Trung Quốc đang thắng cuộc chiến tranh thương mại của Trump.

Chủ đề có liên quan cho cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể không phải là "Nghệ thuật giao dịch" của Trump mà thay vào đó là "Nghệ thuật chiến tranh" của Tôn Tử, một tác phẩm kinh điển hai nghìn năm tuổi của Trung Quốc .

Dennis P. Halpin , Ngày 6 tháng 10 năm 2019, Theo National Interest

Trần H Sa lược dịch

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) ngày 19 tháng 9 đã báo cáo rằng, "nền kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng chậm nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính, với đầu tư kinh doanh và thương mại bị cản trở bởi tranh chấp leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc, có thể phải gánh chịu thiệt hại thậm chí nhiều hơn trong những năm tới", theo tờ Wall Street Journal . Đó không thể là tin tốt cho Tổng thống Donald Trump khi ông bước vào một năm tái tranh cử đầy thách thức. Tổng thống Mỹ năm xưa chơi "thẻ thuế quan", Herbert Hoover, người đã ký thành luật Đạo luật thuế quan Smoot-Hawley, đã phải trả giá đắt tại các cuộc thăm dò trong cuộc bầu cử năm 1932.

Trump bây giờ dường như đang muộn màng tìm kiếm một lối thoát, ra khỏi con đường dốc chiến lược "cứng rắn với Trung quốc" của mình. Câu hỏi lớn là: Bắc Kinh có động lực lớn nào để hỗ trợ tổng thống Mỹ hay họ sẽ áp dụng một trò chơi chờ đợi để đón đầu một thỏa thuận tốt hơn với một người kế nhiệm Dân chủ có thể sau cuộc bầu cử năm 2020 ? Phong cách đàm phán mài mòn của Trump bây giờ dường như đã khiến ông rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Trong khi cơ sở chính trị của ông yêu thích món thịt đỏ tươi "chỉ trích Trung Quốc", thì liệu họ có sẽ gắn bó với tổng thống thông qua nỗi đau do kinh tế hay không ?

Phong cách đàm phán của Trump, như được phác thảo nổi tiếng nhất trong cuốn sách "Nghệ thuật Đàm phán" hồi thập niên 1980 của ông , liên quan đến cách tiếp cận thực sự đẳng cấp, đó là quả đấm sắt - với việc xác định chổ yếu của đối thủ và đánh vào chúng. Ngoài ra còn có yếu tố là hung hăng lớn tiếng trong việc đẩy mọi thứ đến bờ vực rồi sau đó rút lui, hy vọng trong quá trình đe dọa, đối thủ của bạn chấp nhận một thỏa thuận có lợi cho bạn nhiều hơn lợi ích của họ. Phong cách đàm phán này được tóm tắt trong cuốn sách của ông như sau: "PHONG CÁCH CỦA TÔI trong việc giao dịch khá đơn giản và dễ hiểu. Tôi đặt mục tiêu rất cao, và sau đó tôi chỉ tiếp tục đẩy, đẩy và đẩy để có được những gì tôi đang theo đuổi".

Không bao giờ ghi nhận sự khiêm tốn, Trump khẳng định trong Nghệ thuật giao dịch rằng ông ấy "đã đọc hàng trăm cuốn sách về Trung Quốc trong nhiều thập kỷ". "Tôi biết người Trung quốc". "Tôi đã kiếm được rất nhiều tiền với người Trung Quốc. Tôi hiểu suy nghĩ của người Trung Quốc". Tuy nhiên, cách tiếp cận đàm phán của Trung Quốc, mà tôi đã quan sát thấy khi làm việc với tư cách là nhà ngoại giao tại Đại sứ quán Hoa Kỳ ở Bắc Kinh vào những năm 1990, có vẻ khá khác biệt so với cách tiếp cận thúc đẩy được nêu trong cuốn sách của Trump. Trong khi giới lãnh đạo cộng sản ở Bắc Kinh có thể kích hoạt Mao-ít thổi phồng quá đáng, khoa trương ngụy biện cách mạng khi cần, có một xu hướng văn hóa giải quyết các vấn đề nghiêm trọng đằng sau những cánh cửa đóng kín lúc tham gia nghi lễ uống trà của người Trung Quốc. Hầu hết các nhà đàm phán Trung Quốc là những người buôn ngựa hoang, họ sẵn sàng đi đến một thỏa thuận với "bạn cào lưng tôi và tôi sẽ cào lưng bạn" - ở đó một mức độ lịch thiệp được giữ gìn và cả hai bên đều có thể bỏ đi "việc giữ thể diện".

