Chợ buôn bán hải sản Huanan không phải là nguồn gốc của "Viêm phổi Vũ Hán"

ANBOUND…Thứ ba ngày 04 tháng 2 năm 2020….Theo ANBOUND

Trần H Sa lược dịch.

Trong kỳ lễ hội mùa xuân năm 2020, dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán do nhiễm coronavirus mới, nổ ra ở Trung Quốc, và lây nhiễm ở một số quốc gia và khu vực khác. Tính đến nửa đêm ngày 26 tháng 1, tổng số 2.744 trường hợp đã xác nhận, được báo cáo tại 30 tỉnh (khu tự trị, đô thị) ở Trung Quốc đại lục và có 461 trường hợp nghiêm trọng và 80 trường hợp tử vong. Đối mặt với dịch bệnh truyền nhiễm ở quy mô lớn, điều cực kỳ quan trọng là phải xác định một cách khoa học nguồn gốc của dịch, phương thức lây truyền và đường lây truyền càng sớm càng tốt, vì nó cực kỳ quan trọng để kiểm soát và ngăn chặn dịch. Đây là một cơ sở quan trọng để xác định các biện pháp, huy động tổ chức và xây dựng hệ thống phòng ngừa trong bước tiếp theo.

Trong giai đoạn đầu ứng phó với bệnh viêm phổi coronavirus mới ở Vũ Hán, một lượng lớn nỗ lực đã được dành cho việc xác định "nguồn gốc" của dịch bệnh. Người ta thường tin rằng nguồn gốc của "Viêm phổi Vũ Hán" là Chợ bán buôn hải sản Huanan, bởi vì những trường hợp viêm phổi không rỏ nguyên nhân, bùng phát đầu tiên trên diện rộng, đến từ ngôi chợ này. Thành phố Vũ Hán và Ủy ban Y tế và Sức khỏe Quốc gia đều chấp nhận quan điểm này. Vào cuối tháng 12 năm ngoái, nhóm chuyên gia của Ủy ban Y tế và Sức khỏe Quốc gia cũng tập trung vào ngôi chợ. Kể từ đó, Viện sĩ Zhong Nanshan, lãnh đạo nhóm chuyên gia có ảnh hưởng lớn đến dư luận công chúng, đã xác định rằng nguồn gốc của sự bùng phát virus có thể là Chợ buôn bán hải sản Huanan, và nguồn gốc của coronavirus mới có khả năng là những động vật hoang dã.

Thị trưởng Vũ Hán, Zhou Xianwang, cũng công nhận ngôi chợ là nguồn gốc của sự bùng phát khi phản ánh về tình hình dịch bệnh và nói rằng sự tồn tại của ngôi chợ này đóng vai trò như là một bài học nặng nề, "đáng để xem xét". Báo cáo về dư luận công chúng cũng cho thấy ngôi chợ đã trở thành cụm từ có liên quan nhất dính dáng đến "Viêm phổi Vũ Hán".

Trái ngược với những ý kiến ​​phổ biến này, phân tích thông tin của ANBOUND cho thấy Chợ buôn bán hải sản Huanan là nơi tập trung cho sự bùng phát dịch bệnh viêm phổi coronavirus mới lạ này. Tuy nhiên, liệu ngôi chợ này có phải là "nguồn gốc" thực sự của dịch hay không, thì vẫn chưa được xác định và ngay cả ở giai đoạn hiện tại, vẫn có những kết luận hoàn toàn trái ngược.

Vấn đề xác định tính chất "nguồn gốc" này có tầm quan trọng to lớn. Nếu phán đoán sai, nó có thể dẫn đến những sai lệch trong hướng làm việc cũng như sự tập trung và thậm chí kéo dài thời gian ngăn ngừa dịch bệnh. Theo ý kiến ​​của chúng tôi, việc đánh giá xem ngôi chợ có phải là nguồn gốc cung cấp bệnh dịch viêm phổi hay không là một quá trình phân tích và suy luận thận trọng. Nó cần bằng chứng trực tiếp mà có thể được hỗ trợ một cách khoa học và hợp lý. Chắc chắn chúng ta không thể dựa vào những suy luận phi khoa học với những sai sót trong bằng chứng hoặc logic, chứ đừng nói đến việc dựa vào suy đoán xuất phát từ một vài người, chuyên gia hoặc một số cơ quan hành chính.

