Kinh tế và Thương mại Việt Nam - Trung Quốc (VCEP), nói với South China Morning Post.
Khu công nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam là một phần của một câu chuyện mà phần lớn chưa được kể về cuộc chiến thương mại. Câu chuyện phổ biến là các công ty Trung Quốc và quốc tế đang chạy trốn khỏi Trung Quốc để tránh phải trả thuế, đang thiết lập các trung tâm chi phí thấp ở Việt Nam và các nơi khác ở Đông Nam Á, nhưng bức tranh còn nhiều sắc thái hơn thế.
Tại Hải Phòng, một bộ phận của chính phủ Trung Quốc đang tích cực khuyến khích các công ty đến Việt Nam, trang bị 200 triệu đô la vốn đầu tư và với tầm nhìn tạo ra 30.000 việc làm vào thời điểm toàn bộ dự án ba giai đoạn hoàn thành vào năm 2022.
Dự án VCEP tư nhân đã bị đình chỉ sau cuộc bạo loạn năm 2014, và sau khi chính quyền địa phương ở Việt Nam cho biết họ sẽ đòi lại đất trừ khi dự án được nối lại, chính quyền Thâm Quyến đã quyết định tiếp quản hoàn toàn dự án, theo tổng giám đốc của VCEP Zhang Xiaotao .
Từ đó, đánh giá của chúng tôi là chúng tôi không thể kiếm được lợi nhuận từ dự án này. Vậy thì tại sao chúng tôi vẫn tiếp quản nó? Chúng tôi phải phục vụ Sáng kiến Vành đai và Con đường, vì đó là một chiến lược quốc gia, ông Zhang Zhang nói thêm. "Trên thực tế, chúng tôi từ bỏ một phần lợi nhuận của mình [vì] chúng tôi bán đất [trong khu công nghiệp] với giá thấp hơn và với các cơ sở tốt hơn so với các khu công nghiệp lân cận. Chúng tôi vẫn đang trong tình cảnh nợ nần dựa trên giá đất hiện tại. Các ông chủ của chúng tôi hiểu tình hình và yêu cầu chúng tôi ít nhất là không bị mất tiền.
"Tất nhiên, kiếm lợi nhuận là ưu tiên hàng đầu của bất kỳ công ty nào. Nhưng chúng tôi thì khác, chúng tôi không phải là một dự án thương mại thuần túy."
Hơn nữa, một giả định thường thấy rằng, Trung Quốc chỉ sẵn sàng đánh mất ngành công nghiệp cấp thấp, cần nhiều lao động và kỷ nghệ ô nhiễm cao, vì có vẻ như sẽ nâng cấp các hồ sơ sản xuất trong nước. Và chắc chắn có sự thật rằng đó là những ví dụ về các nhà máy sản xuất Trung Quốc có giá trị thấp xả rác bừa bải ở Việt Nam, VCEP rất muốn tránh tính cách đó.
Vì nhu cầu duy trì một hồ sơ tương đối cao, khu công nghiệp không chào đón các nhà sản xuất sử dụng nhiều lao động như các nhà máy sản xuất giày dép, bởi vì "nó rất tệ cho hình ảnh của chúng tôi", Chen nói. Thay vào đó, nó tập trung vào kỹ thuật công nghệ cao - chính xác là loại công nghiệp mà Trung Quốc đang khao khát nuôi dưỡng trên chính mảnh đất của mình. Theo nghĩa này, cơ sở Thâm Quyến-Hải Phòng đại diện cho một điều gì đó nghịch lý.
Với 1.500 người hiện đang làm việc, đó là một cách để đạt được mục tiêu 30.000, nhưng số lượng các nhà sản xuất Trung Quốc muốn thành lập các nhà máy trong khu công nghiệp hiện gấp khoảng tám lần so với trước khi cuộc chiến thương mại bắt đầu vào tháng 7 năm ngoái, theo cả Chen và Trương. Những người mới đến bây giờ phải mua đất từ khu công nghiệp và tự xây dựng các cơ sở của họ vì các tòa nhà ban đầu đã được cho thuê.
Tình trạng cơ sở hạ tầng tương đối nghèo nàn cũng khiến VCEP phải chi 30 triệu nhân dân tệ (4,3 triệu USD) cho một con đường và cây cầu mới nối khu công nghiệp với quốc lộ ở Hải Phòng.
