Qúa trình hoạt động không gian mạng làm tăng nguy cơ xảy ra chiến tranh hạt nhân ngẫu nhiên như thế nào.
Năm yếu tố làm trầm trọng thêm tình thế an ninh Mỹ-Trung tiến thoái lưỡng nan.
 |
| Ảnh của Defense One |
GEORGE PERKOVICH và ARIEL LEVITE, NGÀY 21 THÁNG 4 NĂM 2021 … Theo Defense One.
Trần H Sa lược dịch.
Nguy cơ Hoa Kỳ và Trung Quốc xảy ra chiến tranh, dẫn đến một cuộc đối đầu hạt nhân, đang tăng lên từng ngày. Các hoạt động không gian mạng của một hoặc cả hai quốc gia làm tăng nguy cơ đáng kể, vì mỗi bên đều bị cám dỗ sử dụng các công cụ của không gian mạng để có được cảnh báo và lợi thế tấn công trước trong một cuộc khủng hoảng.
Việc Trung Quốc tích lũy vũ khí và sự quyết đoán ở các vùng biển Đông và biển Hoa Đông cũng như việc nước này đe dọa Đài Loan đang thúc đẩy các lời kêu gọi ở Washington củng cố các cam kết và sức mạnh quân sự của Mỹ, bao gồm cả việc thay đổi “sự mơ hồ chiến lược” lâu nay liên quan đến việc bảo vệ Đài Loan. Nguy cơ xảy ra chiến tranh “ngẫu nhiên” thậm chí còn cao hơn, với các vụ va chạm trên không hoặc trên biển, dẫn đến các cuộc giao tranh mà có thể leo thang khi các nhà lãnh đạo cảm thấy họ phải thể hiện quyết tâm và sức mạnh của mình. Trung Quốc có thể sử dụng các hoạt động không gian mạng để giúp vô hiệu hóa việc Hoa Kỳ triển khai các lực lượng quy ước vào vùng lân cận của Trung Quốc, và trong quá trình này, Trung Quốc có thể bị vướng vào các hệ thống chỉ huy và kiểm soát của Hoa Kỳ vốn cũng rất quan trọng đối với lực lượng hạt nhân.
Mỹ có nhiều hơn Trung Quốc hàng nghìn vũ khí hạt nhân và một loạt vũ khí tấn công quy ước chính xác, và hệ thống phòng thủ tên lửa đe dọa đáp trả khả năng tấn công của Bắc Kinh. Không giống như với Nga, Mỹ chưa bao giờ đồng ý đặt mối quan hệ chiến lược với Trung Quốc dựa trên sự dễ bị tổn thương lẫn nhau - Reagan-Gorbachev cho rằng một cuộc chiến tranh hạt nhân giữa họ không thể chiến thắng và vì vậy không bao giờ cần phải chiến đấu.
Các nhà phân tích Trung Quốc lo ngại rằng, Mỹ do đó sẽ sử dụng các hoạt động không gian mạng để giúp tiêu diệt trước khả năng răn đe hạt nhân của Trung Quốc trước khi nó được sử dụng. Ngược lại, Mỹ lo ngại rằng Trung Quốc có thể sử dụng các cuộc tấn công mạng để vô hiệu hóa lợi thế của Mỹ trong các lực lượng hạt nhân. Đây là một tình huống tiến thoái lưỡng nan cổ điển về an ninh : mỗi bên đều cảm thấy mình đang hành động phòng thủ để vô hiệu hóa các mối đe dọa do bên kia gây ra, và kết quả là cả hai đều cảm thấy kém an toàn hơn.