Từ góc độ phân tích chuỗi bằng chứng một cách logic, trước tiên, cho đến nay, không có loại coronavirus mới nào được kiểm tra trực tiếp tại các gian hàng trong chợ này. Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc (CDC) cũng chỉ thừa nhận rằng "coronavirus mới đã được phân lập thành công từ các mẫu thuộc về môi trường" và "xác nhận rằng có một số lượng lớn coronavirus mới 2019-nCoV trong môi trường Chợ buôn bán hải sản Huanan". Nhưng coronavirus mới, được phân lập trong các mẫu môi trường, đến từ đâu? Người hay vật mang mầm bệnh ? chính xác là gì? Rõ ràng, không thể nhầm lẫn môi trường và vật thể mang mầm bệnh, và các chuyên gia y tế không thể đưa ra câu trả lời cho điều này. Các mẫu trong môi trường chợ hải sản có thể bị ô nhiễm và nó chỉ có thể cho thấy mối quan hệ giữa môi trường và virus, nó không thể biểu thị mối quan hệ giữa vật thể mang mầm bệnh và virus. Nó không phải là bằng chứng trực tiếp của "nguồn gốc".

Lý do rất đơn giản. Nếu một bệnh nhân ở nhà, sau đó rất nhiều mẫu virus có thể được tìm thấy trong môi trường gia đình. Không thể nói rằng một số lượng lớn các gia đình bệnh nhân như vậy ở Vũ Hán là "nguồn gốc". Mở rộng ra, chợ buôn bán hải sản Huanan ở Vũ Hán không thể được xác định là "nguồn gốc".

Thứ hai, chúng ta phải có một cái nhìn thận trọng về những kết quả sai lệch trong phân tích khoa học. Nếu giả sử rằng Chợ buôn bán hải sản Huanan là "nguồn gốc" và nó là chợ buôn bán có quy mô rất lớn ở Vũ Hán, được tìm thấy đứng đầu trong toàn bộ hệ thống kinh doanh buôn bán ở Vũ Hán, với rất nhiều khách du lịch và hàng hóa. Thứ nữa, trên chuỗi bằng chứng, nếu nguồn gốc virus ở nơi này, thì virus chắc chắn sẽ xuất hiện ở các chợ khác với hải sản buôn bán hoặc động vật hoang dã được chuyển đến từ chợ này. Tỷ lệ mắc bệnh "Viêm phổi Vũ Hán" chắc chắn sẽ tập trung ở nhiều nhóm cửa hàng thương mại thuộc hạ tầng của hệ thống phân phối liên quan trực tiếp với Chợ buôn bán hải sản Huanan.

Vấn đề là điều này đã không xảy ra và cho đến nay không có trường hợp nào giống như viêm phổi được tìm thấy ở khu vực khác liên quan trực tiếp đến Chợ buôn bán hải sản Huanan, Vũ Hán. Do đó, từ quá trình bóp méo này, chúng ta có thể thấy rằng Chợ bán buôn hải sản Huanan có khả năng là một điểm mà virus bùng phát tập trung, gây ra bởi một số lượng lớn con người ở đó, chứ không phải là "nguồn gốc". Rõ ràng, việc xác định "nguồn gốc" là một vấn đề lớn, và chúng ta phải xác định cẩn thận bản chất của bằng chứng có sẵn. Chợ bán buôn hải sản Huanan, giờ đã trở thành "nổi tiếng thế giới" do sự lan truyền của dư luận, đòi hỏi sự biện minh thận trọng, khách quan và khoa học.

Thứ ba, từ góc độ của các bệnh truyền nhiễm, sau khi xuất hiện các bệnh mới, ít nhất bốn câu hỏi quan trọng phải được trả lời: mầm bệnh là gì? Mầm bệnh gây bệnh như thế nào ? Mầm bệnh đến từ đâu? Nên điều trị bệnh như thế nào? Hai câu hỏi đầu đã được trả lời. Bộ y tế đã phân lập được coronavirus mới và thu được toàn bộ trình tự bộ gen của virus. Nhưng nó đã bị mắc kẹt ở chuỗi đầu mối trong vấn đề thứ ba, đó là, mầm bệnh đến từ đâu chưa được giải quyết.

