Trung Quốc đã ngừng "ẩn mình chờ thời".
Một sự đồng thuận lưỡng đảng của Hoa Kỳ trổi lên trên quy mô đe dọa từ Bắc Kinh.
 |
| Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, ngày 28 tháng 5. ẢNH: LI XIANG / ZUMA PRESS. |
William A. Galston, Ngày 22, Tháng Sáu, năm 2021 … Theo Wall Street Journal.
Trần H Sa lược dịch.
Thái độ của Mỹ đối với Trung Quốc đã thay đổi đáng kể trong thập niên qua. Có ít niềm tin hơn rằng thế giới dân chủ có thể đưa Trung Quốc vào một trật tự quốc tế dựa trên quy tắc - hoặc sự phát triển của tầng lớp trung lưu Trung Quốc sẽ tạo ra áp lực nội bộ để có tự do hóa và dân chủ. Giới tinh hoa trong cả hai đảng chính trị đồng ý rằng hiện nay cạnh tranh với Trung Quốc là trọng tâm trong chính sách kinh tế và đối ngoại của Hoa Kỳ, một lập trường mà nhiều người Mỹ tán thành.
Sự lên ngôi của Tập Cận Bình ở đỉnh cao của giới lãnh đạo Trung Quốc đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên được xác định bởi câu châm ngôn nổi tiếng của Đặng Tiểu Bình, "Che giấu sức mạnh, Ẩn mình chờ thời." Ông Tập đang khẳng định sức mạnh của Trung Quốc, không che giấu nó. Và ông ta tin rằng thời điểm của Trung Quốc đã đến.
Chiến lược của ông Tập dựa trên 5 trụ cột. Thứ nhất, ông đã chuyển sang tích cực để nắm lấy quyền lực ở mọi ngành công nghiệp trên đất nước của ông. Các tác nhân kinh tế vốn ngày càng độc lập, đặc biệt là trong công nghệ và dịch vụ tiêu dùng - đã bị đưa vào khuôn phép, và ông ta đang thúc ép khu vực tư nhân bàn giao tất cả thông tin, dữ liệu của họ. Các tiếng nói bất đồng trong xã hội dân sự đã bị dẹp bỏ. Các mối đe dọa tiềm tàng đối với sự lãnh đạo của ông từ bên trong đảng đã bị đàn áp. Toàn bộ quyền lực của nhà nước đã được phát động nhằm chống lại Hồng Kông và người Duy Ngô Nhĩ. Và ông ta đã châm ngòi cho một chiến dịch viết lại lịch sử Trung Quốc để phục vụ cho Đảng Cộng sản, một nỗ lực được coi là "định hướng giáo dục đại chúng lớn nhất kể từ thời Mao".
Thứ hai, Tập đã thiết lập ưu thế công nghệ như một mục tiêu cốt lõi của quốc gia. Kế hoạch "Made in China 2025" của ông được thiết kế để thúc đẩy Trung quốc dẫn đầu trong các công nghệ mà sẽ thống trị nền kinh tế toàn cầu trong những thập niên tới, nhiều trong số đó có các ứng dụng quân sự. Và ông ta đã tăng cường mối liên hệ giữa các lĩnh vực dân sự và quân sự.
Thứ ba, Tập đã nâng cấp lực lượng quốc phòng của mình và mở rộng tầm với của họ. Quân đội Trung Quốc được trang bị tốt hơn nhiều so với cách đây một thập kỷ. Hải quân là lớn nhất thế giới. Và Trung Quốc đang chuyển sang thiết lập một hệ thống hải cảng toàn cầu để cho phép lực lượng của nó tiếp cận trên toàn thế giới.
Thứ tư, Tập đang sử dụng ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc để mở rộng tầm tay ngoại giao. Mặc dù Sáng kiến Vành đai và Con đường đã mang lại những kết quả hỗn tạp, các nước đang phát triển và các chính phủ độc tài hoan nghênh sự vắng mặt của các đòi hỏi về môi trường và quản trị mà các nhà tài trợ khác áp đặt. Gần đây nhất, trong khi các nước phương Tây tập trung vào việc tiêm chủng cho dân chúng của chính họ chống lại Covid-19, Trung Quốc đã tăng cường vị thế quốc tế của mình bằng cách vận chuyển hàng triệu liều vắc-xin đến các quốc gia trên khắp châu Á.