"Chúng tôi không thể chờ đợi chính phủ Việt Nam xây dựng cơ sở hạ tầng. Họ không có tiền và hiệu quả của họ thấp, vì vậy chúng tôi phải tự xây dựng nó, Li cho biết. Li Meng là thành viên của Cục Đầu tư Chiến lược của VCEP, cho biết chỉ mất chưa đầy chín tháng để hoàn thành dự án.
"Chi phí cho cây cầu cao hơn gấp ba lần so với chi phí ở Trung Quốc vì hiệu quả ở đây thấp hơn nhiều, và chúng tôi cần nhập nhiều nguyên liệu từ Trung Quốc do thiếu nguyên liệu ở Việt Nam", Li nói thêm.
Mỗi inch của con đường và cây cầu nối quốc lộ ở Hải Phòng với VCEP được lát bằng đồng Nhân dân tệ.
TP-Link, nhà sản xuất các sản phẩm mạng máy tính Trung Quốc có trụ sở tại Thâm Quyến, đã thuê một nhà máy trong khu công nghiệp và sẽ bắt đầu thử nghiệm thiết bị của mình vào tháng Bảy. Công ty, nhà cung cấp tiêu dùng thiết bị mạng Wi-fi lớn nhất thế giới, đã mua thêm 140.000 mét vuông đất trong khu công nghiệp để mở rộng sản xuất.
Khi TP-Link mua đất vào cuối năm 2018, giá từ 75 đến 80 đô la Mỹ mỗi mét vuông, Chen nói. Bây giờ, sáu tháng sau, giá đã tăng lên 90 đô la Mỹ mỗi mét vuông. Đây là dấu hiệu cho thấy sự gia tăng lớn về lợi ích trong sản xuất tại Việt Nam do chiến tranh thương mại gây ra. Dữ liệu từ Cơ quan đầu tư nước ngoài của Việt Nam cho thấy Việt Nam đã thu hút 16,74 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài trong 5 tháng đầu năm 2019, tăng 69,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, 72% được đầu tư vào lĩnh vực chế biến và sản xuất.
"Tất nhiên, chính quyền địa phương Trung Quốc không hài lòng với số lượng ngày càng tăng các nhà sản xuất đang chuyển đến Việt Nam, nhưng Chủ tịch Tập Cận Bình rõ ràng đã hướng đến Sáng kiến Vành đai và Con đường, cái mà chính quyền địa phương ở Trung quốc không thể làm phiền. Vì vậy, chính quyền địa phương không khuyến khích các nhà sản xuất di dời, nhưng họ không dám cố gắng ngăn chặn họ", phó tổng giám đốc Chen nói.
Dòng người Trung Quốc cũng đã gặp phải sự phản đối ở Việt Nam, mặc dù khác xa với quy mô của các cuộc bạo loạn chết người hồi năm 2014.
Một số phương tiện truyền thông địa phương [Việt Nam] đã biến Trung Quốc thành quỷ, với tin tức truyền hình vào giờ cao điểm ở địa phương nói về thịt giả và thực phẩm độc hại của Trung Quốc và thổi phồng những trường hợp này. Các quan chức cấp cao của Trung Quốc đã yêu cầu chính phủ Việt Nam hướng dẫn dư luận đi đúng hướng, ông Chen nói thêm.
Tổng giám đốc Zhang cho biết thêm, chính quyền Việt Nam cũng trở nên nhạy cảm hơn với đầu tư từ Trung Quốc, một quan điểm được phản ảnh bởi Lâm Thanh Hà, giảng viên cao cấp của Học viện Ngoại giao Việt Nam, hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Ngoại giao Việt Nam. Sự phụ thuộc quá mức vào tiền mặt của nước ngoài nói chung và vốn Trung Quốc nói riêng có thể gây ra rủi ro cho Việt Nam về biến động tỷ giá hối đoái và những ảnh hưởng bên ngoài, ông Hà cảnh báo.
"Sản xuất thường phụ thuộc vào chuỗi cung ứng xuyên quốc gia, các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam thường tham gia sâu vào cả hai quá trình xuất nhập khẩu, khiến nền kinh tế Việt Nam dễ bị tổn thương trước các tình huống kinh tế toàn cầu", ông Hà nói thêm.