Tôi chưa bao giờ quên một kinh nghiệm khi làm tổng lãnh sự ở Bắc Kinh. Tôi đã thương lượng với Bộ Ngoại giao Trung Quốc về việc cấp thị thực cho một người Mỹ gốc Hoa nổi tiếng, muốn đến thăm một thành viên gia đình bị bệnh nặng nhưng đã bị Bắc Kinh cấm, vì những hoạt động nhân quyền. Chúng tôi đã ký một thỏa thuận đằng sau những cánh cửa đóng kín và nữ công dân Hoa Kỳ đã được nhìn thấy người chú đang hấp hối của cô ấy.

Ngược lại, cách tiếp cận của Trump với các tweet khoa trương và đột ngột, quay ngoắt 180 độ trong các yêu cầu đàm phán của một vấn đề, gợi cho nhiều người Trung Quốc nhớ lại sự bắt nạt man rợ của phương Tây với Vương quốc Trung Hoa trong "thế kỷ nhục nhã" của Trung Quốc. Nhiều người Trung Quốc chưa quên cụm từ được Chủ tịch Mao viện dẫn thốt ra trên cổng Thiên An Môn vào ngày 1 tháng 10 năm 1949, khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, "Nhân dân Trung Quốc đã đứng lên!" (Có một cuộc tranh cãi lịch sử đáng kể về việc liệu Chủ tịch Mao có thực sự thốt ra những lời này hay không, nhưng, cho dù có hợp lệ hay không, cụm từ đã đi vào văn hóa dân gian của dân chúng nói chung.) Và việc quỵ lụy với một người phương Tây thô lỗ dường như không phải là một lựa chọn hợp lý cho Tập Cận Bình. Tôi đã hỏi một người bạn Trung Quốc rằng liệu sẽ có những cuộc biểu tình giống như kiểu Quảng trường Thiên An Môn trên đường phố hay không nếu Xi được xem là chịu khuất phục trước những yêu cầu của Trump. "Không cần điều đó", là câu trả lời nhanh chóng. "Những vị tướng của PLA sẽ bắn anh ta vì đã phản bội quê hương".

Dường như các nhà lãnh đạo Bắc Kinh tin tưởng rằng họ có thể đạt được điều tốt nhất trong trò chơi đàm phán bằng cú đấm sắt của Trump, xuất phát từ một khái niệm văn hóa khác của Trung Quốc - chịu cay đắng , 吃苦. Cách phát âm theo tiếng Quan thoại cho thuật ngữ này là chịu gian khổ (chīkǔ). Khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tham gia vào một cuộc đụng độ khổng lồ tiềm tàng và gây hoang mang, sau ba thập kỷ đan xen nhau một cách chặt chẽ, sự sụp đổ kinh tế tiềm năng sẽ tấn công cả hai bên Thái Bình Dương. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Bắc Kinh tự tin rằng ngay cả tầng lớp trung lưu khoảng chừng bốn đến năm trăm triệu người Trung Quốc ở các thành phố ven biển, tức khoảng một phần ba dân số của Trung Quốc, có thể chịu đựng những khó khăn của việc "chịu cay đắng" . Họ thấy người dân Trung Quốc đã chịu đựng hơn một thế kỷ bị xâm lược, bị nạn đói, nội chiến, và cuộc cách mạng sau khi Trung Quốc rơi khỏi đỉnh cao với tư cách là quốc gia giàu có nhất thế giới vào thời Cách mạng Mỹ. Những khó khăn của một cuộc chiến thương mại nhiều hơn nữa với người Mỹ chả là gì, thêm vào đó là nhiều cay đắng mà giai cấp nông dân và vô sản Trung Quốc đã phải quen chịu đựng.

Và Bắc Kinh đã đánh ngược trở lại với chiến lược của Trump, đánh vào nơi mà nó gây tổn hại nhất - mục tiêu là chống thuế quan trong nhóm cử tri nông dân ủng hộ Trump ở các bang chủ chốt như Iowa và Wisconsin, điều cần thiết cho hy vọng tái đắc cử của tổng thống. Một nhóm cử tri quan trọng thứ hai - Wal-Mart Moms - nơi đối mặt với giá thuế đang tăng đối với các mặt hàng trên kệ ở các cửa hàng được sản xuất bởi các công ty Trung Quốc, hoặc bởi các nhà sản xuất châu Á và châu Mỹ khác, mà việc lắp ráp sản phẩm của họ ở trong các nhà máy Trung Quốc. Trump tuyên bố, trong một tweet hồi tháng 8, rằng "các công ty lớn của người Mỹ chúng ta được lệnh bắt đầu ngay lập tức tìm kiếm một sự thay thế cho Trung Quốc, bao gồm đưa các công ty của các bạn về nhà và làm các sản phẩm của các bạn ở Mỹ. Chúng ta không cần Trung Quốc và, thẳng thắn, sẽ tốt hơn nhiều nếu không có họ". Tuy nhiên, việc rút vốn đầu tư ra khỏi Trung Quốc, mất thời gian và đòi hỏi phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong khi đó, giá tăng từ thuế quan tấn công trực tiếp vào cơ sở tầng lớp lao động của tổng thống.

