Người chiến thắng duy nhất trong sự đối đầu giữa Mỹ và Iran là Nga.
Lưu ý của biên tập viên: Căng thẳng gia tăng giữa Hoa Kỳ và Iran về vụ giết Qassem Soleimani mang đến cho Nga một cơ hội khác để tăng cường ảnh hưởng ở Trung Đông, tranh luận của Strobe Talbott và Maggie Tennis. Bài viết này ban đầu xuất hiện trong Slate.
Strobe Talbott và Maggie Tennis…Thứ năm ngày 9 tháng 1 năm 2020…Theo Brookings
Trần H Sa lược dịch.
Vài giờ trước khi Iran tiến hành cuộc tấn công tên lửa vào quân đội Mỹ ở Iraq, Vladimir Putin đã đến thăm Syria để trò chuyện với người đồng cấp Syria Bashar al-Assad về cuộc khủng hoảng Mỹ-Iran đang gia tăng. Nga đã nhiều lần lên án các cuộc không kích của Mỹ mà đã giết chết Thiếu tướng Iran Qassem Soleimani. Thật chính xác khi cho rằng các nhà lãnh đạo ở Moscow đang tìm cách biến tình hình thành lợi thế của họ.
Quan hệ giữa Washington và Tehran đã xấu đi kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột Syria và thậm chí còn nhiều hơn kể từ khi Tổng thống Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Đồng thời, Nga và Iran đã ngày càng gần gũi hơn thông qua hợp tác quân sự ở Syria. Ảnh hưởng mở rộng của Moscow ở Syria cho thấy rằng một cuộc xung đột giữa Hoa Kỳ và Iran có thể gia tăng sức mạnh và danh tiếng của Nga trong khu vực. Ít nhất, Nga sẽ có thể coi Hoa Kỳ là một kẻ xâm lược không đáng tin cậy, các diễn viên hàng đầu trong khu vực và các đồng minh quốc tế sẻ phải đặt câu hỏi về sự hợp tác với Washington.
Nga đã giúp chế độ Assad duy trì quyền kiểm soát ở Syria, ngay cả khi Mỹ và các đồng minh NATO yêu cầu lật đổ Assad. Khi Mỹ rút khỏi Syria, Assad và Nga vẫn nắm quyền kiểm soát. Sự ủng hộ của Nga dành cho Assad bắt đầu như một nhiệm vụ, nhằm làm suy yếu lợi ích của Mỹ và giành được ảnh hưởng ở Trung Đông. Hơn bốn năm sau, những thắng lợi của Nga từ cuộc xung đột đó bao gồm việc rút Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi các đồng minh NATO của Thổ, xây dựng danh tiếng như là một người hậu thuẩn nước ngoài có giá trị, và nổi lên như một đối tác có thế lực - tất cả là cái giá phải trả của Hoa Kỳ.
Những quyết định chính sách đối ngoại tồi tệ của Mỹ, như, gần đây nhất, từ bỏ các đối tác người Kurd ở Syria, đã giúp tạo ra một khoảng trống quyền lực mà Nga đã bước vào để lấp đầy. Các cuộc tấn công vào hôm thứ Sáu - và mọi hành động của chính quyền Trump được thực hiện kể từ đó - có thể sẽ cải thiện vị thế của Nga ở Syria và khu vực rộng lớn hơn. Chính phủ Iraq phẫn nộ vì những gì họ coi là Hoa Kỳ vi phạm chủ quyền của họ, với thủ tướng Iraq gọi cuộc tấn công là "vi phạm trắng trợn các điều kiện cho phép sự hiện diện của quân đội Hoa Kỳ". Iraq có thể sớm trục xuất các lực lượng Mỹ ra khỏi đất nước này để đáp trả. Không có quân đội ở Iraq, Hoa Kỳ sẽ khó có thể duy trì sự hiện diện ở Syria. Khoảng trống đó sẽ tạo ra khả năng cơ động hơn cho Moscow trong khu vực - về cơ bản, củng cố vị thế của Nga như là một nhà môi giới quyền lực trong khu vực.
Ngoài việc củng cố vị thế của Nga, cuộc tấn công giết chết Soleimani góp phần vào các mục tiêu của Nga trong việc đẩy một cục nêm vào giữa Washington và các đối tác của Mỹ, và thúc đẩy nhận thức của toàn cầu về Hoa Kỳ là không ổn định và hiếu chiến. Moscow đã thành công trong việc phá hoại quan hệ của Mỹ với các đồng minh Trung Đông. Ví dụ điển hình là Thổ Nhĩ Kỳ: Mặc dù Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ở hai phía đối nghịch nhau trong cuộc xung đột ở Syria , nhưng giờ đây họ cùng nhau kiểm soát các hoạt động ở phía bắc của Syria sau một thỏa thuận đáng chú ý vào ngày 22 tháng 10 giữa Washington và Ankara nhằm thiết lập một "Vùng an toàn ở Syria" trước việc rút quân của Mỹ. Phản ứng với cái chết của Soleimani, Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa ra một tuyên bố rằng họ phản đối "các can thiệp nước ngoài, các vụ ám sát và xung đột giáo phái trong khu vực".