Mặc dù người ta nghi ngờ rằng virus có thể đến từ các động vật hoang dã bị buôn bán bất hợp pháp, đây chỉ là một phỏng đoán dựa trên lý thuyết sách vở cổ điển. Cho đến nay, trong các sản phẩm được bán và giao dịch tại Chợ bán buôn hải sản Huanan, không có virus nào được phân lập trực tiếp, không tìm thấy virus, không có bằng chứng kiểm tra trực tiếp trên sản phẩm, và cáo buộc rằng ngôi chợ là "nguồn gốc" thì hoàn toàn không được ũng hộ. Vì chợ bán buôn hải sản Huanan đã được (bị) dọn dẹp sạch sẻ, do đó, các chuyên gia của nhóm điều tra khó có thể tiến hành kiểm tra lại, nhưng ngay cả như vậy, các điều kiện kỹ thuật hiện có cũng có thể thu được tại những nơi siêu nhỏ trong các lô hàng ở chợ, dẫn đến việc phát hiện ra virus. Và loại khám phá này cũng phải phù hợp với phát hiện virus trong sự liên kết giữa hậu cần và nguồn hàng, để chuỗi bằng chứng có thể được coi là đầy đủ, đáng tin cậy và hiệu quả, nhằm hỗ trợ cho tuyên bố rằng Chợ bán buôn hải sản Huanan là "nguồn gốc".

Từ góc độ phân tích chính sách công, việc theo đuổi phân tích khoa học về lãnh vực vi mô và tính toàn vẹn, không chỉ để bảo đảm độ tin cậy và hiệu quả của chuỗi bằng chứng. Khám phá khoa học chuyên nghiệp này cũng sẽ phản ảnh con đường lây truyền virus. Cách ly những vật thể mang virus thực sự, đã xóa tan những cáo buộc rằng một số động vật nhất định là vật thể mang mầm bệnh.

Thứ tư, trên thực tế, bằng chứng đơn giản và trực tiếp nhất là được lấy từ thông tin tại chỗ. Các nguồn thông tin trực tiếp từ Chợ bán buôn hải sản Huanan chỉ ra rằng những người nhiễm bệnh sớm nhất là những người bán cá, tôm và người bán trái cây sấy khô, không phải là người bán thú rừng. Ngoài ra, một số tài liệu nghiên cứu cả ở Trung Quốc và nước ngoài cũng cho thấy, trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên có lẽ không có nguồn gốc từ chợ bán buôn hải sản Huanan.

Trên thực tế, cho đến nay, không có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy bệnh nhân Viêm phổi Vũ Hán ở chợ bán buôn hải sản Huanan tại Vũ Hán là những người sớm nhất bị nhiễm viêm phổi Vũ Hán. Ngược lại, rất có khả năng sự xuất hiện và lang thang di chuyển của lô hàng đầu tiên mang virus trong Chợ bán buôn hải sản Huanan dẫn đến nồng độ virus cao trong không gian của ngôi chợ. Các thương nhân cũng hoạt động trên các gian hàng cố định, dẫn đến sự lây nhiễm tập trung "Viêm phổi Vũ Hán" trong ngôi chợ.

Từ phân tích logic toàn diện, rõ ràng kết luận phân tích bằng chứng cho thấy, Chợ bán buôn hải sản Huanan được coi là nguồn gốc của "viêm phổi Vũ Hán" vẫn còn nhiều điều không chắc chắn ở giai đoạn này. Nhiều khả năng nồng độ cao của coronavirus mới trong không khí trên ngôi chợ, là do sự quần tụ dày đặc và điều kiện môi trường không đáp ứng các tiêu chuẩn của nơi mua bán hiện đại. Các thương nhân trong chợ là những người hoạt động cố định ở một chổ, không thể di chuyển và các điều kiện lỏng lẻo cho phép vật thể mang vi rút xâm nhập và di chuyển lang thang làm cho các thương gia trở thành một nhóm dễ bị nhiễm bệnh. Cuối cùng, ngôi chợ trở thành ổ dịch tập trung đầu tiên của "Viêm phổi Vũ Hán". Tương tự như vậy, nếu một người mang virus vào rạp chiếu phim và kết quả là, lây nhiễm cho nhiều người, nhưng không thể kết luận rằng rạp chiếu phim là nguồn gốc của virus. Rạp chiếu phim này thực sự chỉ là một địa điểm bùng phát tập trung.

Kết luận này trái với định hướng hiện nay của dư luận trong nước và quốc tế. Tất nhiên, nó cũng là một kết luận phá vỡ việc xác định mầm bệnh và môi trường hiện nay. Vậy chúng ta nên đối xử với một số cái gọi là lập luận khoa học trái với kết luận này như thế nào?