Một số người ủng hộ Trump, đặc biệt là Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Tom Cotton ở Arkansas, đã giảm thiểu cái giá phải trả về chính trị cho tổng thống trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Trong lần xuất hiện ngày 13 tháng 5 trên chương trình This Morning của CBS , Cotton đã nói : "Những mức thuế này sẽ kết thúc việc gây tổn thương cho cả người Trung Quốc và một số người Mỹ, tôi sẽ ban cho bạn điều đó. Tôi nghĩ rằng cuối cùng chúng sẽ làm tổn thương người Trung Quốc nhiều hơn so với người Mỹ, một phần vì - các công ty Trung Quốc và chính phủ của họ - đã lừa dối Hoa Kỳ quá lâu. Sẽ có một số sự hy sinh trên một phần người Mỹ, tôi cho bạn biết điều đó, nhưng tôi cũng sẽ nói rằng sự hy sinh đó là khá nhỏ so với những hy sinh mà những người lính của chúng ta thực hiện ở nước ngoài, đó là những anh hùng đã ngã xuống và đã an nghỉ ở Arlington".

Nông dân Mỹ cũng sẽ tiếp tục trở thành những người tích cực ũng hộ Trump, như Cotton hy vọng, hoặc liệu họ có sẽ giống như những gì Thomas Paine nổi tiếng gọi là "những người yêu nước sáng ngời (người) thu nhỏ công việc của quê hương họ" - đặc biệt khi họ thấy giá đậu nành giảm sau khi đã gieo trồng vụ mùa vào mùa xuân vừa qua ? Milwaukee Journal Sentinel, trong một báo cáo ngày 30 tháng 8 có tiêu đề "Cả hai bên trong cuộc chiến bầu cử năm 2020 đang theo dõi các bang nông nghiệp, vì sự sụp đổ chính trị từ thuế quan của Trump", ông đã đưa ra một số nghi ngờ nghiêm trọng về khẳng định của Cotton rằng, nông dân Mỹ sẽ sát cánh bên người của họ vào năm tới. Thực tế là tiêu đề bài viết đề cập đến "thuế quan của Trump" nên được báo động cho tổng thống và những người ủng hộ ông. "Là một cuộc chiến thương mại trừng phạt gây thiệt hại, những nông dân bị lôi kéo vào thế trận đã trở thành đối tượng trung tâm trong cuộc đấu tranh lờ mờ hiện ra trên chiến trường Wisconsin", bài báo chỉ ra. Không có Wisconsin, nơi đã bỏ phiếu cho một tổng thống đảng Cộng hòa vào năm 2016 lần đầu tiên kể từ năm 1984, con đường bầu cử hẹp đến một chiến thắng khác của Trump vào năm tới gần như là không thể. Thêm cử tri nông trang bên cạnh, đậu nành và thịt lợn của Iowa giàu có - mà Trump cũng đã mang lại vào năm 2016 sau hai chiến thắng của Obama ở bang này - và tình trạng tiến thoái lưỡng nan càng trở nên rõ ràng hơn. Trong khi Trump có thể ghi điểm chống lại Trung Quốc trong các trận chiến thuế quan của mình, những trận chiến tương tự này có thể dẫn đến việc ông thua trong cuộc chiến tổng thể với Đảng Dân chủ cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.

Chủ đề có liên quan với cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể không phải là "Nghệ thuật giao dịch" của Trump mà thay vào đó là "Nghệ thuật chiến tranh", tác phẩm kinh điển hai nghìn năm tuổi của tướng Tôn Tử, Trung Quốc. Tôn Tử nổi tiếng đã ghi chú rằng "Nếu đối thủ của bạn nóng nảy, hãy tìm cách chọc tức anh ta. Giả vờ yếu đuối, qua đó anh ta có thể trở nên kiêu ngạo".

Dennis P. Halpin, cựu Quan chức Dịch vụ Đối Ngoại, là Nhân viên Cao cấp của Quốc hội , và là một nhà tư vấn về các vấn đề châu Á.