Hội nghị bí mật của Trung Quốc sẽ được tổ chức vào mùa hè này?
"Bắc Đới Hà" ('Beidaihe') là cuộc họp kín của nhóm chóp bu, đặt ra nguy cơ đối với sự cai trị của Tập Cận Bình.
KATSUJI NAKAZAWA,..NGÀY 16 THÁNG 7 NĂM 2020 ..Theo Nikkei Asia Review
Trần H Sa lược dịch.
TOKYO - "Cuộc họp Bắc Đới Hà" thường niên của Trung Quốc sẽ đến trong hai tuần nữa, khởi động mùa chính trị nóng bỏng nhất của đất nước.
Mặc dù mọi người gọi đó là một "cuộc họp", nhưng nó không có gì hơn là một cuộc tụ họp không chính thức của các nhân vật chính trị để trao đổi quan điểm.
Tuy nhiên, đây là cuộc họp kín khiến Chủ tịch Tập Cận Bình lo lắng, khi ông phải chịu sự chỉ trích từ những người lớn tuổi đã nghỉ hưu trong Đảng Cộng sản Trung Quốc, tại khu nghỉ mát bên bờ biển Bắc Đới Hà, thuộc tỉnh Hà Bắc.
Tình hình xung quanh hội nghị năm nay có khác thường. Vì xét theo thực tế đại dịch, không ai biết liệu những nhân vật có ảnh hưởng lớn có thể tập hợp như bình thường hay không.
Một số người nói rằng thật quá mạo hiểm để tổ chức cuộc họp ở Bắc Đới Hà, một hành trình ngắn đi từ Bắc Kinh, xét theo tuổi tác và sức khỏe của những người lớn tuổi. Dịch coronavirus mới hầu như không được kiểm soát ở nước này.
Nhưng với Trung Quốc phải đối mặt với rất nhiều vấn đề - virus, Hồng Kông, Biển Đông, biên giới và những căng thẳng của Mỹ - không khó để tưởng tượng rằng những người lớn tuổi muốn có một tiếng nói với nhà lãnh đạo.
Quan hệ của Trung Quốc với Mỹ được cho là đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao vào năm 1979.
Do đó, đúng là có phần đáng ngạc nhiên, khi Ủy viên Quốc vụ viện và là Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị (Wang Yi) đột nhiên gửi một thông điệp hòa giải. "Một số người bạn ở Mỹ có thể đã trở nên nghi ngờ hoặc thậm chí cảnh giác với một Trung Quốc đang phát triển", ông nói trong Diễn đàn truyền thông của các nhóm chuyên gia tư vấn Trung - Mỹ vào ngày 9 tháng 7, thông qua một liên kết video. "Tôi muốn nhấn mạnh ở đây một lần nữa rằng Trung Quốc không bao giờ có ý định thách thức hoặc thay thế Mỹ, hoặc đối đầu hoàn toàn với Mỹ".
Điều này hàm chứa dấu vết của cuộc họp Bắc Đới Hà lờ mờ hiện ra.
Những người lớn tuổi là ai? Có từ 10 đến 20 nhân vật vẫn có ảnh hưởng. Họ là những cựu lãnh đạo từng đứng trên sân khấu Thiên An Môn trong các cuộc diễn hành quân sự.
Trong số đó có cựu Chủ tịch Giang Trạch Dân (Jiang Zemin) 93 tuổi, cựu Thủ tướng Chu Yong Cơ (Zhu Rongji) 91 tuổi, cựu Chủ tịch Hồ Cẩm Đào 77 tuổi, và cựu Thủ tướng Ôn Gia Bảo 77 tuổi.
Họ là những diễn viên trung tâm tại các cuộc họp Bắc Đới Hà trong nhiều năm.
Điều này không có nghĩa là Giang, Chu, Hồ, và Ôn đều có những lời lẽ tốt.
Tuy nhiên, họ có điểm chung là họ từng giám sát sự tăng trưởng kinh tế cao của Trung Quốc và duy trì chính sách đối ngoại ôn hòa bằng cách "che giấu móng vuốt" và chờ thời với một cơ hội chín muồi. Cựu lãnh đạo tối cao Đặng Tiểu Bình đã giới thiệu chiến lược ngoại giao thao quang dưỡng hối (tao guang yang hui) này.
