Con chó chưa sủa trong quan hệ Mỹ-Trung.
CHRISTOPHER SMART - 24/07/20 ..Theo The Hill
Trần H Sa lược dịch.
Khi người tầm thường đưa ra khả năng phán đoán trong một thế giới rắc rối, bạn có thể làm tệ hơn Sherlock Holmes, và lời nhắc nhở của ông ấy là rằng, những điều không xảy ra có thể cũng quan trọng như những điều xảy ra. Khi mối quan hệ Mỹ-Trung dò xét độ sâu mới với sự đổi chác mới của mỗi bên, thỏa thuận thương mại khiêm tốn đã được đồng ý vào tháng 1 có thể đúng là con chó chưa sủa.
Ngay cả với những cáo buộc đang gia tăng rằng Trung Quốc bị đổ lỗi cho đại dịch toàn cầu, thậm chí với một kết thúc đầy kịch tính đối với Hồng Kông, và thậm chí với một sự lên án mạnh mẽ các yêu sách Biển Đông của Trung Quốc là "bất hợp pháp", thì thỏa thuận tháng 1 vẫn được treo bằng một sợi chỉ. Ít nhất, khi viết bài này, ngay cả sau khi đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston giữa đống lửa của các hồ sơ ngoại giao, cả hai bên đều xem xét các nghĩa vụ vẫn có hiệu lực. Tổng thống nói rằng bây giờ ông không quan tâm đến giai đoạn 2, nhưng ông đã kềm chế các cố vấn, những người có vẻ háo hức hơn để cho nó chìm xuồng. Các giao dịch của Trung quốc mua hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ, đang bị chậm chạp thảm hại thông qua tổng phong tỏa, nhưng Bắc Kinh vừa đặt một đơn hàng khổng lồ mua bắp của Mỹ, báo hiệu nó vẫn chưa từ bỏ.
Đối với các nhà đầu tư, điều này có nghĩa là vẫn còn những giới hạn quan trọng đối với những căng thẳng leo thang. Cho đến nay, các động thái đối với Hồng Kông, các lệnh trừng phạt chống lại các quan chức Trung Quốc, và những chửi bóng chửi gió, đã có rất ít tác động trực tiếp đến mối quan hệ kinh tế lớn nhất thế giới. Ít nhất cho đến thời điểm hiện tại, cả hai bên dường như đang tránh xa những động thái mà có thể sẽ gây thiệt hại hơn nữa cho nền kinh tế toàn cầu, đang trong cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất kể từ nhiều thập kỷ.
Một số lời hoa mỹ cao độ của Hoa Kỳ có thể được quy cho là tổng thống cố gắng tập hợp căn cứ của ông khi sự thăm dò số phiếu bầu quay lưng lại với ông, nhưng mối quan hệ chắc chắn sẽ vẫn gặp khó khăn ngay cả sau bầu cử tháng 11, bất kể kết quả của nó như thế nào. Đảng Cộng hòa và Dân chủ có sự thống nhất đáng chú ý xung quanh một chương trình nghị sự mạnh bạo về việc cứng rắn hơn với Trung Quốc, và Joe Biden khó có thể xóa bỏ thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc chỉ vì thiện chí.
Vương Nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, gần đây đã than phiền về cách ứng xử đối với các sự kiện, và kêu gọi các học giả và các nhà phân tích lập ra ba danh sách : các lĩnh vực mà hai nước có thể hợp tác, các vấn đề có thể được giải quyết bằng đàm phán, và những khác biệt không thể hòa giải cần phải được ngăn chặn.
Y trích lời từ ông chủ, Tập Cận Bình, người nổi tiếng có một quan điểm mềm dẻo với nước Mỹ kể từ ngày ông ta đến thăm Muscatine, Iowa, vào năm 1985; với một phái đoàn Trung Quốc quan tâm đến công nghệ trang trại. "Có hàng ngàn lý do để làm cho mối quan hệ Mỹ-Trung thành công", Xi nói với Tổng thống Trump khi họ gặp nhau lần đầu tại Mar-a-Lago vào đầu năm 2017, và "không một ai đơn phương phá vỡ nó".