Thứ nhất, tạp chí y tế thế giới Lancet mới đây đã xuất bản một bài báo của một chuyên gia Trung Quốc về nghiên cứu coronaviruses mới vào năm 2019. Nghiên cứu đã phân tích 41 trường hợp nhiễm coronavirus mới được xác nhận là được đưa vào bệnh viện Vũ Hán sớm nhất trong khoảng thời gian từ 16 tháng 12 năm 2019 đến 2 tháng 1 năm 2020, và phát hiện ra rằng 66% nạn nhân bị nhiễm bệnh đầu tiên đã đến thăm Chợ bán buôn hải sản Huanan. Trong thực tế, kết luận này rõ ràng là một kết luận liên quan đến dịch bệnh và hành vi. Đó là một sự nghi ngờ dựa theo xác suất địa điểm của virus, và nên được sử dụng để hướng dẫn hướng kiểm tra virus, thay vì vội vã phán xét "nguồn gốc" của virus.

Thứ hai, CDC đã phát hiện ra trong nghiên cứu truy xuất nguồn gốc virus mà viện nghiên cứu lấy được 585 mẫu môi trường đầu tiên từ Chợ Bán buôn Hải sản Huanan. (515 mẫu môi trường được thu thập vào ngày 1 tháng 1 năm 2020 và 70 mẫu được thu thập lại vào ngày 12 tháng 1 năm 2020). Kết quả xét nghiệm PCR cho thấy 33 mẫu bệnh phẩm được xét nghiệm dương tính với coronavirus mới. Những mẫu dương tính này được phân bổ từ 22 quầy hàng và 1 xe chở rác trong chợ, trong đó 93,9% (31/ 33) mẫu vật dương tính được phân phối ở khu vực phía tây nơi bán động vật hoang dã của Chợ Bán buôn Hải sản Huanan. CDC đã tiến hành phân lập virus trên các mẫu xét nghiệm dương tính với axit nucleic, và phân lập thành công coronavirus mới, từ các mẫu môi trường, tiếp tục xác nhận sự tồn tại của một số lượng lớn coronavirus mới 2019-nCoV trong môi trường của Chợ bán buôn hải sản Huanan.

Kết luận với bằng chứng có vẻ "không thể chối cãi" này đã thực sự nhấn mạnh rằng mẫu virus chỉ có nguồn gốc từ môi trường, nhưng rõ ràng có những sai sót trong đánh giá kết luận và tác động của dư luận thực tế, bỏ qua sự hiểu biết về môi trường và hệ thống của ngôi chợ, đánh đồng vị trí của môi trường với "nguồn gốc virus". Nếu được đánh giá theo chuỗi thông tin và kiến ​​thức như vậy, vẫn có khả năng rằng hàng ngàn hộ gia đình ở Vũ Hán là "nguồn gốc".

Đánh giá từ quá trình phân tích các ca bệnh ở chợ bán buôn hải sản Huanan này, việc phòng ngừa và kiểm soát "Viêm phổi Vũ Hán", đặc biệt là quyết định chính sách, có ý nghĩa thực tiễn rõ ràng. Lý do mà ANBOUND tập trung liên tục vào nguồn dịch bệnh viêm phổi là vì nó liên quan đến định hướng chính sách công và các vấn đề chính yếu của công tác phòng chống dịch bệnh. Chúng tôi tin rằng khoa học là khoa học. Khoa học phải khách quan, nó phải có bằng chứng trực tiếp để chứng minh và nó phải có một chuỗi bằng chứng hoàn chỉnh tồn tại khách quan để tạo thành kết luận. Chỉ bằng cách làm rõ những điểm và ưu tiên này, chúng ta mới có thể ngăn chặn "nguồn gốc" thực sự của virus và ngăn chặn tình trạng trở nên xấu hơn và lây lan của dịch. Từ góc độ chính sách công về kiểm soát dịch bệnh, có lẽ nên nói rằng việc tìm kiếm "nguồn gốc" của virus không phải là điều quan trọng nhất hiện nay. Chính sách công cộng và giải phóng các nguồn lực y tế và sức khỏe cộng đồng nên tập trung nhiều hơn vào vật chủ mang virus và các mối quan hệ giữa việc truyền virus. Đây là điều quan trọng nhất trong giai đoạn này, và nó cũng là một biểu hiện quan trọng của năng lực quản trị.".

_ ANBOUND là một nhóm chuyên gia tư vấn độc lập đa quốc gia, được thành lập năm 1993, đã phát triển thành một trong những nhóm chuyên gia tư vấn lớn nhất tại Trung Quốc. ANBOUND chuyên nghiên cứu chính sách công bao gồm địa chính trị và quan hệ quốc tế, phát triển đô thị và xã hội, các vấn đề công nghiệp và kinh tế vĩ mô. ANBOUND nổi tiếng thành thạo trong các lĩnh vực dự báo chiến lược, giải pháp chính sách và phân tích rủi ro.