Xi đang theo đuổi một cách ứng xử khác. Sau khi nắm quyền lãnh đạo đảng với tư cách tổng bí thư hồi năm 2012, Tập đã nhanh chóng từ bỏ chính sách của Đặng và bắt đầu nói về việc Trung Quốc trở thành một "cường quốc".
Dưới thời Xi, Trung Quốc đã thông qua một chiến lược bắt kịp Mỹ về kinh tế và công nghệ, sớm hơn nhiều so với kế hoạch trước đó. Nhưng chiến lược đầy tham vọng này đã dẫn đến một cuộc đối đầu nghiêm trọng với chính quyền Trump, vốn coi sự trỗi dậy của Trung Quốc là một mối đe dọa.
Đảng dự đoán một cảm giác thống nhất, nhưng trong thực tế, nó chứa chấp nhiều quan điểm. Các chính sách hiện tại của Xi chắc chắn không nhận được sự hỗ trợ áp đảo.
Con đường chính trị của Xi sẽ trở nên khó khăn hơn để điều hướng, nếu bất đồng chính kiến được lan truyền từ một số ít cán bộ đến một phe phái rộng lớn hơn, được hỗ trợ bởi những người lớn tuổi có ảnh hưởng, đang đứng đằng sau hậu trường.
Việc thiết lập luật an ninh quốc gia Hồng Kông đặt ra sự thất vọng được ghi vào sử sách, là một trong những quyết định tự phụ nhất trong lịch sử của đảng, cùng với những quyết định liên quan đến Cách mạng Văn hóa, chính sách "cải cách và mở cửa" và vụ đàn áp Thiên An Môn.
Luật này có một điều khoản gây tranh cãi đặc biệt, trong đó Bắc Kinh tuyên bố quyền tài phán đối với người nước ngoài không ở Hồng Kông, những người được coi là phạm luật. Về mặt lý thuyết, bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể bị buộc tội về những điều mà Trung Quốc đơn phương quyết định là tội phạm.
Những lo ngại mạnh mẽ về điều khoản này đã được thể hiện, không chỉ bởi các chính phủ của thế giới tự do mà còn bởi các công ty nước ngoài, vốn lo ngại nó xâm phạm vào quyền tự do ngôn luận, tự do biểu đạt và tự do hoạt động kinh tế trên toàn thế giới.
Sự phản đối mạnh mẽ được tin chắc sẽ xảy ra, nhưng chính quyền Xi đã đẩy nó đi qua bằng mọi cách.
Những người lớn tuổi trong đảng vốn đã bỏ ra công sức quản lý các mối quan hệ của đất nước với Hoa Kỳ phải mong muốn cảnh báo Xi: "Đừng vội vàng quá. … Ông không nên quá tự tin."
Với tuổi tác cao niên, họ có thể không có quá nhiều cơ hội để đưa ra những phản đối như vậy.
Có một lý do khác để những người lớn tuổi trong đảng lo lắng về mối quan hệ ngày càng căng thẳng của Trung Quốc với Hoa Kỳ. Nhiều con em và người thân của họ - cũng như những quan chức cấp cao - đã dành thời gian học tập, làm việc và đầu tư ở Mỹ. Nhiều người nắm giữ những tài sản đáng kể ở nước ngoài, bao gồm cả đất đai và các biệt thự. Hàng trăm triệu đô la có thể bị đe dọa.
Nếu chính quyền Trump áp đặt các biện pháp trừng phạt trên diện rộng đối với các yếu nhân Trung Quốc, họ sẽ phải chịu "thiệt hại to lớn, gây ra những cú sốc trong bọn họ nhiều hơn cả mong đợi", một nguồn tin Trung Quốc sống nhiều năm ở nước ngoài cho biết.
Đó là một vấn đề thực dụng nhưng nghiêm trọng.
Chính trị trong nước của Trung Quốc, bao gồm cả cuộc họp ở Bắc Đới Hà, trước kia chỉ được một số người quan tâm. Nhưng ngày nay, chính trị Trung Quốc có ảnh hưởng đến toàn cầu. Do đó, hội nghị Bắc Đới Hà mỗi năm, thu hút nhiều người theo dõi hơn .
Chỉ vài tháng hoặc vài năm sau hội nghị, các nhà báo và các nhà phân tích mới hiểu được bức tranh đầy đủ về các cuộc họp ở Bắc Đới Hà, thông qua các nguồn tin và các hồ sơ.
Lui về cuộc họp ở Bắc Đới Hà năm 2014, đây là cái nhìn nhanh được thu thập.
