Chính quyền Biden sẽ cố gắng bạt ( tát ) tai Trung Quốc một cách khôn ngoan.
Nhưng sẽ không vội vàng lật ngược mọi chính sách của Donald Trump.
 |
| Ảnh : AFP. |
DAVID RENNIE: TRƯỞNG VĂN PHÒNG BẮC KINH, THE ECONOMIST…Ngày 16 tháng 11 năm 2020. Theo THE ECONOMIST.
Trần H Sa lược dịch.
BẮC KINH…..Trong bốn năm, các quan chức Trung Quốc đã càu nhàu rằng Tổng thống Donald Trump là một kẻ bắt nạt khó lường, đôi khi được hướng dẫn bởi những lợi ích ích kỷ của riêng Trump, nhưng những lúc khác lại được hướng dẫn bởi những cố vấn ghét Đảng Cộng sản. Một công hàm ngoại giao bị rò rỉ trích dẫn lời tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc, Tập Cận Bình, phàn nàn với các du khách châu Âu rằng, quan hệ với Mỹ giống như một "trận đấu quyền anh vô luật lệ". Nhóm xung quanh Tổng thống đắc cử Joe Biden muốn trận đấu lập tức trở nên trật tự hơn, ít công khai hơn về ý thức hệ và thách thức hơn đối với Trung Quốc. Như thể đang lên kế hoạch cho sự trở lại của một nhà vô địch hạng nặng, các đảng viên Đảng Dân chủ sắp tới muốn thấy một nước Mỹ ngoan cường hơn, thông minh hơn, sẽ đấu với Trung Quốc một cách cẩn thận hơn, sau đó luyện tập chăm chỉ để giành chiến thắng.
Một Trung Quốc cảnh giác sẽ cố gắng xoa dịu căng thẳng nhưng không ảo tưởng về việc thiết lập lại hoàn toàn các mối quan hệ. Sẽ không quay trở lại những ngày trước năm 2016, khi các tổng thống Mỹ của cả hai đảng lập luận rằng sự hội nhập của Mỹ có thể khiến Trung Quốc mở cửa nền kinh tế - và có lẽ cả xã hội - với thế giới. Thay vào đó, ông Biden sẽ thảng thắn đưa ra một lời chỉ trích khác đối với ông Trump : rằng khi vung tay quá trán vào Trung Quốc quyết đoán trong thời Tập, ông Trump đã không tung ra những đòn quyết định.
Sự thất vọng đang chờ đợi các ông chủ doanh nghiệp, những người hy vọng thấy ông Biden vội vàng hủy bỏ, ở mức quy mô lớn, các mức thuế mà ông Trump áp lên 2/3 hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Ông Biden chăc chắn cũng không nới lỏng ngay lập tức mọi biện pháp kiểm soát xuất khẩu và hạn chế đầu tư mà chính quyền Trump đã áp dụng đối với các công ty công nghệ Trung Quốc. Ông Biden dứt khoát phải đối phó với các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng Mỹ bắt buộc phải ngăn chặn Trung Quốc trổi dậy, khiến một cuộc đấu tranh siêu cường là không thể tránh khỏi. Để duy trì đòn bẩy, Biden sẽ quan tâm đến việc dỡ bỏ các rào cản thương mại của ông Trump chỉ với một sự thận trọng.
Ông Biden đôi khi sẽ tỏ ra tích cực theo kiểu Trump, khi ông nói về nhu cầu có đi có lại trong giao dịch với Trung Quốc và về việc đưa công việc sản xuất trở lại Mỹ, với các chính sách công nghiệp và quy tắc “Mua hàng của Mỹ” để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước nếu cần thiết. Mặc dù ông thường ủng hộ các hiệp định thương mại tự do trong suốt 4 thập kỷ tại Thượng viện, nhưng ông lại lãnh đạo một Đảng Dân chủ hoài nghi hơn bao giờ hết về toàn cầu hóa. Với tư cách là phó tổng thống, ông Biden là người cổ vũ cho các liên minh thương mại tự do được thiết kế để chống lại các đường lối trọng thương của Trung Quốc, chẳng hạn như Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương. Là tổng thống, ông Biden sẽ không vội vàng tham gia vào bất kỳ hiệp ước nào như vậy.
