Biden xứng đáng được ghi công, không phải bị đổ lỗi, về vấn đề Afghanistan
Người Mỹ nên cảm thấy tự hào về những gì chính phủ và quân đội Hoa Kỳ đã đạt được trong hai tuần qua.
 |
| Tổng thống Joe Biden… / Evan Vucci / AP |
David Rothkopf, Ngày 30 Tháng 8 Năm 2021…. Theo The Atlantic.
Trần H Sa lược dịch.
Cuộc chiến dài nhất của Mỹ xét về bất kỳ phương diện nào cũng là một thất bại tốn kém, và những sai sót trong việc quản lý cuộc xung đột đáng được xem xét kỹ lưỡng trong những năm tới. Nhưng Joe Biden không "sở hữu" tình trạng lộn xộn trên thực địa vào lúc này. Những gì chúng ta đang thấy là đỉnh điểm của những quyết định tồi tệ trong 20 năm từ các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự Hoa Kỳ. Có thể nói, người Mỹ nên cảm thấy tự hào về những gì mà chính phủ và quân đội Hoa Kỳ đã đạt được trong hai tuần qua. Tổng thống Biden xứng đáng được ghi công, không phải bị đổ lỗi.
Không giống như ba người tiền nhiệm kế cận ông trong Phòng Bầu dục, tất cả đều chứng kiến sự vô ích của chiến dịch Afghanistan, riêng Biden có đủ can đảm chính trị để chấm dứt hoàn toàn sự can dự của Mỹ. Mặc dù Donald Trump đã lên kế hoạch kết thúc chiến tranh, nhưng ông ấy đã ấn định ngày cuối cùng đi khỏi Afghanistan rơi vào thời điểm sau khi kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên của ông, và tạo ra những tình huống khiến tình hình mà Biden thừa kế trở nên bấp bênh hơn. Và bất chấp áp lực và trở ngại đáng kể, Biden giám sát quân đội và chính phủ, qua đó đã thu xếp một trong những chiến công "vận chuyển và hậu cần" phi thường nhất trong lịch sử gần đây của Mỹ, kể từ khi họ tuyên bố rút quân. Vào thời điểm chiếc máy bay cuối cùng của Mỹ cất cánh từ Sân bay Quốc tế Hamid Karzai vào ngày 31 tháng 8, tổng số người Mỹ và đồng minh Afghanistan đã rời khỏi đất nước có thể vượt quá 120.000 người. (quân đội Mỹ thực thụ chỉ còn 2.500 người)
Trong những ngày theo sau sự sụp đổ sớm hơn dự kiến của Kabul vào tháng này - một sự kiện đã gây ra một giai đoạn hỗn loạn, sợ hãi và đau buồn - những người chỉ trích đã buộc tội chính quyền Biden vì đã không điều phối hợp lý sự rút khỏi Afghanistan của những người Mỹ cuối cùng và đồng minh. Tòa Bạch Ốc đã thực sự ngạc nhiên trước cách thức Taliban kiểm soát quyền lực nhanh chóng, và những ngày đầu đó có thể đã được xử lý tốt hơn. Nhưng những người chỉ trích cho rằng có nhiều kế hoạch hơn mà sẽ có thể ngăn chặn cả chiến thắng của Taliban lẫn bằng cách nào đó có thể khiến sự ra đi của người Mỹ gọn gàng hơn, giống như một chiến thắng hơn, hoặc thậm chí có thể là một trận hòa. Nhiều người cho rằng, sự hỗn loạn là dấu hiệu của một lỗi lầm lớn hơn. Họ lập luận rằng Hoa Kỳ nên ở lại Afghanistan, rằng cái giá phải trả cho sự ở lại xứng đáng với những lợi ích mà một lực lượng nhỏ có thể mang lại.
Các cựu sĩ quan quân đội và các đặc nhiệm tình báo, cũng như các nhà bình luận mà từ lâu đã ủng hộ việc mở rộng sự hiện diện của Mỹ ở Afghanistan, đã phản đối thời hạn máy móc của Biden. Một số nhà phê bình là những người ủng hộ hoặc những cựu quan chức của chính quyền Bush, những người đã đưa Mỹ vào tình trạng lộn xộn ngay từ đầu, đặt chúng ta vào con đường bất khả thi trong việc xây dựng quốc gia, và trao cho chúng ta một sứ mệnh không có lối thoát rõ ràng, hoặc thước đo để thành công một cách hiệu quả. Một số người là quan chức hoặc những người ủng hộ chính quyền Obama, những người đã tăng gấp đôi đầu tư nhân sự vào Afghanistan và sau đó, khi cuộc chiến không có hiệu quả rõ ràng, họ đã thiếu can đảm chính trị để rút lui. Một số người là quan chức hoặc những người ủng hộ chính quyền Trump, những người đã đàm phán và giúp Taliban trở nên vững chắc bằng những nhượng bộ của họ trong thỏa thuận hòa bình, và sau đó đá bổng cuộc rút lui sau cùng ra khỏi Afghanistan cho chính quyền tiếp theo.