Khi Xi đến Bắc Đới Hà vào đầu tháng 8 năm đó, y đã rất lo lắng, mang một nét mặt cứng nhắc và nói rất ít. Lo lắng khiến y có vẻ lơ đãng và khiến y khó phản ứng, ngay cả khi các tiếp viên hối thúc y nên theo dõi bước đi của y.
Trước hội nghị, Xi bắt đầu thực hiện chiến dịch chống tham nhũng của mình, chống lại các nhân vật có ảnh hưởng, bao gồm Chu Vĩnh Khang, cựu thành viên của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, và Xu Caihou, cựu phó chủ tịch Quân ủy Trung ương và là một sĩ quan mặc quân phục thuộc hàng đầu.
Trong một cuộc họp nội bộ được tổ chức ngay trước cuộc họp Bắc Đới Hà năm 2014, Xi đã nổi giận: "Chúng ta đang bước vào giai đoạn chống tham nhũng mới, không sợ bất cứ ai."
Xi không đề cập đến tên ai nhưng gây ấn tượng đề cập đến cựu Chủ tịch Giang và phe của ông ta, vốn là người không hài lòng rõ ràng. Như vậy, bầu không khí chính trị đã căng thẳng trước khi hội nghị thường niên được tiến hành.
Nhưng đối mặt với động lực chính trị của Xi, những người lớn tuổi kềm hãm sự oán giận trong kiểm soát và cuối cùng cam kết đoàn kết.
Sau khi vượt qua cuộc họp quan trọng ở Bắc Đới Hà, vẻ mặt của Xi trở nên vui vẻ.
Xi chỉ phát triển về tầm vóc kể từ mùa hè đó. Sau đại hội toàn quốc năm 2017 của đảng, ông đã có thể thông qua sửa đổi hiến pháp quốc gia, loại bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ năm năm đối với một chủ tịch Trung Quốc. Bây giờ là chủ tịch trọn đời, Xi đang đóng thùng tiến lên phía trước trong nhiệm vụ của mình để củng cố quyền lực thêm nữa.
Tuy nhiên, cuộc họp Bắc Đới Hà vẫn gây rắc rối cho Xi. Đó là cuộc họp duy nhất mà ông ta phải sợ.
Là con trai của một cựu phó thủ tướng, Xi được coi là "hạt giống đỏ thế hệ thứ hai" hay "hoàng tử đỏ". Cơ sở quyền lực của ông được tạo thành từ những người con của các nhà lãnh đạo đảng thời kỳ cách mạng.
Nhưng thật sốc với họ, Xi đã không bổ nhiệm nhiều hạt giống đỏ thế hệ thứ hai hay hoàng tử đỏ vào các vị trí chủ chốt, khi thực hiện thay đổi nhân sự tại đại hội toàn quốc năm 2017 của đảng. Thay vào đó, ông đã thăng chức cho hầu hết các thuộc cấp cũ, những người từng phục vụ ông trong các chính quyền khu vực.
Điều này đã gieo rắc bất hòa giữa ông ta và những hạt giống đỏ thế hệ thứ hai khác.
Có ít nhất hai lựa chọn nếu các biện pháp chống virus cản trở nghi thức hàng năm trong mùa hè này, một trong số đó sẽ không được những người lớn tuổi chấp nhận.
Một là hủy bỏ tất cả các sự kiện tại Bắc Đới Hà dưới danh nghĩa phòng chống dịch bệnh và tổ chức các cuộc họp cần thiết ở Bắc Kinh. Có một tiền lệ cho việc này. Mười bảy năm trước, chính quyền của Chủ tịch Hồ đã hủy bỏ cuộc họp Bắc Đới Hà để đối phó với sự bùng phát của SARS, hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng.
Một lựa chọn khác là tổ chức cuộc họp Bắc Đới Hà ở quy mô nhỏ hơn, loại bỏ một cách hiệu quả sự tham gia của những người lớn tuổi.
_ Katsuji Nakazawa là nhà văn và biên tập viên cao cấp cho Nikkei có trụ sở tại Tokyo. Ông đã có bảy năm ở Trung Quốc với tư cách là phóng viên và sau đó là trưởng văn phòng Trung Quốc. Ông được nhận giải thưởng Nhà báo Quốc tế Vaughn-Ueda năm 2014 dành cho báo cáo quốc tế.