Trung Quốc sẽ thấy yên lòng ở một số thay đổi. Nhà Trắng của Biden sẽ được bố trí các nhân viên là các nhà kinh tế chính thống, những người tin rằng thuế quan thương mại thường là tự đánh mình, và những người nhìn thấy rủi ro nghiêm trọng trong việc sử dụng hệ thống tài chính với sự thống trị của đồng đô la như là một công cụ để kìm hãm Trung Quốc - một trò chơi hấp dẫn của một số phụ tá cao cấp của Trump. Cánh cửa của Phòng Bầu dục Biden sẽ rộng mở hơn cho các ông chủ công nghệ đến từ Thung lũng Silicon. Họ sẽ cầu xin chính phủ cân nhắc chọn lọc nhiều hơn trong việc tuyên bố một số sản phẩm công nghệ cao và chuỗi cung ứng là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia, và không được liên quan đến Trung Quốc.
Tuy nhiên, một số điều ở một chính quyền Biden am tường về công nghệ cao sẽ khiến cuộc sống của Trung Quốc khó khăn hơn. Tổng thống sẽ kêu gọi nước Mỹ duy trì ưu thế trước Trung Quốc ở các công nghệ nền tảng trong tương lai, từ trí tuệ nhân tạo đến điện toán lượng tử, bằng sự trợ giúp các khoản đầu tư lớn vào nền tảng khoa học. Biden sẽ bớt lo lắng hơn bởi các ứng dụng như TikTok, một nền tảng kỹ thuật số do Trung Quốc cài đặt, trên đó thanh thiếu niên quay phim các bước nhảy của họ. Nhiều khả năng ông ấy sẽ chào đón sinh viên Trung Quốc đến các trường đại học Mỹ hơn ông Trump, nói rằng ông ấy tin tưởng FBI sẽ phát hiện ra một số lượng nhỏ sinh viên được gửi đến để đánh cắp bí mật. Một nước Mỹ cởi mở hơn là một may mắn lẫn lộn cho các quan chức Trung Quốc đang cố gắng thu hút các nhà nghiên cứu tài năng về nước.
Ở chỗ riêng tư, các quan chức Trung Quốc công khai thừa nhận rằng họ thích ông Trump thiếu quan tâm đến nhân quyền hoặc các giá trị dân chủ tự do. Họ biết rằng điều đó sẽ thay đổi. Đáng chú ý, các cố vấn của Biden đã nói rằng ông chủ của họ, Biden, nhận thấy một khe hở phân rẻ đáng lo ngại giữa công nghệ phục vụ dân chủ, qua đó sử dụng các công cụ kỹ thuật số để mở rộng quyền tự do, và công ngệ phục vụ khối kỹ trị độc tài do Trung Quốc lãnh đạo. Ngay cả khi ông Biden tỏ ra thận trọng, Quốc hội sẽ yêu cầu các biện pháp trừng phạt đối với việc Trung Quốc phá bỏ các quyền tự do dân sự ở Hồng Kông, và về việc cưỡng bức “cải tạo” đối với người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở vùng viễn tây Tân Cương.
Ông Biden sẽ cẩn thận đề cập đến hòn đảo dân chủ Đài Loan. Ông sẽ duy trì một hành động cân bằng qua hàng thập kỷ, trong đó Mỹ sử dụng các lực lượng vũ trang của mình để ngăn chặn Trung Quốc cố gắng xâm chiếm hòn đảo, đồng thời trấn an các nhà lãnh đạo Trung Quốc rằng, Mỹ sẽ không khuyến khích Đài Loan tuyên bố độc lập chính thức.
Trong một thay đổi lớn, ông Biden sẽ tìm kiếm sự giúp đỡ của Trung Quốc đối với các vấn đề toàn cầu mà ông Trump coi thường, chẳng hạn như biến đổi khí hậu, hoặc muốn giải quyết một mình, chẳng hạn như phát triển phương pháp điều trị Covid-19. Ông Biden có thể yêu cầu Trung Quốc tham gia cùng ông trong việc hồi sinh hiệp ước hạt nhân mà Barack Obama đã ký với Iran và các cường quốc hàng đầu thế giới, trước khi ông Trump từ chối hiệp ước này. Những đề nghị giảng hòa với Trung Quốc sẽ bị đảng Cộng hòa, đặc biệt là những người để mắt vào tranh cử năm 2024, tố cáo.
Cuối cùng, Mỹ sẽ quay trở lại công việc xây dựng liên minh, hoặc ít nhất là chiến đấu cùng với các đồng minh của mình. Ông Biden muốn bạn bè ở trong phương hướng của mình khi ông ấy chuẩn bị chiến đấu chống lại Trung Quốc. Được hay không, một cuộc đấu tranh khó khăn sẽ lờ mờ xuất hiện.