Tất cả họ đều quên mất rằng họ phải chịu trách nhiệm cho một số sai sót lớn nhất của Mỹ trong cuộc chiến này, nhưng thay vào đó họ đã tự cho mình là đúng đắn trong những lời công kích chống lại chính quyền Biden. Không hề bận tâm đến thực tế là Taliban đã giành được chiến địa kể từ khi họ tiếp tục chiến dịch quân sự vào năm 2004 và, theo ước tính của Mỹ, thậm chí 4 năm trước đó, họ đã kiểm soát hoặc tranh chấp khoảng một phần ba đất nước Afghanistan. Không hề bận tâm rằng thỏa thuận của chính quyền Trump với Taliban bao gồm việc trả tự do cho 5.000 chiến binh ra khỏi nhà tù và ũng hộ ngày ra đi thậm chí sớm hơn so với ngày mà Biden đã chấp nhận. Không hề bận tâm rằng Trump đã rút giảm mức quân số của Hoa Kỳ từ khoảng 13.000 xuống còn 2.500 người lính trong năm cuối cùng tại nhiệm của ông, và đã thất bại trong việc hồi hương các thiết bị của Mỹ trên thực địa ở Afghanistan. Không hề bận tâm đến sự chậm trễ do Trump và cố vấn của ông, Stephen Miller tích cực ngăn cản việc cấp thị thực đặc biệt cho những người Afghanistan vốn đã giúp đỡ chúng ta. (*)
Không hề bận tâm đến sự thật. Không hề bận tâm đến những mất mát. Không hề bận tâm đến những bài học. Họ cảm thấy Biden đã sai.
Bất chấp những lời chỉ trích, Biden - khi còn là phó tổng thống của Barack Obama đã không thành công trong việc yêu cầu cắt giảm đúng đắn sự hiện diện của Mỹ ở Afghanistan - vẫn kiên quyết rút quân. Thay vì xem những cảnh đau lòng ở Afghanistan dưới góc độ chính trị như các đối thủ của ông đã làm, Biden đã nói hết sức thực tế "Chính trị là chết tiệt — chúng tôi sẽ làm những gì đúng đắn", ra lệnh cho nhóm của ông tuân theo thời hạn, và tìm cách thực hiện tốt nhất tình huống khó khăn ở Kabul.
Chính quyền Biden đã nhanh chóng điều chỉnh các kế hoạch của mình, tăng cường không vận và gửi thêm quân vào Afghanistan để hỗ trợ các đội chống khủng hoảng và tăng cường an ninh. Các chuyến bay suốt ngày đêm đến và đi khỏi Afghanistan. Những chiếc máy bay chở hàng khổng lồ đã khởi hành, một số chiếc có thể chở tới 600 người. Các quan chức cao cấp của chính quyền đã triệu tập các cuộc họp thường xuyên với các đồng minh của Mỹ, để tìm điểm đến cho những chiếc máy bay đó hạ cánh và nơi ở cho những người tị nạn. Bộ Ngoại giao theo dõi dấu chân người Mỹ ở Afghanistan, cũng như người Afghanistan, những người đã từng làm việc với Mỹ, để sắp xếp lối đi cho họ đến sân bay. Chương trình Thị thực Nhập cư Đặc biệt mà chính quyền Trump đã giảm tốc độ cứu xét được bắt đầu làm việc nhanh hơn và mạnh mẽ hơn. Bất chấp nhiều năm chiến đấu, chính quyền và quân đội đã nói chuyện với Taliban nhiều lần để điều phối việc di chuyển những người đang tìm cách đi đến sân bay, nhằm giảm thiểu rủi ro càng nhiều càng tốt, và thảo luận về lợi ích chung của họ trong việc đáp ứng thời hạn ngày 31 tháng 8.
Quá trình này diễn ra không ngừng và không hoàn hảo, như tất cả chúng ta đã thấy theo cách kinh khủng nhất, không phải không có rủi ro to lớn cho những người ở lại phía sau để giúp đỡ cuộc di tản. Vào ngày 26 tháng 8, một kẻ đánh bom liều chết liên kết với ISIS-K đã giết chết hơn 150 người Afghanistan và 13 quân nhân Mỹ đang tập trung bên ngoài sân bay. Tuy nhiên, ngay cả hành động tồi tệ đó cũng không khiến quân đội nản lòng. Trong khoảng thời gian 24 giờ từ thứ Năm đến thứ Sáu, 12.500 người đã được đưa ra khỏi đất nước Afghanistan và tổng thống đã đáp ứng yêu cầu hạn chót là ngày 31 tháng 8. Và ông đã làm như vậy ngay cả khi những người chỉ trích ông, một lần nữa tìm cách lợi dụng bi kịch cho lợi ích chính trị của riêng họ: Đảng Cộng hòa kêu gọi luận tội Biden và Ngoại trưởng Antony Blinken.
Trong vòng vài giờ sau cuộc tấn công tại sân bay, Mỹ đã đánh trả, giết chết hai kẻ khủng bố và làm bị thương một tên khác bằng tên lửa phóng từ máy bay không người lái. Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái riêng biệt, nhắm vào một chiếc xe chứa đầy chất nổ vào Chủ nhật. Khi làm như vậy, Biden phản bác lập luận rằng Mỹ có thể thiếu nguồn lực tình báo hoặc quân sự mà chúng ta cần để tự vệ trước những kẻ bạo lực cực đoan khi quân đội của chúng ta đang rời đi.
Chương cuối cùng của cuộc trú đóng hết sức tăm tối ở Afghanistan của Mỹ, nên được coi là một trong những thành tựu thuộc phía quân đội và giới lãnh đạo dân sự của nước này. Một lần nữa lòng dũng cảm và khả năng độc đáo của các lực lượng vũ trang Hoa Kỳ đã được thể hiện rõ ràng. Và, trong một sự thay đổi rõ rệt so với những năm gần đây, một nhà lãnh đạo Mỹ đã làm được một điều khó khăn, một điều đúng đắn : gạt chính trị sang một bên và đặt cả lợi ích lẫn giá trị của nước Mỹ lên hàng đầu.
_ David Rothkopf là một tác giả, một nhà bình luận, một cựu quan chức chính phủ cao cấp và là người dẫn chương trình podcast của Deep State Radio .