Năm yếu tố làm trầm trọng thêm tình thế tiến thoái lưỡng nan. Thứ nhất, sự bí mật che đậy kho vũ khí hạt nhân của cả hai bên và đặc biệt là hệ thống vệ tinh, radar và mạng lưới liên lạc mà họ sử dụng, để chỉ huy và kiểm soát vũ khí hạt nhân của mình. Thứ hai, vốn dĩ rất khó nếu không muốn nói là không thể biết được liệu một cuộc xâm nhập vào không gian mạng chỉ là để thu thập thông tin tình báo, hay đó là tiền đề của một cuộc tấn công nhằm vô hiệu hóa. Thứ ba, các bộ phận của hệ thống chỉ huy và kiểm soát của cả hai nước đều phục vụ cho cả chức năng quân sự quy ước và hạt nhân. Một cuộc tấn công nhằm vô hiệu hóa các hệ thống này trong một cuộc giao tranh có thể dễ dàng bị hiểu nhầm là màn dạo đầu cho một cuộc tấn công hạt nhân. Thứ tư, tác động của các hoạt động không gian mạng vốn đã khó kiểm soát - phần mềm độc hại có thể đi đến những nơi ngoài ý muốn và gây hại bất ngờ. Thứ năm, các chiến binh mạng và chiến binh hạt nhân hoạt động trong các hầm chứa và hiếm khi làm việc cùng nhau; đặc biệt, các chiến binh mạng có thể không hiểu hành động của họ trên chiến trường kỹ thuật số có thể ảnh hưởng đến các chiến binh hạt nhân và các nhà lãnh đạo cấp cao của nước bên kia như thế nào.
Tổng hợp lại, những yếu tố này tạo ra một khả năng nghiêm trọng rằng các hoạt động không gian mạng trong và xung quanh các hệ thống chỉ huy và kiểm soát hạt nhân của Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể kích hoạt các phản ứng, vô tình làm leo thang xung đột quy ước thành xung đột hạt nhân. Sau một dự án nghiên cứu hợp tác kéo dài 4 năm với các đối tác Trung Quốc, chúng tôi kết luận rằng không có cách nào để loại bỏ rủi ro này, nhưng cả hai bên đều có chung lợi ích trong việc theo đuổi các biện pháp để giảm thiểu rủi ro này.
Quan trọng nhất, các nhà lãnh đạo chính trị cao cấp của mỗi bên phải có sự giám sát đặc biệt chặt chẽ đối với các hoạt động không gian mạng, vốn có liên quan sâu sắc đến các hệ thống nhạy cảm cao (cho dù là để tình báo hay chuẩn bị cho các hoạt động quân sự). Họ phải giả định rằng những hoạt động này cuối cùng sẽ được phát hiện và đánh giá xem đối thủ của họ có thể sẽ đáp trả tương ứng như thế nào (và họ sẽ phản ứng như thế nào nếu tình huống được đảo ngược). Các nhà lãnh đạo cũng cần đặt câu hỏi liệu tiền lệ về một hoạt động không gian mạng tiềm năng sẽ củng cố hay làm suy yếu các chuẩn mực quốc tế, mà cả hai quốc gia nên tìm cách củng cố hơn là làm suy yếu.
Để tự cung cấp thông tin tốt hơn, cả hai cơ quan lãnh đạo nên yêu cầu các “đội đỏ” độc lập đánh giá rủi ro của các hoạt động nhạy cảm trên không gian mạng. Quá nguy hiểm nếu để những người đề xuất hoặc những người chỉ huy các hoạt động như vậy tự kiểm điểm. Đội đỏ phải xem xét khả năng và hậu quả mà vũ khí không gian mạng có thể phát tán nhiều hơn so với dự định, và có thể bị thiết kế đảo ngược để sử dụng chống lại chính phủ, doanh nghiệp hoặc bạn bè của chính mình.
Trung Quốc và Hoa Kỳ không cần phải đợi nhau trong việc thực hiện các bước này. Thực hiện điều này một cách đơn phương và nhanh chóng, sẽ làm giảm khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh hạt nhân ngẫu nhiên mà có thể hủy diệt cả hai. Lý tưởng nhất là cả hai cấp lãnh đạo - với tư cách là đại diện của các cường quốc - sẽ vượt qua những ức chế chính trị của họ và đồng ý có những cuộc trò chuyện dành cho người lớn về những gì họ có thể làm được. Càng chờ đợi lâu, họ càng phải gánh chịu trách nhiệm lớn hơn vì cuộc chiến có thể xảy ra.
_ George Perkovich là Chủ tịch Olivier và Nomellini ; và là Phó Chủ tịch Nghiên cứu của Carnegie Endowment for International Peace.
_ Ariel E. Levite là thành viên cao cấp không thường trú tại Carnegie và là Phó tổng giám đốc chính phụ trách chính sách của Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Israel.
