Quân đội Hoa Kỳ nên trở lại Việt Nam.
Những tình huống gần đây — và những hành động khiêu khích của Trung Quốc — đã làm cho một mối quan hệ mới thành hiện thực.
 |
| Một phụ nữ mặc áo mưa đi xe đạp ngang qua Cửa Ngọ Môn của cung thành Huế ở thành phố Huế, miền Trung Việt Nam vào ngày 17 tháng 10 năm 2020. AFP VIA GETTY IMAGES / MANAN VATSYAYANA |
CHARLES K. DJOU và MATTHEW B. POWELL, NGÀY 8 THÁNG 7 NĂM 2021 … Theo The Defense One.
Trần H Sa lược dịch.
Năm mươi năm trước, New York Times và Washington Post đã xuất bản “ Hồ sơ Ngũ giác đài ”. Những tài liệu này tiết lộ những nghi ngờ nghiêm trọng về ý định và động cơ thúc đẩy sự can dự của Mỹ tại Việt Nam. Cho đến ngày nay, đối với nhiều người Mỹ, đất nước Việt Nam là một lời nhắc nhở đau đớn về Chiến tranh Việt Nam, và nhiều người vẫn hoài nghi về lợi ích của việc củng cố mối quan hệ Việt-Mỹ.
Tuy nhiên, khi ký ức về cuộc chiến ngày càng lùi sâu vào quá khứ và những lo ngại địa chính trị mới xuất hiện, Hoa Kỳ nên xem xét mối quan hệ sâu sắc với Việt Nam và tính toán đến việc đưa lực lượng Mỹ trở lại đó trong tương lai gần.
Nhiều người Mỹ không nhận biết lịch sử của Việt Nam sau khi quân đội Mỹ rút khỏi đất nước này, 18 tháng sau khi Hồ sơ Ngũ giác đài được công bố. Chiến cuộc không kết thúc với việc quân đội Hoa Kỳ rút đi hoặc sự sụp đổ của miền Nam Việt Nam và cộng sản kiểm soát vào năm 1975. Năm 1979, Việt Nam đã chiến đấu với Trung Quốc trong một cuộc chiến đẫm máu và không kém phần bi thảm, và ngày nay hậu quả của cuộc chiến đó còn sâu sắc hơn nhiều trong các mối quan hệ địa chính trị hiện đại so với sự can dự của Hoa Kỳ vào Việt Nam trước đây.
Trung Quốc đã trở thành một đối thủ địa chính trị đối với lợi ích của Việt Nam. Bắt đầu từ năm 2015, Trung Quốc đã xây dựng và quân sự hóa một số đảo nhân tạo ở Biển Đông. Các đảo này không chỉ được xây dựng tiếp giáp với Việt Nam, mà còn được xây dựng bên trong lãnh hải mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Sự hung hăng và yêu sách chủ quyền ngày càng tăng của Trung Quốc ở Biển Đông đe dọa thương mại toàn cầu và lợi ích của Mỹ, cũng như an ninh và chủ quyền của Việt Nam.
Tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc, coi thường luật pháp quốc tế một cách trắng trợn, đặt các lợi ích chiến lược của Mỹ và Việt Nam ngày càng liên kết với nhau về Biển Đông. Mỹ nhận ra mối nguy hiểm không chỉ đối với thương mại toàn cầu mà còn cho cả sự ổn định của các nền dân chủ theo kiểu phương Tây ở châu Á - Thái Bình Dương, với một Trung Quốc hiếu chiến hơn. Việt Nam nhớ lại cuộc chiến kinh khủng mà họ đã chiến đấu với Trung Quốc, và nhận thấy Trung Quốc đang đe dọa độc lập và an ninh của Việt Nam từ lãnh hải của mình.
Là một phần của nỗ lực trong Chiến tranh Việt Nam, Hoa Kỳ đã xây dựng một số cơ sở quân sự lớn ở Việt Nam trong những năm 1960; tất cả đều có vị trí chiến lược để ngăn chặn sự xâm lược của Trung Quốc ở Biển Đông và bảo đảm cho các đồng minh của Mỹ trong khu vực. Mỹ và Việt Nam nên xem xét việc đưa lực lượng quân sự Mỹ trở lại các cơ sở này trong 5 đến 10 năm tới; một động thái như vậy cũng sẽ củng cố khả năng của Việt Nam trong việc chống lại sự ép buộc từ Trung Quốc. Sau một loạt các cuộc trao đổi ngoại giao cao cấp trong thập kỷ qua, giờ đây Mỹ và Việt Nam nên tham gia vào các cuộc thảo luận tích cực hơn và chi tiết hơn ở cấp nhân viên về việc quân đội Mỹ trở lại Việt Nam.
Bây giờ là lúc phải hành động. Bạch thư quốc phòng năm 2019 do chính phủ Việt Nam công bố đã làm dịu bớt lập trường cứng rắn trước đây của đất nước này về việc duy trì tính trung lập, và hiện cho phép đứng cùng các liên minh quân sự nếu được coi là khôn ngoan. Về kinh tế, Việt Nam vẫn phụ thuộc vào xuất nhập khẩu của Trung Quốc, nhưng ít phụ thuộc hơn nhiều so với các nước láng giềng phụ thuộc vào Trung Quốc. Chính phủ Việt Nam ít dễ bị tham nhũng hơn so với các quốc gia khác trong khu vực. Những điều kiện này dễ làm cho mối quan hệ kinh tế và quân sự của Hoa Kỳ và Việt Nam được củng cố dần dần thành hiện thực, những thứ này sẽ cần thiết trước khi có bất kỳ cuộc thảo luận nào về việc bố trí lực lượng của Hoa Kỳ tại Việt Nam có thể bắt đầu. Các hành động khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông có tác dụng thúc đẩy mối quan hệ Việt - Mỹ trở nên sâu sắc hơn, nhưng cần phải tuân theo các hành động chủ động của Hoa Kỳ. Vào lúc này, Mỹ và Việt Nam nên bắt đầu xây dựng quan hệ chặt chẽ hơn.
Ban đầu, các đơn vị như lực lượng hải quân luân phiên của Mỹ, được triển khai ở tiền phương yêu cầu một ít cơ sở hạ tầng ban đầu có thể hoạt động bên ngoài Việt Nam để đáp trả các hành động của Trung Quốc. Mặc dù có thể không phải là một lựa chọn trong ngắn hạn do tính trung lập của Việt Nam hiện nay, Mỹ cũng có thể tiếp tục theo đuổi cơ sở hạ tầng bổ sung hoặc một căn cứ lâu dài của Mỹ.
Mỹ đã chiến đấu trong một cuộc chiến ác liệt ở Việt Nam, nhưng các động lực địa chính trị hiện đại ngày càng gắn kết lợi ích của hai quốc gia. Đây là cơ hội để hợp tác rộng rãi và là cơ hội để phối hợp cụ thể các hành động của Hoa Kỳ-Việt Nam như một phản ứng đối với hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông. Tăng cường hiện diện quân sự của Hoa Kỳ tại Việt Nam là một trong những cách để nắm bắt cơ hội này. Gần 50 năm sau khi chiến tranh kết thúc, Mỹ và Việt Nam có cơ hội xây dựng lại mối quan hệ an ninh trung thực hơn và cùng có lợi.
_ Charles Djou là cựu thành viên Quốc hội, từng phục vụ trong Ủy ban Dịch vụ Vũ trang Hạ viện và là trung tá trong Lục quân, Quân đội Hoa Kỳ.
_ Matthew Powell là một chỉ huy trong Hải quân Hoa Kỳ.