Trong một bình luận được công bố bởi tờ Bưu điện hồi đầu tháng 5 , Hà cảnh báo rằng Việt Nam nên tránh việc trở thành sân sau của các ngành công nghiệp bẩn thỉu của Trung Quốc, mặc dù Zhang có quan điểm ngược lại.
"Chúng tôi không chuyển tất cả các ngành công nghiệp cấp thấp của mình sang Việt Nam, điều này sẽ vô trách nhiệm. Trung Quốc đang cố gắng giúp đỡ Việt Nam bằng sự chân thành, ngay cả khi chúng tôi không tạo ra lợi nhuận, chúng tôi vẫn muốn tiến hành dự án", ông nói.
------------------------|||----------------------
 |
| Anh : Tổng cộng có 16 trong số 21 công ty Trung Quốc đã thật sự chuyển đến Khu hợp tác kinh tế và thương mại Trung Quốc-Việt Nam (Thâm Quyến-Hải Phòng) sau khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung bắt đầu. Ảnh: Cissy |
Trần H Sa lược dịch
Khu hợp tác kinh tế và thương mại Trung Quốc-Việt Nam (Thâm Quyến-Hải Phòng) là khu công nghiệp nhà nước Trung Quốc duy nhất tại Việt Nam. Liên doanh này đã thu hút sự quan tâm ngày càng tăng kể từ khi bắt đầu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, nhưng các nhà khai thác nói rằng nhiệm vụ đầu tiên của họ là hỗ trợ sáng kiến thương mại của Tập Cận Bình.
Cho đến giữa năm 2018, khu công nghiệp nhà nước Trung Quốc duy nhất tại Việt Nam - nằm ở trung tâm sản xuất phía đông bắc của Hải Phòng và thuộc sở hữu hoàn toàn của chính quyền thành phố Thâm Quyến - vẫn hoạt động kinh doanh chậm chạp .
Thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với hàng hóa Trung Quốc ban hành năm ngoái đã thay đổi điều đó, với 16 trong số 21 công ty Trung Quốc đã thật sự chuyển đến Khu hợp tác kinh tế và thương mại Trung Quốc-Việt Nam (Thâm Quyến-Hải Phòng) - nhiều công ty trong số họ là các nhà sản xuất thiết bị điện tử - kể từ khi bắt đầu cuộc chiến thương mại.
Tuy nhiên, việc kiếm lợi nhuận chưa bao giờ là ưu tiên hàng đầu đối với các nhà điều hành của khu công nghiệp này, những ông chủ công ty đó đã tiếp quản dây chuyền sản xuất từ các nhà đầu tư tư nhân sau một loạt các cuộc bạo loạn chống Trung Quốc hoành hành ở miền Nam và miền Trung Việt Nam vào tháng 5 năm 2014, điều đó đã buộc các chủ sở hữu phải từ bỏ dự án. Hồi đó, người biểu tình đã đốt cháy các khu công nghiệp và nhà máy khác, và tấn công công nhân Trung Quốc, giết chết hơn 20 người và làm bị thương hơn 100 người.
Trong khi bất kỳ tổ chức thương mại nào cũng sẽ vui mừng trước sự vội vã của các công ty sản xuất đi vào Việt Nam, đối với các nhà điều hành của khu công nghiệp, nhiệm vụ đầu tiên là giới thiệu dự án hợp tác kinh tế quốc tế hàng đầu của chính phủ Trung Quốc, Sáng kiến Vành đai và Con đường.
Chi nhánh Thâm Quyến của Ủy ban kiểm soát và giám sát tài sản nhà nước (SASAC), giám sát tất cả các công ty thuộc sở hữu của thành phố, đã yêu cầu chúng tôi biến khu công nghiệp này thành nơi trưng bày Sáng kiến Vành đai và Con đường, để khi các nhà lãnh đạo hàng đầu của chúng tôi đến thăm Việt Nam, họ có thể đến khu công nghiệp của chúng tôi, Chen Xu, phó tổng giám đốc của Khu công nghiệp Hợp tác Kinh tế và Thương mại Việt Nam - Trung Quốc (VCEP), nói với South China Morning Post.