Cuối cùng, và đáng ngại nhất, Tập đã triển khai toàn bộ lực lượng chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc để hỗ trợ cho sự tái khẳng định sức mạnh của đất nước và hoàn thành việc tái thống nhất đất nước. Tuần trước, 28 máy bay chiến đấu của Trung Quốc và các máy bay khác đã tiến hành các cuộc tập trận trên vùng biển phía nam Đài Loan. Một nỗ lực thành công để một khi được coi là chẳng đặng đừng, kết thúc sự độc lập của Đài Loan bằng vũ lực - điều mà không còn có thể bị loại trừ.
Trong bối cảnh đó, Tổng thống Biden đã kiến tạo một phản ứng mạnh mẽ đối với Trung Quốc, là trọng tâm trong chuyến đi châu Âu gần đây của ông. G7 vốn im lặng về Trung Quốc khi họ gặp nhau lần cuối vào ba năm trước, nay kêu gọi Bắc Kinh khôi phục tự do cho Hồng Kông và tôn trọng nhân quyền, đặc biệt là ở Tân Cương. Nhóm này kêu gọi một cuộc điều tra minh bạch về nguồn gốc của virus Covid-19, và thành lập một nhóm làm việc để gia tăng phản ứng đối với sáng kiến Vành đai và Con đường. Và NATO, vốn hầu như không đề cập đến Trung Quốc, gần đây nhất là năm 2019, bây giờ gọi Trung Quốc là một thách thức an ninh ngày càng nghiêm trọng. Tuần trước, Jens Stoltenberg, tổng thư ký NATO, tuyên bố rằng "cán cân quyền lực đang thay đổi" và "chúng ta cần cùng nhau đáp trả như một liên minh".
Nhưng có một sự khác biệt giữa tuyên bố và chính sách cụ thể. Châu Âu muốn tập trung hơn vào mối đe dọa từ Nga, và nhiều nước châu Âu lo ngại rằng một lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc sẽ gây nguy hại cho lợi ích kinh tế của họ. Ngược lại, dường như chính quyền Biden đang tìm cách ổn định quan hệ với Nga bằng cách thiết lập các làn ranh đỏ được đồng ý lẫn nhau về các cuộc tấn công mạng, Ukraine và các khu vực tranh chấp khác, để chính quyền có thể tập trung các chiến lược quân sự, ngoại giao và sức mạnh mềm của mình vào thách thức của Trung Quốc, điều mà họ tin rằng sẽ quyết định quá trình của thế kỷ 21.
Một bài học trong vài năm qua là có rất ít việc mà Mỹ có thể làm để thay đổi chính sách đối nội của Trung Quốc. Chúng ta không thể thuyết phục hoặc buộc các nhà lãnh đạo của nó từ bỏ định hướng cho ưu thế công nghệ và quân sự của họ, không thể buộc họ giảm vai trò của nhà nước trong nền kinh tế hoặc tôn trọng nhân quyền. Chúng ta phải tập trung - với tư cách là một quốc gia và là người lãnh đạo các liên minh dân chủ - về những gì chúng ta có thể làm để củng cố bản thân chúng ta.
Các động thái lưỡng đảng gần đây tại Hạ viện và Thượng viện nhằm tăng cường đầu tư vào các công nghệ quan trọng là một khởi đầu đầy hứa hẹn. Vẫn còn phải xem liệu chúng ta có thể đồng thuận hay không về các khoản đầu tư và các quyết định chiến lược, mà một phản ứng quân sự có hiệu quả đối với thách thức của Trung Quốc sẽ đòi hỏi ở các quyết định chiến lược đó - và liệu chúng ta có thể phá dở được các làn ranh đảng phái để khôi phục một ý thức về một mục đích chung hay không.