Thông điệp này được gửi đi từ Vương, người đã thúc đẩy cái gọi là "ngoại giao chiến binh sói" của Trung Quốc, khởi động phong trào chống trả một cách hung hăng trước những chỉ trích Trung Quốc không công bằng. Nó có thể được xem là điều tốt nhất, như một lời đề nghị nửa kín nửa hở về việc thiết lập lại quan hệ Mỹ-Trung với chính quyền Mỹ có thể là Biden. Tuy nhiên, nó cung cấp một khuôn khổ hữu ích cho các nhà đầu tư, đang cố gắng đưa ra khả năng phán đoán về mối quan hệ có thể định hình nền kinh tế toàn cầu trong những năm tới như thế nào.
Sự khác biệt rõ nét nhất là những gì cảm tính nhất ở cả hai phía. Tình trạng của Đài Loan và Hồng Kông chạm vào những vết thương lịch sử sâu sắc, xung quanh sự sỉ nhục và cắt xén lãnh thổ của Trung Quốc, dưới bàn tay của các cường quốc nước ngoài. Mối quan tâm của Hoa Kỳ đối với quyền của người thiểu số và quyền tự do ngôn luận có thể không phải lúc nào cũng được theo dõi chặt chẽ, nhưng chúng đã được nhúng sâu vào các giá trị của Mỹ.
Vì những khác biệt cần được quản lý, vấn đề an ninh và lãnh thổ có thể là nổi bật nhất. Washington và Bắc Kinh chia sẻ mối quan tâm về chương trình hạt nhân của Bắc Triều Tiên nhưng khác nhau về phương cách tốt nhất để đạt được tiến bộ. Các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc thường ngoan cố và bướng bỉnh, nhưng chúng hầu như không có khả năng là không thể hòa giải.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là có bao nhiêu vấn đề cần đi vào các lĩnh vực hợp tác và chưa bị trở thành con tin trong mối quan hệ. Thương mại, với bản chất của nó, nên có lợi cho cả hai bên. Thật vậy, quy mô và phạm vi của mối quan hệ kinh tế là những gì phân biệt sự cạnh tranh toàn cầu này, với nhiều sự cạnh tranh toàn cầu trước đó. Có rất ít thương mại đáng kể giữa Hoa Kỳ và Liên Xô, chứ đừng nói đến Athens và Sparta. (một sự cạnh tranh dẫn đến xung đột và thường được nói đến với chiếc bẩy Thucydides, THS )
Nhưng các yếu tố kinh tế của mối quan hệ này không chỉ liên quan đến dòng chảy hàng hóa và dịch vụ trên khắp Thái Bình Dương, hay một đơn đặt hàng lớn cho các nông dân Mỹ trong một chiến dịch bầu cử. Có một sự phụ thuộc lẫn nhau mà nó cũng dành cho việc tìm thấy cách thoát khỏi suy thoái kinh tế hiện tại.
Trung Quốc và Hoa Kỳ, mỗi nước đều muốn định hình nền kinh tế toàn cầu thế kỷ 21, theo những phương cách quan trọng thông qua tiến bộ công nghệ, thiết lập tiêu chuẩn và dòng chảy tài chính. Vấn đề là không bên nào có thể thực sự thành công mà không có ít nhất một vài sự hợp tác từ bên kia. Trong ngắn hạn, gã khổng lồ viễn thông Huawei vẫn cần những chất bán dẫn của Mỹ. Về lâu dài, ngay cả khi các công ty Mỹ cố gắng đa dạng hóa nguồn cung nhằm thoát khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc, họ sẽ luôn dựa vào chuỗi cung ứng của châu Á mà không thể bỏ qua Bắc Kinh.
Không có gì trong điều này có nghĩa là những cái đầu lạnh hơn sẽ thắng thế, và ba lối đi của Vương Nghị sẽ giúp lèo lái nhiều vấn đề hơn, đi vào con đường hợp tác. Trong thập kỷ tới, mối quan hệ có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn, trước khi nó trở nên tốt hơn. Nhưng đối với một nhà đầu tư đang tìm cách gia tăng kích thước triển vọng cho mối quan hệ thương mại trị giá ba phần tư nghìn tỷ đô la, điều đáng chú ý là giữa âm thanh đang nổi lên của những con chó đang gầm gừ, có ít nhất một con vẫn im lặng.
_ Christopher Smart là giám đốc điều hành, trưởng nhóm chiến lược gia toàn cầu và là người đứng đầu Viện đầu tư Barings .