Khu công nghiệp Trung Quốc tại Việt Nam là một phần của một câu chuyện mà phần lớn chưa được kể về cuộc chiến thương mại. Câu chuyện phổ biến là các công ty Trung Quốc và quốc tế đang chạy trốn khỏi Trung Quốc để tránh phải trả thuế, đang thiết lập các trung tâm chi phí thấp ở Việt Nam và các nơi khác ở Đông Nam Á, nhưng bức tranh còn nhiều sắc thái hơn thế.
Tại Hải Phòng, một bộ phận của chính phủ Trung Quốc đang tích cực khuyến khích các công ty đến Việt Nam, trang bị 200 triệu đô la vốn đầu tư và với tầm nhìn tạo ra 30.000 việc làm vào thời điểm toàn bộ dự án ba giai đoạn hoàn thành vào năm 2022.
Dự án VCEP tư nhân đã bị đình chỉ sau cuộc bạo loạn năm 2014, và sau khi chính quyền địa phương ở Việt Nam cho biết họ sẽ đòi lại đất trừ khi dự án được nối lại, chính quyền Thâm Quyến đã quyết định tiếp quản hoàn toàn dự án, theo tổng giám đốc của VCEP Zhang Xiaotao .
 |
| Ảnh : Những người mới đến bây giờ phải mua đất từ công viên và tự xây dựng các cơ sở của họ vì các tòa nhà ban đầu đã được cho thuê. Ảnh: Cissy Chu |
"Tất nhiên, kiếm lợi nhuận là ưu tiên hàng đầu của bất kỳ công ty nào. Nhưng chúng tôi thì khác, chúng tôi không phải là một dự án thương mại thuần túy."
Hơn nữa, một giả định thường thấy rằng, Trung Quốc chỉ sẵn sàng đánh mất ngành công nghiệp cấp thấp, cần nhiều lao động và kỷ nghệ ô nhiễm cao, vì có vẻ như sẽ nâng cấp các hồ sơ sản xuất trong nước. Và chắc chắn có sự thật rằng đó là những ví dụ về các nhà máy sản xuất Trung Quốc có giá trị thấp xả rác bừa bải ở Việt Nam, VCEP rất muốn tránh tính cách đó.
Vì nhu cầu duy trì một hồ sơ tương đối cao, khu công nghiệp không chào đón các nhà sản xuất sử dụng nhiều lao động như các nhà máy sản xuất giày dép, bởi vì "nó rất tệ cho hình ảnh của chúng tôi", Chen nói. Thay vào đó, nó tập trung vào kỹ thuật công nghệ cao - chính xác là loại công nghiệp mà Trung Quốc đang khao khát nuôi dưỡng trên chính mảnh đất của mình. Theo nghĩa này, cơ sở Thâm Quyến-Hải Phòng đại diện cho một điều gì đó nghịch lý.
Với 1.500 người hiện đang làm việc, đó là một cách để đạt được mục tiêu 30.000, nhưng số lượng các nhà sản xuất Trung Quốc muốn thành lập các nhà máy trong khu công nghiệp hiện gấp khoảng tám lần so với trước khi cuộc chiến thương mại bắt đầu vào tháng 7 năm ngoái, theo cả Chen và Trương. Những người mới đến bây giờ phải mua đất từ khu công nghiệp và tự xây dựng các cơ sở của họ vì các tòa nhà ban đầu đã được cho thuê.
Tình trạng cơ sở hạ tầng tương đối nghèo nàn cũng khiến VCEP phải chi 30 triệu nhân dân tệ (4,3 triệu USD) cho một con đường và cây cầu mới nối khu công nghiệp với quốc lộ ở Hải Phòng.
"Chúng tôi không thể chờ đợi chính phủ Việt Nam xây dựng cơ sở hạ tầng. Họ không có tiền và hiệu quả của họ thấp, vì vậy chúng tôi phải tự xây dựng nó, Li cho biết. Li Meng là thành viên của Cục Đầu tư Chiến lược của VCEP, cho biết chỉ mất chưa đầy chín tháng để hoàn thành dự án.