Moscow cũng có thể có lợi nếu các cuộc tấn công của Mỹ tạo ra sự mất đoàn kết nhiều hơn nửa giữa Washington và các đồng minh châu Âu. Nhiều quyết định của Mỹ ở Trung Đông đã khiến các đồng minh thất vọng, đặc biệt là việc rút khỏi thỏa thuận hạt nhân. Các báo cáo cho thấy chính quyền Trump thậm chí đã thất bại trong việc cảnh báo Anh và các đồng minh khác, trước các cuộc tấn công giết Soleimani. Nếu Washington không chú ý đến lời kêu gọi giảm leo thang ngay lập tức của các đồng minh, Hoa Kỳ có thể thấy mình bị cô lập hơn nữa trên trường thế giới.
Washington có thể phải chịu thêm thiệt hại cho mối quan hệ của Mỹ với các đồng minh châu Âu nếu bây giờ Iran đẩy nhanh việc theo đuổi vũ khí hạt nhân như là kết quả của các cuộc tấn công. Iran tuyên bố hôm Chủ nhật họ sẽ ngừng tuân thủ mọi hạn chế áp đặt bởi thỏa thuận Iran về các hoạt động hạt nhân của mình. Nga đã là một nhà phê bình mạnh mẽ về quyết định của Hoa Kỳ rút khỏi thỏa thuận và thay vào đó, thực hiện một chiến dịch "áp lực tối đa" chống lại Iran. Trên thực tế, lập trường của Moscow đã đặt nó cùng phe với các cường quốc châu Âu như Pháp và Đức phản đối quyết định của Hoa Kỳ trong việc áp dụng các biện pháp trừng phạt. Nga đã làm việc với Pháp và Đức để vượt qua các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm giữ Iran ở lại trong thỏa thuận. Do đó, Nga ở vào tình thế lý tưởng để nhấn mạnh nỗ lực duy trì thỏa thuận của nó và đổ lỗi cho Washington đã đẩy Iran về phía một quả bom hạt nhân.
Tất nhiên, có những nhược điểm lớn đối với Nga từ cuộc xung đột Mỹ-Iran ở Trung Đông. Một cuộc xung đột ủy nhiệm có thể gây căng thẳng cho các lực lượng Nga ở Syria, đặc biệt là nếu Israel leo thang các cuộc tấn công chống lại các nhóm được Iran hậu thuẫn như Hezbollah, nhóm mà đã tuyên bố sẽ trả thù cho cái chết của Soleimani. Hơn nữa, bất kỳ tiến bộ nào của Iran đối với việc đột phá hạt nhân chắc chắn sẽ gây bất ổn cho khu vực, làm phức tạp khả năng kiểm soát tình hình của Nga ở Syria. Cuối cùng, nếu Nga hợp tác quá chặt chẽ với Iran, nó sẽ thu hút sự chỉ trích từ các đối tác khác ở Trung Đông.
Trong một lúc, dường như Trump đang cố gắng thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử về việc cắt giảm sự hiện diện của Hoa Kỳ ở Trung Đông. Bây giờ, có vẻ như ông ta đang cố gắng kéo đất nước vào một vũng lầy kéo dài khác - cho dù là tạo ra một sự xao lãng đối với các thủ tục luận tội hay buộc Iran phải ngồi vào bàn đàm phán, vẫn còn quá sớm để nói.
Mặt khác, Nga có vị trí tuyệt vời để tận dụng hành vi hỗn loạn của Hoa Kỳ ở Trung Đông, bất kể Hoa Kỳ và Iran có đi đến chiến tranh hay không. Cuối cùng, các hành động của Hoa Kỳ sẽ tăng cường sự lãnh đạo của Nga: thứ nhất, bằng cách loại bỏ sự cạnh tranh của Mỹ, và thứ hai, bằng cách chuyển tình cảm của khu vực và toàn cầu sang hướng chống lại Hoa Kỳ. Với điều kiện Moscow tiếp tục hợp tác với tất cả các quốc gia trong khu vực và duy trì sự ổn định trong lãnh thổ Syria, nơi có lực lượng Nga hiện diện, Nga có cơ hội tốt để thay thế ảnh hưởng của Mỹ ở Trung Đông - bất kể điều gì xảy ra tiếp theo.