"Chi phí cho cây cầu cao hơn gấp ba lần so với chi phí ở Trung Quốc vì hiệu quả ở đây thấp hơn nhiều, và chúng tôi cần nhập nhiều nguyên liệu từ Trung Quốc do thiếu nguyên liệu ở Việt Nam", Li nói thêm.
Mỗi inch của con đường và cây cầu nối quốc lộ ở Hải Phòng với VCEP được lát bằng đồng Nhân dân tệ.
 |
| Khu Công nghiệp hợp tác kinh tế và thương mại Việt Nam - Trung Quốc có tầm nhìn tạo ra 30.000 việc làm vào thời điểm toàn bộ dự án ba giai đoạn hoàn thành vào năm 2022. Ảnh: Cissy Zhou |
Khi TP-Link mua đất vào cuối năm 2018, giá từ 75 đến 80 đô la Mỹ mỗi mét vuông, Chen nói. Bây giờ, sáu tháng sau, giá đã tăng lên 90 đô la Mỹ mỗi mét vuông. Đây là dấu hiệu cho thấy sự gia tăng lớn về lợi ích trong sản xuất tại Việt Nam do chiến tranh thương mại gây ra. Dữ liệu từ Cơ quan đầu tư nước ngoài của Việt Nam cho thấy Việt Nam đã thu hút 16,74 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài trong 5 tháng đầu năm 2019, tăng 69,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, 72% được đầu tư vào lĩnh vực chế biến và sản xuất.
"Tất nhiên, chính quyền địa phương Trung Quốc không hài lòng với số lượng ngày càng tăng các nhà sản xuất đang chuyển đến Việt Nam, nhưng Chủ tịch Tập Cận Bình rõ ràng đã hướng đến Sáng kiến Vành đai và Con đường, cái mà chính quyền địa phương ở Trung quốc không thể làm phiền. Vì vậy, chính quyền địa phương không khuyến khích các nhà sản xuất di dời, nhưng họ không dám cố gắng ngăn chặn họ", phó tổng giám đốc Chen nói.
Dòng người Trung Quốc cũng đã gặp phải sự phản đối ở Việt Nam, mặc dù khác xa với quy mô của các cuộc bạo loạn chết người hồi năm 2014.
Một số phương tiện truyền thông địa phương [Việt Nam] đã biến Trung Quốc thành quỷ, với tin tức truyền hình vào giờ cao điểm ở địa phương nói về thịt giả và thực phẩm độc hại của Trung Quốc và thổi phồng những trường hợp này. Các quan chức cấp cao của Trung Quốc đã yêu cầu chính phủ Việt Nam hướng dẫn dư luận đi đúng hướng, ông Chen nói thêm.
Tổng giám đốc Zhang cho biết thêm, chính quyền Việt Nam cũng trở nên nhạy cảm hơn với đầu tư từ Trung Quốc, một quan điểm được phản ảnh bởi Lâm Thanh Hà, giảng viên cao cấp của Học viện Ngoại giao Việt Nam, hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Ngoại giao Việt Nam. Sự phụ thuộc quá mức vào tiền mặt của nước ngoài nói chung và vốn Trung Quốc nói riêng có thể gây ra rủi ro cho Việt Nam về biến động tỷ giá hối đoái và những ảnh hưởng bên ngoài, ông Hà cảnh báo.
"Sản xuất thường phụ thuộc vào chuỗi cung ứng xuyên quốc gia, các doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam thường tham gia sâu vào cả hai quá trình xuất nhập khẩu, khiến nền kinh tế Việt Nam dễ bị tổn thương trước các tình huống kinh tế toàn cầu", ông Hà nói thêm.
Trong một bình luận được công bố bởi tờ Bưu điện hồi đầu tháng 5 , Hà cảnh báo rằng Việt Nam nên tránh việc trở thành sân sau của các ngành công nghiệp bẩn thỉu của Trung Quốc, mặc dù Zhang có quan điểm ngược lại.
"Chúng tôi không chuyển tất cả các ngành công nghiệp cấp thấp của mình sang Việt Nam, điều này sẽ vô trách nhiệm. Trung Quốc đang cố gắng giúp đỡ Việt Nam bằng sự chân thành, ngay cả khi chúng tôi không tạo ra lợi nhuận, chúng tôi vẫn muốn tiến hành dự án", ông nói.
